Misschien was u wel het pienterste jongetje of meisje van de klas. Scoorde u overal dikke voldoendes voor en was u op het einde van het jaar de primus van de klas. Uw vriendjes en vriendinnetjes gingen ook over, maar hadden er meer moeite voor moeten doen en hun puntenlijst was toch echt wel iets minder dan die van u. Uw klas scoorde een hele dikke voldoende op het einde van het schooljaar wat de resultaten betrof. Het gemiddelde van uw klas blonk echt uit.
Een paar klasgenoten van u zijn medicijnen gaan studeren en medisch specialist geworden. Ze zijn ‘goed’ in hun vak, omdat ze aan de goede kant van de uitkomst van de kwaliteitsindicator staan.
Nu wordt u ziek en uw huisarts stuurt u naar het ziekenhuis. De medisch specialist die u behandelt confronteert u met een niet uitstelbare, grote operatie. De arts is goed, u hebt de indicatoren van het ziekenhuis erop nageslagen. Het gestandaardiseerd sterftecijfer is lager dan landelijk gemiddeld en ook de indicatoren voor het specialisme en uw diagnose worden, gespiegeld aan het gemiddelde, als goed beschouwd. U gaat met vertrouwen naar de specialist in het ziekenhuis.
Moet u dat wel doen? Nee, zonder meer nee! Het ziekenhuis laat u een scorelijstje van gemiddelden zien gespiegeld aan, ja alweer, een gemiddelde. Een behandeling heeft zoveel variabelen die niet gemeten worden, dat het u als pienterste jongetje van de klas, toch direct aan het denken heeft gezet? En, denk eens terug aan uw schooljaren, had u nooit eens een slechte dag? En herinnert u zich die ‘blue monday’s’ nog? Denkt u werkelijk dat uw behandelaar een continu hoog cijfer scoort, uur in uur uit, van patiënt tot patiënt? Nee toch? Ook die heeft ups en downs en, precies, als u de operatie ondergaat in een down, wat dan? Hebt u dan de kwaliteit gekregen die u op basis van het indicatorenlijstje is beloofd? Nee, die heeft u niet gekregen.
Het is een heel simpel verhaal. De mens is onzeker en dat is zeker zo wanneer er sprake is van ziekte en streeft naar zekerheid. Statistiek is de wetenschap die ondermeer de mate van onzekerheid tracht te meten. Dat is al heel ingewikkeld en wanneer niet alle variabelen bekend zijn. Eigenlijk een Mission Impossible. Simplificering van de werkelijkheid, minder variabelen meten, is dan snel gedaan. Toch worden door allerlei instanties zorgindicatoren gepubliceerd, zonder verdere verklaring, die het leven gaan leiden van het schoolcijfer voor ziekenhuis en medisch specialist. Beschouw het maar als een reclameboodschap waarmee het ziekenhuis, de huisarts in de rol van verwijzer, en u als potentiële patiënt, bestookt.
Wanneer een automerk dat op basis van zo’n rammelende onderbouwing zou doen, werd het teruggefloten door de Reclame Code Commissie.
Toch eventjes iets om over na te denken…………..