Een ieder weet dat het volgen van een gezond voedingspatroon kan helpen een gezond leven te bevorderen. Maar wat veel mensen niet weten is, dat zout een vitale rol speelt in het functioneren van het lichaam. Net als suiker geeft zout een toegevoerde waarde aan de maaltijd. Het maakt het allemaal smakelijker en is als men er eenmaal aan gewend is, dan kan men moeilijk zonder. Voedingsproducenten voegen veel smaakmakers toe, waaronder zout, suiker en vetten om hun producten in de markt te zetten. Men raakt hieraan gewend en het is dus in feite verslavend. Als we de inname hiervan niet verminderen kan het schadelijke gevolgen hebben.
Zout in voedsel
De scheikundige benaming voor keukenzout is natriumchloride (NaCl). Het wordt gebruikt als smaakmaker en conserveermiddel. Zout wordt al honderden jaren als conserveermiddel en smaakstof gebruikt, omdat het goedkoper is dan andere kruiden en specerijen. Toevoeging van zout is smaak verhogend en de voedingsindustrie voegt dit dan ook rijkelijk toe. Als men er eenmaal aan gewend is, is het moeilijk om te minderen. De hoeveelheid zout en suiker die we vandaag gebruiken is veel meer dan ons lichaam nodig heeft.
Er is nog steeds onenigheid onder deskundigen over de hoeveel zout dat ons lichaam nodig heeft. De afgelopen jaren zijn er veel campagnes gevoerd, waarin wordt aanbevolen de zoutinname te verminderen. Ze hebben aangegeven dat te veel zout onze gezondheid kan schaden en in het bijzonder kan bijdragen aan hart-en vaatziekten en nierschade. Maar wat iedereen moet weten is dat ons lichaam niet goed kan functioneren zonder voldoende zout.
Recent onderzoek gaf aan, dat het nuttigen van te weinig zout zelfs het risico op hart-en vaatziekten kan verhogen. De meesten van ons maken zich hierover geen zorgen, want een gezond lichaam met een evenwichtige voeding zal natuurlijk het teveel aan onnodig zout wel uitscheiden.
Natrium
Omdat het overtollig vocht in het lichaam vasthoudt, verhoogt overtollig natrium de bloeddruk en dat zorgt voor een extra belasting van het hart. Te veel natrium verhoogt het risico op:
- beroerte
- hartfalen
- osteoporose
- maagkanker
- nieraandoeningen
Ongeveer één op de drie mensen zal tijdens het leven hoge bloeddruk ontwikkelen. Het beperken van uw natrium is moeilijk, omdat ongeveer 75 procent van het natrium in de voeding afkomstig is van verwerkt of bereid voedsel, niet van zout dat we aan tafel toevoegen. Als men een slimme ‘voedingswaarde-etiketlezer’ is, kan dit schokkend zijn. Zelfs voedingsmiddelen zoals brood en granen kunnen veel zout bevatten. We noemen het een stille moordenaar omdat veel mensen zich niet realiseren dat ze een hoge bloeddruk hebben.
Zout en Gezondheid
Iedere gram zout is opgebouwd uit 40 procent natrium en 60 procent chloor en beide spelen een vitale rol in het functioneren van het lichaam. Natrium vergemakkelijkt de transmissie van zenuwimpulsen rond het lichaam en regelt de elektrische ladingen in en uit onze cellen. Dit betekent dat vloeistoffen en essentiële mineralen kunnen worden doorgegeven in en uit iedere lichaamscel, afhankelijk van de individuele behoeften. Natrium controleert onze smaak en geur en helpt onze spiercontracties, met de belangrijkste spier van alle bestaan – het Hart.
Terwijl Natrium essentieel is voor spier en mobiele functionaliteit, is het chloride deel van zout essentieel in het spijsverteringsproces. Het wordt door het lichaam gebruikt bij de productie van zoutzuur (HCI) in de maag voor de spijsvertering. Het bewaart het zuurbalans door het gehele lichaam en helpt bij het transport van kooldioxide uit weefsels naar de longen.
Dus, als deze vitale functies zouden wegvallen, zouden we ons niet goed voelen. Onze spieren zouden zwak en krampachtig worden en we zouden last krijgen van hitte-uitputting. Een extreem lage zoutwaarde kan zelfs fataal zijn.
Wie lopen er risico?
