Het moment waarop een kind 18 jaar wordt, wordt in veel gezinnen gezien als een mijlpaal. Het is het moment waarop je kind officieel volwassen is, waarop zij een eigen weg kunnen gaan, hun vrijheid kunnen omarmen en zich langzaam losmaken van hun ouders. Maar voor mij, als alleenstaande moeder, was de 18e verjaardag van mijn oudste zoon allesbehalve een feestelijke gelegenheid. In plaats van een gevoel van trots voor zijn volwassenheid, voelde ik angst en wanhoop over wat er financieel op ons af zou komen. Terwijl mijn zoon zijn 18e verjaardag vierde, veranderde mijn wereld abrupt. De overheid behandelde hem ineens als volwassene en dat betekende dat ik als ouder werd geconfronteerd met een financieel gat dat onze toekomst bedreigde.
De Onzichtbare Klap
Als alleenstaande moeder heb ik altijd mijn best gedaan om mijn kinderen een stabiel en liefdevol thuis te bieden, ondanks de uitdagingen die een scheiding met zich meebracht. In die moeilijke tijden was er altijd een beetje steun: toeslagen, alimentatie en een vast inkomen. Maar toen mijn oudste zoon 18 werd, veranderde alles. De kinderbijslag stopte, het kindgebonden budget werd opgeheven, de huurtoeslag viel weg en de alimentatie, die jarenlang een belangrijke financiële steun was, werd abrupt gestopt. Het resultaat? Een inkomensdaling van maar liefst €866 per maand. Dit was ongeveer het bedrag dat onze maandelijkse uitgaven dekte: huur, boodschappen, schoolkosten: ineens verdwenen die regelmatige inkomsten uit ons leven.
Wat ik niet had voorzien, was hoe hard deze verandering mijn gezin zou raken. Mijn zoon was nog steeds bezig met zijn studie, werkte slechts een paar uurtjes per week en had geen vast inkomen. Het lijkt wel alsof het systeem ervan uitgaat dat jongeren meteen volledig zelfstandig moeten zijn zodra ze 18 worden, terwijl ze in werkelijkheid vaak nog steeds afhankelijk zijn van hun ouders. Mijn zoon, die zijn best doet om te studeren en een toekomst op te bouwen, wordt ineens behandeld als een volwassene die moet bijdragen aan de huishoudelijke kosten, terwijl hij dat simpelweg niet kan. Dit is niet alleen onrealistisch, het is ook onrechtvaardig.
Daarnaast wordt van mij verwacht dat ik als moeder het financieel allemaal moet bolwerken, terwijl mijn eigen mogelijkheden om te werken sterk beperkt zijn. Ik ben volledig afgekeurd en kan door gezondheidsproblemen niet werken. Dit maakte de situatie nog ingewikkelder. Terwijl andere ouders misschien in staat zijn om hun werkuren te verhogen of een bijbaan te nemen om de financiële last te verlichten, was dat voor mij geen optie. Het was een vicieuze cirkel waarin ik vastzat: mijn gezondheid liet me niet toe om meer te werken, maar als ik zou proberen meer te werken, zou ik zelfs meer toeslagen verliezen. Dit betekende dat ik steeds minder middelen had om mijn gezin te ondersteunen.
Het Oneerlijke Systeem
De overheid verwacht van jongeren dat ze op hun 18e financieel zelfstandig zijn. Maar de realiteit is anders. Mijn zoon is nog steeds bezig met zijn studie, werkt slechts een paar uurtjes per week en heeft geen vast inkomen. Het lijkt wel alsof het systeem ervan uitgaat dat jongeren meteen volledig zelfstandig moeten zijn zodra ze 18 worden, terwijl ze in werkelijkheid vaak nog steeds afhankelijk zijn van hun ouders. Mijn zoon, die zijn best doet om te studeren en een toekomst op te bouwen, wordt ineens behandeld als een volwassene die moet bijdragen aan de huishoudelijke kosten, terwijl hij dat simpelweg niet kan. Dit is niet alleen onrealistisch, het is ook onrechtvaardig.
Daarnaast wordt van mij verwacht dat ik als moeder het financieel allemaal moet bolwerken, terwijl mijn eigen mogelijkheden om te werken sterk beperkt zijn. Ik ben volledig afgekeurd en kan door gezondheidsproblemen niet werken. Dit maakte de situatie nog ingewikkelder. Terwijl andere ouders misschien in staat zijn om hun werkuren te verhogen of een bijbaan te nemen om de financiële last te verlichten, was dat voor mij geen optie. Het was een vicieuze cirkel waarin ik vastzat: mijn gezondheid liet me niet toe om meer te werken, maar als ik zou proberen meer te werken, zou ik zelfs meer toeslagen verliezen. Dit betekende dat ik steeds minder middelen had om mijn gezin te ondersteunen.
Een Financiële Strijd
Voor de 18e verjaardag van mijn zoon was het niet gemakkelijk, maar ik had altijd genoeg om de boel draaiende te houden. Er was altijd een klein beetje over. Genoeg voor onverwachte uitgaven, voor noodgevallen, voor wat extra’s. Maar nu staan we elke maand met een tekort van minstens €500. Het is een vicieuze cirkel: als ik minder werk om mijn gezondheid te sparen, verlies ik nog meer van de steun die we zo hard nodig hebben. Als ik meer werk, wordt dat weer deels afgenomen door de overheid, wat het nog moeilijker maakt om de kosten van het gezin te dekken.
