Samenvatting: De Macht van het Geld
Het boek “De Macht van het Geld” van Koos Dirkse behandelt de toenemende economische ongelijkheid tussen rijk en arm en de verstrekkende gevolgen daarvan voor de samenleving. Dirkse beschrijft hoe de kloof tussen arm en rijk de afgelopen decennia steeds groter is geworden, wat niet alleen invloed heeft op de economische verhoudingen, maar ook op de sociale cohesie en de politieke stabiliteit.
Een belangrijke oorzaak van deze groeiende ongelijkheid is de globalisering en technologische vooruitgang. Grote multinationale bedrijven hebben hun productie verplaatst naar lagelonenlanden, waardoor kosten worden verlaagd en winsten stijgen. Tegelijkertijd zijn veel goedbetaalde banen in de traditionele industrieën in westerse landen verdwenen, vooral voor laag- en middenopgeleiden. Technologische ontwikkelingen zoals automatisering en robotisering hebben dit proces versneld, waardoor routinematige banen zijn verdwenen en vooral hoogopgeleiden profiteren van nieuwe kansen. Hierdoor is de middenklasse, ooit de stabiele ruggengraat van de economie, steeds meer onder druk komen te staan.
Daarnaast speelt de concentratie van economische macht een grote rol. Grote technologiebedrijven zoals Amazon, Google en Apple hebben een dominante marktpositie verworven en profiteren optimaal van belastingconstructies en globalisering. Door belastingontwijking en de lage belasting op kapitaalinkomsten dragen deze bedrijven en hun aandeelhouders relatief weinig bij aan de samenleving, terwijl de belastingdruk op lage- en middeninkomens toeneemt. Hierdoor groeit de ongelijkheid tussen wie veel bezit en wie afhankelijk is van arbeidsinkomen.
De gevolgen van deze scheve verdeling van welvaart zijn groot. De sociale cohesie neemt af doordat mensen met lagere inkomens zich buitengesloten voelen en wantrouwen hebben in de politiek en instituties. Sociale mobiliteit, de mogelijkheid om uit een achtergestelde positie te ontsnappen, neemt af en kansenongelijkheid groeit. Ook de gezondheidsverschillen tussen arm en rijk worden groter; mensen met lagere inkomens hebben vaker te maken met stress, slechtere voeding en beperkte toegang tot goede gezondheidszorg, wat leidt tot een kortere levensverwachting en meer chronische ziekten. Dit alles leidt tot frustratie, sociale onrust en politieke polarisatie, waarbij steeds meer mensen zich wenden tot populistische of radicale bewegingen.
Dirkse pleit in zijn boek voor fundamentele veranderingen om deze groeiende ongelijkheid tegen te gaan. Hij noemt eerlijke belastingheffing als een cruciale stap, waarbij grote vermogens en kapitaalinkomsten zwaarder belast moeten worden. Ook belastingontwijking door multinationals moet streng worden aangepakt. Verder benadrukt hij het belang van investeringen in publieke voorzieningen zoals gezondheidszorg, onderwijs en betaalbare huisvesting. Marktwerking in deze sectoren heeft geleid tot hogere kosten en verminderde toegankelijkheid, wat de ongelijkheid heeft vergroot. Door de publieke sector te versterken en marktwerking terug te dringen, kan de overheid zorgen voor gelijke toegang tot basisvoorzieningen.
Daarnaast is het versterken van arbeidsrechten noodzakelijk. De flexibilisering van de arbeidsmarkt heeft geleid tot meer onzekerheid voor werknemers, met tijdelijke contracten en lage lonen. Dirkse pleit voor meer zekerheid en betere arbeidsvoorwaarden om werkenden beter te beschermen. Tot slot benadrukt hij het belang van internationale samenwerking, omdat economische ongelijkheid een mondiaal probleem is dat niet binnen landsgrenzen kan worden opgelost.
“De Macht van het Geld” is daarmee niet alleen een analyse van hoe economische ongelijkheid is ontstaan, maar ook een oproep tot actie. Dirkse pleit voor beleidsmaatregelen die gericht zijn op een eerlijkere verdeling van welvaart, zodat iedereen in de samenleving gelijke kansen krijgt. De tijd om te handelen is nu, aldus Dirkse, om verdere sociale en economische ontwrichting te voorkomen.