Het eerlijke antwoord is iedereen, maar er zijn een paar die kunnen worden aangemerkt met een ‘hoger risico’ als ze hun inname van zout niet zouden verminderen. Dit zijn zwangere vrouwen, ouderen en mensen die een zwakke gezondheid hebben
Regelmatig bewegen, als onderdeel van een gezonde levensstijl, kan helpen ons te beschermen tegen hart-en vaatziekten en beroertes. Ook het constant houden van een gezonde bloeddruk is essentieel. Bij sporten verliezen we zweet en natrium uit ons lichaam. Het drinken van water vóór tijdens en na het sporten kan helpen om het vochtgehalte in het lichaam aan te vullen. We moeten natrium ook aanvullen, anders lopen we het risico tot het verdunnen van ons bloedplasma en komt onze gezondheid het meest in gevaar.
Dit pakt het lichaam heel natuurlijk op door het onttrekken en het behoud van meer natrium en chloride van het zout in het voedsel, dat we via onze maaltijden binnen krijgen. Echter, na het sporten kan het lichaam extra natrium gebruiken. Dat is ook de reden waarom veel sporters zouttabletten nemen na zware oefeningen. Aanstaande moeders, in het bijzonder in de richting van het derde trimester van de zwangerschap, kunnen zowel hun leven als het het leven van het ongeboren kind in gevaar brengen als het zoutniveau in het lichaam daalt tot een gevaarlijk niveau. Dit komt omdat natrium helpt bij het reguleren van de hoeveelheid vocht in het lichaam. Echter, als de zoutwaarde in het lichaam van de moeder te laag is, kan dit leiden tot problemen met het bloedvolume bij het ongeboren kind en kan bij haar ook leiden tot hoge bloeddruk. (Een laag zoutgehalte resulteert in ‘dikker’ bloed, dat leidt tot een hogere bloeddruk).
Aanbeveling
Gemiddeld wordt ongeveer 3.400 milligram natrium per dag gegeten, maar de aanbevolen hoeveelheid voor een gezond persoon is 2.300 milligram per dag. Voor mensen met hoge bloeddruk of diabetes en iedereen die ouder is dan 50 jaar, is de dagelijkse aanbeveling 1500 milligram natrium. De meeste mensen consumeren vaak het dubbele van wat ze nodig hebben op het gebied van zout.
Voor de meeste mensen kan een hoog natriumdieet leiden tot het vasthouden van vocht. En voor sommige gevoelige mensen kan het vasthouden van vocht leiden tot een hogere bloeddruk, waardoor iemand een hoger risico loopt op een beroerte, hartaandoeningen en nieraandoeningen. Wanneer men een hoge bloeddruk heeft, moet het hart een stuk harder werken en kan het schade aan de bloedvaten en de hartspier veroorzaken.
Een onderzoek heeft aangetoond, dat verlaging van het natriumgehalte in het voedingspatroon, de percentages hartaandoeningen sterk zal verlagen.
Met de huidige voedselproductie is het erg moeilijk om natrium te verwijderen. Een sneetje brood bevat al gauw 250 milligram natrium. Tenzij men het voedingspatroon aanpast en alles zelf bereid, is het moeilijk om aan de aanbeveling te doen met de hoeveelheid zout, dat men binnenkrijgt door verwerkt of ingeblikt voedsel.
Natriumchloride, dat we zowel uit tafelzout als uit gezouten voedselproducten verkrijgen, is vereist voor metabole functies in het lichaam en helpt bij het reguleren van het vloeistofvolume. Het probleem met natrium is vergelijkbaar met suiker: de gemiddelde volwassene verbruikt ruim boven de aanbevolen hoeveelheid.
Tot slot
Als we vers en natuurlijk voedsel consumeren, kan de inname van natrium vrij gemakkelijk worden verminderd. Het vermijden van toegevoegd zout, sojasaus of andere zoute kruiden helpt ook de totale inname van natrium te verminderen. Zoek naar producten van minder dan 140 milligram per portie, die als natriumarm wordt beschouwd.
Het bestellen van minder toegevoegd natrium aan voedsel in restaurants kan ook helpen om het totale dagelijkse natrium te verminderen. Wat nog belangrijker is, overweeg om thuis te koken met vers voedsel en natriumarme recepten. En zorg dat u voldoende vocht binnen krijgt. Aanbevolen wordt zo’n twee liter water per dag te drinken.
Tijdens een hittegolf in 2003, zijn meer dan 2.000 mensen overleden in het verenigd koninkrijk als gevolg van oververhitting, van wie vele ouderen. Ouderen drinken veel minder dan jongeren bij warm weer wanneer men transpireert. Zij hebben dus geen aanvulling van water en natrium voor het handhaven van een gezond lichaam. Ook dit kan leiden tot een verdikking van het bloed, verhoogt de bloeddruk, wat kan leiden tot hartaanvallen en beroertes.