Het voelt alsof ik vastzit in een systeem dat niet begrijpt dat het ondersteunen van een jongvolwassene die nog in de overgang naar zelfstandigheid zit, zwaar is. Mijn zoon wil helpen. Hij biedt aan om meer te werken, maar ik wil niet dat hij zijn studie opzij zet om de huur te betalen. Hij heeft recht op een toekomst, en die moet voor hem op de eerste plaats komen. Mijn jongste merkt de veranderingen ook. Geen leuke uitstapjes meer, geen nieuwe kleren, geen kleine extraatjes die het leven net wat draaglijker maken. En ik? Ik ben moe. Moe van het tellen, het schrappen, het rekeningen maken, het piekeren. Moe van het systeem dat gezinnen zoals het mijne in de kou laat staan.
Wat Moet er Veranderen?
Het is tijd voor verandering. Het financiële systeem moet realistischer worden. Alleenstaande ouders zoals ik verdienen een eerlijker systeem, waarin rekening wordt gehouden met de werkelijke omstandigheden. Een systeem waarin:
- Het inkomen van een jongvolwassene pas meetelt wanneer het daadwerkelijk voldoende is voor volledige zelfstandigheid, en niet wanneer zij net 18 zijn en net beginnen met werken of studeren.
- Toeslagen niet abrupt verdwijnen, maar geleidelijk worden afgebouwd, zodat gezinnen tijd hebben om zich aan te passen aan de nieuwe situatie.
- Er beter rekening wordt gehouden met de werkelijke kosten van het ondersteunen van een jongvolwassene die nog in de overgangsfase zit.
Het moment waarop mijn zoon 18 werd, had een moment van trots moeten zijn, niet een moment van financiële zorgen. Mijn zoon is volwassen geworden, maar de rekeningen blijven bij mij. Dit kan niet de bedoeling zijn. Het systeem moet zich aanpassen aan de realiteit van het leven van alleenstaande ouders en hun kinderen.
Financiële Klap voor Alleenstaande Ouders: Een Gedeelde Realiteit
Dit probleem is niet uniek voor mijn gezin. In Nederland worstelen veel alleenstaande ouders met dezelfde harde realiteit. Het moment dat hun kind 18 wordt, wordt vaak gepresenteerd als een moment van financiële onafhankelijkheid voor de jongere, terwijl de werkelijkheid heel anders is. Veel jongeren zijn nog steeds afhankelijk van hun ouders, vooral als ze studeren of in een overgangsperiode zitten. Wat er gebeurt, is dat de overheid de jongere als volwassen behandelt, terwijl de echte situatie veel complexer is.
Zodra een kind 18 wordt, gebeurt er een drastische verschuiving in het financiële systeem:
- Kinderbijslag stopt.
- Het kindgebonden budget vervalt.
- Huurtoeslag wordt stopgezet.
- Alimentatie wordt stopgezet.
Deze abrupte veranderingen kunnen veel gezinnen in een financieel gat storten. De overgang naar financiële onafhankelijkheid wordt zo abrupt, dat veel ouders het niet kunnen bijbenen. Wonen wordt voor veel jongeren daardoor vrijwel onmogelijk. De huurmarkt is onbetaalbaar en zonder een vast inkomen kunnen jongeren zich geen eigen woning veroorloven. Sparen is bijna niet mogelijk en de kosten voor levensonderhoud blijven maar stijgen.
Een Oplossing is Noodzakelijk
Er is dringend behoefte aan een soepeler overgangsregeling, een systeem waarbij:
- Het inkomen van een jongere pas meetelt wanneer het voldoende is voor zelfstandigheid, bijvoorbeeld wanneer zij een fulltime minimumloon verdienen.
- Toeslagen niet abrupt verdwijnen, maar geleidelijk worden afgebouwd, zodat gezinnen tijd hebben om zich aan te passen.
- De werkelijke lasten van alleenstaande ouders beter worden meegenomen in de berekeningen.
De 18e verjaardag van mijn kind had een moment van trots moeten zijn, een moment waarop we samen vooruitkijken naar zijn toekomst. In plaats daarvan was het een financiële ramp. Het systeem moet dringend worden aangepast, zodat gezinnen de steun krijgen die ze nodig hebben in deze overgangsfase van het leven.
Conclusie
Als alleenstaande ouder weet ik hoe het voelt om aan het eind van de maand te worstelen. Mijn gezin is geen uitzondering, maar een representatie van een veel groter probleem dat veel andere alleenstaande ouders in Nederland treffen. Het moment dat je kind 18 wordt, zou een moment van trots moeten zijn, niet van financiële zorgen. Het is tijd dat we deze realiteit onder ogen zien en pleiten voor een eerlijker systeem voor gezinnen in deze overgangsfase. De overheid moet begrijpen dat kinderen die net 18 zijn, nog steeds ondersteuning nodig hebben, en dat de last van ouders die hen moeten ondersteunen, niet zomaar kan worden weggewuifd.