Het schijnt in deze tijd een tendens te zijn, om een kind, naast een voornaam te geven, ook deze te voorzien van een titel, zoals: ADHD, PDD-NOS, CD/ODD of HSP. En vervolgens het kind ermee vertrouwd maken, dat het iedere dag zijn tabletje methylfenidaat (Ritalin) inneemt alsof het pepermuntjes zijn. Het kind is voor de rest van de jeugd getekend als dié ADHD’er of dié HSP’er.
Een recent symposium in het Carter Center in de VS bevatte een rapport van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC), dat maar liefst 10.000 peuters psychostimulantia medicatie kunnen krijgen, zoals Ritalin. De media rapporteerden over de overmedicatie van kinderen. De cijfers zijn, op zijn zachtst gezegd, opmerkelijk.
De stempel tekent het kind
Volgens de laatste schatting van het National Center for Health Statistics gebruikten 7,5 procent van de Amerikaanse kinderen in de leeftijd van 6 tot 17 jaar in 2011-2012 medicatie voor ‘emotionele of gedragsproblemen’. De CDC meldt een vijfvoudige toename van het aantal kinderen onder de 18 jaar met psychostimulantia in de periode van 1988-1994 tot 2007-2010, met het meest recente percentage van 4,2 procent.
Hetzelfde rapport schat dat 1,3 procent van de kinderen antidepressiva gebruikt. Het aantal antipsychotische recepten voor kinderen is in dezelfde periode vervijfvoudigd, blijkt uit een onderzoek naar bezoeken binnen de National Ambulatory Medical Care Survey. Bij kinderen jonger dan 5 jaar bereikte het psychotrope voorschrift een piek van 1,45 procent in de periode 2002-2005 en daalde tot 1,00 procent van 2006 tot 2009.
Wat betekenen deze cijfers?
Een veel voorkomende interpretatie: aan kinderen met gedrags- of emotionele stoornissen wordt overmedicatie gegeven door psychiaters, die te druk zijn om therapie te geven. Dit op verzoek van ouders, die vaak te druk zijn om een gezonde thuisomgeving te bieden. Een uitvloeisel van deze interpretatie is om scholen de schuld te geven vanwege recessies of activiteiten voor drukke jongeren. En meestal gaat de schuld naar de farmaceutische bedrijven, die medicijnen op de markt brengen om grote winsten te maken.
Hoewel het beschuldigen van psychiaters, ouders, scholen of farmaceutische bedrijven legitiem lijken, zijn sommige feiten gewoon niet correct. Ten eerste zijn de meeste voorschriften voor stimulerende middelen en antidepressiva niet van psychiaters.
In feite hebben families in een groot deel van de VS, buiten enkele grote steden, een zeer beperkte toegang tot kinderpsychiaters. De ouders de schuld geven is zeer eenvoudig, maar zoals Judith Warner in haar boek ‘ We’ve Got Issues’ betoogt, verzetten de meeste ouders zich tegen medicatie, in plaats van om het deze vragen. Scholen in veel delen van de VS hebben meer structuur aangebracht, maar de toename van medicatie wordt nu ondervonden bij peuters, jaren voordat deze kinderen naar school gaan. Daarentegen hebben farmaceutische bedrijven, hoewel vaak verguisd, hun marketingbudgetten in de VS verlaagd, niet verhoogd.
Als psychiaters, ouders, scholen of farmaceutische bedrijven niet de schuldigen zijn, wie wel?
Het antwoord is potentieel ingewikkelder en zorgelijker. Is het mogelijk dat het toegenomen gebruik van medicatie niet het probleem is, maar een symptoom? Wat als meer kinderen worstelden met ernstige psychiatrische problemen en het probleem eigenlijk geen overbehandeling was, maar een toegenomen behoefte?
Zeker, als we ontdekten dat er meer kinderen werden behandeld voor diabetes of immuunproblemen, zouden we de verzorgers of de ouders niet de schuld geven. We zouden ons afvragen wat de toename in incidentie veroorzaakt. En er zijn ook grote stijgingen van de incidentie van type I diabetes en voedselallergieën.
