Menu

Metformine, een wondermiddel?

Om de glucosewaarde in het bloed te verlagen wordt metformine wereldwijd gebruikt door patiënten met diabetes type II. Nu dit middel al jaren op de markt is en door miljoenen mensen wordt gebruikt, komen er andere aspecten van dit middel naar voren. Het wordt wel een “wondermiddel” genoemd, omdat de kosten laag zijn en de risico’s minimaal. Een nieuw onderzoek wees uit dat metformine sommige mensen kan helpen af te vallen en dat gewichtsverlies voor langere tijd te behouden.

Bijzondere eigenschappen
Een Amerikaans onderzoek, dat op 22 april jl is gepubliceerd in ‘Annals of Internal Medicine’, gaf de effecten aan van een vergelijking van metformine versus een dieet en lichaamsbeweging voor gewichtsverlies en het behoud hiervan.
Metformine (formule C4H11N5), een goedkoop medicijn, dat wordt voorgeschreven bij diabetes type II, blijkt meerdere eigenschappen te hebben en is voor een aantal onderzoekers in Silicon Valley een hot item om verder te onderzoeken.
Metformine is geen nieuwe innovatie. Het medicijn, dat in generieke vorm verkrijgbaar is voor ongeveer 5 cent per pil, bestaat al tientallen jaren. Maar in de afgelopen jaren hebben onderzoekers de langetermijneffecten bestudeerd en vastgesteld dat diabetici, die het jarenlang hebben gebruikt, onbedoelde gezondheidsvoordelen ondervonden in vergelijking met de algemene bevolking. Het medicijn zou de volgende (extra) eigenschappen bezitten:

  • vermindering aanmaak glucose in de lever
  • anti-verouderingsmiddel
  • afvallen en het gewichtsverlies behouden
  • verlaagd kankerrisico

Over sommige eigenschappen hebben artsen gemengde gevoelens, omdat het tot nu toe ontbreekt aan klinisch bewijs.

Onderzoek
Onderzoekers geloven dat het medicijn, dat wordt voorgeschreven voor pre-diabetici, diabetici en off-label aan mensen met PCOS – ook kan helpen patiënten die veel zijn afgevallen kans zien deze afname op langere termijn ook te handhaven.
In een gerandomiseerd (met controles) onderzoek hebben wetenschappers medicijnen voorgeschreven aan meer dan 3.000 mensen met obesitas, overgewicht of die een verhoogde glucosewaarden hadden. Het uitgereikte medicijn bestond uit:

  • metformine
  • een placebo
  • intensieve leefstijlinterventie (ILS), die bestond uit een gereglementeerd dieet en oefenplan

Onderzoekers observeerden vervolgens de deelnemers gedurende 15 jaar en keken naar het gewicht, dat ze in het eerste jaar van het onderzoek hadden verloren en naar hun vermogen om dat gewichtsverlies na verloop van tijd te behouden.

Gewichtsverlies
De onderzoekers definieerden ‘langdurig gewichtsverlies’ wanneer tenminste 5% gewichtsverlies van het basisgewicht werd vastgesteld tijdens de controle na één jaar.
Ze ontdekten ook dat deelnemers die de ILS-methode gebruikten, meer kans hadden om in het eerste jaar ten minste 5% van hun gewicht te verliezen, dan gebruikers van metformine, terwijl gebruikers van metformine gemiddeld 2,1% van hun gewicht verloren over een periode van twee jaar.
Ondanks hun mindere algehele gewichtsverlies, hadden mensen die tweemaal daags 850 mg metformine slikten meer kans op gewichtsverlies na verloop van tijd, dan mensen, die afvallen met de ILS-methode.
Volgens de onderzoekers waren mensen, die ILS doen, echter niet enthousiast over het volgen van deze lifestyle-interventiesessies. “Dieet- en oefenenthousiasme duren over het algemeen niet lang. Een Een pil per dag innemen is een stuk eenvoudiger dan 15 jaar diëten en sporten. Bijna niemand kan dit laatste volhouden”, aldus de onderzoekers.

Tot slot
Bij niet iedereen had metformine een nuttig effect, maar het hielp wel wat gewichtsverlies te behouden. Zo hielp metformine bij 28,5% van de deelnemers aan het onderzoek, om 10% af te vallen en dit gewichtsverlies over een periode van 10 jaar te handhaven. Wetenschappers zijn het er allemaal over eens, dat de effecten van metformine nog te weinig zijn onderzocht, deels omdat er voor de farmaceutische industrie weinig financiële prikkels zijn om de impact van een extreem goedkoop, generiek medicijn te onderzoeken. Dat zou kunnen verklaren waarom artsen het niet routinematig aanbevelen aan mensen zonder diabetes en waarom metformine niet in de mainstream is terechtgekomen.

Koos Dirkse