Lewy-body dementie (LBD) is een progressieve neurologische aandoening en één van de meest voorkomende vormen van dementie, naast de ziekte van Alzheimer en vasculaire dementie. LBD wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van abnormale eiwitafzettingen, bekend als Lewy bodies, in de hersencellen. Deze afzettingen verstoren de normale werking van de hersenen, wat leidt tot een breed scala aan symptomen die zowel cognitieve als motorische functies aantasten.
Oorzaken en Risicofactoren
Lewy-body dementie ontstaat door de ophoping van het eiwit alfa-synucleïne in de hersenen, wat leidt tot de vorming van Lewy bodies. De exacte oorzaak van deze ophoping is nog niet bekend, maar er zijn enkele factoren die het risico op LBD kunnen verhogen:
- Leeftijd
Het risico op LBD neemt toe met de leeftijd, vooral na 60 jaar. - Genetica
Erfelijke factoren spelen een kleinere rol in LBD, maar kunnen bij sommige mensen een risico vormen. - Geslacht
LBD komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. - Onderliggende aandoeningen
Mensen met de ziekte van Parkinson lopen een verhoogd risico om LBD te ontwikkelen.
Symptomen
Lewy-body dementie kent een breed scala aan symptomen, die vaak wisselend en fluctuerend zijn. Deze kunnen onder andere omvatten:
- Cognitieve stoornissen
Deze zijn vergelijkbaar met die van Alzheimer, zoals geheugenverlies en problemen met denken en redeneren, maar fluctueren vaker. - Visuele hallucinaties
Een van de kenmerkende symptomen van LBD zijn levendige visuele hallucinaties, vaak van mensen of dieren, die in een vroeg stadium kunnen optreden. - Bewegingsproblemen
Symptomen die lijken op die van de ziekte van Parkinson, zoals tremoren, stijve spieren, traagheid in bewegingen en problemen met evenwicht en coördinatie. - Fluctuerend bewustzijn
Plotselinge veranderingen in alertheid en aandacht, waarbij mensen zich op sommige momenten helder voelen en op andere momenten verward of slaperig. - Slaapstoornissen:
Veel mensen met LBD ervaren verstoringen in hun slaap, zoals REM-slaapgedragsstoornis, waarbij ze hun dromen fysiek beleven. - Autonome dysfunctie
Problemen met het autonome zenuwstelsel, zoals lage bloeddruk, duizeligheid bij het opstaan, constipatie en urine-incontinentie. - Depressie en angst
Veranderingen in stemming en gedrag, inclusief depressie, angst en apathie, zijn ook veelvoorkomend.
Diagnose
De diagnose van Lewy-body dementie kan uitdagend zijn vanwege de overlap met andere vormen van dementie en de ziekte van Parkinson. Een zorgvuldige beoordeling door een neuroloog is essentieel, vaak met behulp van:
- Medische geschiedenis en fysiek onderzoek
Inclusief beoordeling van cognitieve, motorische en gedragsmatige symptomen. - Cognitieve testen
Om het geheugen, de aandacht en andere cognitieve functies te beoordelen. - Beeldvorming
MRI of CT-scans kunnen helpen andere oorzaken van dementie uit te sluiten, zoals beroertes of tumoren. - Slaaponderzoek
Om slaapstoornissen zoals REM-slaapgedragsstoornis te detecteren.
Behandeling
Hoewel er geen genezing is voor Lewy-body dementie, zijn er behandelingen die de symptomen kunnen helpen beheersen:
- Medicatie:
- Cholinesteraseremmers
kunnen helpen bij het verbeteren van cognitieve symptomen en het verminderen van hallucinaties. - Levodopa
kan helpen bij het beheersen van motorische symptomen, maar moet voorzichtig worden gebruikt omdat het ook hallucinaties kan verergeren. - Antipsychotica
moeten met grote voorzichtigheid worden gebruikt, omdat mensen met LBD bijzonder gevoelig zijn voor de bijwerkingen van deze medicijnen.
- Cholinesteraseremmers
- Therapieën:
- Fysiotherapie
kan helpen om mobiliteit en evenwicht te verbeteren. - Ergotherapie
kan helpen om dagelijkse activiteiten gemakkelijker te maken. - Psychologische ondersteuning
kan nuttig zijn voor het omgaan met depressie, angst en andere gedragsproblemen.
- Fysiotherapie
Preventie en Onderzoek
Er is (nog) geen manier om LBD te voorkomen, maar onderzoek naar de oorzaken en risicofactoren gaat door. Onderzoek richt zich ook op het vinden van betere behandelingen en methoden om de ziekte in een vroeg stadium te diagnosticeren. Het handhaven van een gezonde levensstijl, zoals regelmatige lichaamsbeweging, een evenwichtige voeding en het mentaal actief blijven, kan helpen om het risico op dementie in het algemeen te verminderen.
Lewy-body dementie is een complexe aandoening die een multidisciplinaire benadering vereist voor diagnose en behandeling. Vroege herkenning en een op maat gemaakte zorgaanpak zijn cruciaal voor het verbeteren van de levenskwaliteit van mensen met LBD