Scepsis ten aanzien van verhoogde percentages van emotionele en gedragsproblemen in tegenstelling tot toenames in andere medische aandoeningen kan gedeeltelijk worden toegeschreven aan de afwezigheid van biomarkers of laboratoriumtests voor psychiatrische diagnoses, vergelijkbaar met glucosetolerantietests voor diabetes of anafylactische reacties op allergieën.
Zonder dit soort consistente, objectieve maatregelen voor psychische stoornissen, kunnen we geen onderscheid maken tussen een echte toename van het aantal getroffen kinderen of gewoon veranderende waarden of trends in de diagnose. Het is duidelijk dat context van belang is. Wat een ouder zou kunnen overwegen bij hyperactiviteit, zou een andere ouder dit kunnen uitleggen als een gezonde uitbundigheid.
Wat artsen eens een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) noemden, wordt nu vaak gezien als een diagnose van bipolaire stoornissen bij kinderen, wat leidt tot een 40-voudige toename van de prevalentie in de periode van 1994-1995 tot 2002-2003.
In een veld zonder biomarkers bestaat het risico van overdreven diagnose. Subjectieve diagnose kan onnodige behandeling en overmedicatie uitlokken. Maar wat als het toegenomen gebruik van medicatie meer kinderen met ernstige ontwikkelingsproblemen en meer gezinnen in crisis veroorzaken? Wat als het grotere probleem geen overmedicatie maar onderbehandeling is?
Om te vernemen dat 7,5 procent van de kinderen medicijnen gebruikt (4,2 procent op psychostimulantia) lijkt verbazingwekkend, maar wetende dat 11 procent van de kinderen een diagnose ADHD heeft, is er een mogelijkheid tot onderbehandeling.
Uit gegevens van nationale representatieve enquêtes onder jongeren in de VS blijkt, dat ze recentelijk bezorgd zijn over wijdverbreide overmedicatie en misbruik van medicijnen, althans bij adolescenten. Onder degenen met psychische stoornissen meldde slechts 14,2 procent van de jongeren psychotrope medicatie en de meerderheid aan wie medicijnen waren voorgeschreven, had een psychische stoornis met ernstige gevolgen, functionele beperkingen, zelfmoordneiging of daarmee samenhangende gedrags- of ontwikkelingsproblemen. In het licht van het bewijs dat ongeveer 1 op de 12 jongeren lijdt aan een ernstige ontwikkelings-, gedrags- of emotionele stoornis, blijft onderbehandeling een ernstig probleem.
Natuurlijk kan het probleem, zowel overbehandeling als onderbehandeling zijn. Het is mogelijk dat kinderen met problemen, die door psychotherapie alleen zouden worden opgelost, medicatie krijgen. Het lijkt zeer waarschijnlijk, volgens de gegevens bij adolescenten, dat velen die baat zouden hebben bij medicatie en psychotherapie, geen interventie ontvangen.
Het is ook de moeite waard om te overwegen dat de tarieven van psychische stoornissen bij kinderen laag te houden, zodat meer kinderen de behandeling krijgen, die ze nodig hebben en dat detectie en interventie voor velen al op jonge leeftijd zal plaatsvinden.
Als het uw kind is dat acuut lijdt aan angst, autisme, anorexia of depressie, bestaat voor het probleem zeker geen overbehandeling. Je hoort vaak, dat bij gezinnen in crisis er een gebrek is aan toegang, zorg van slechte kwaliteit wordt geleverd en een wanhopige behoefte aan antwoorden. In de mediaberichten over te medicamenteuze kinderen ontbreekt dit perspectief. De mogelijkheid dat het aantal kinderen met ernstige emotionele problemen echt toeneemt, net zoals er een reële toename is van het aantal kinderen met diabetes en voedselallergieën, wordt zelfs niet overwogen.
Moeten we ons niet afvragen waarom zoveel kinderen, op jongere leeftijd, worden gezien vanwege emotionele en gedragsproblemen?
Bron: National Institute of Mental Health