De pijn in het been verklaard door drie overlappende aandoeningen
Pijn in het been kan vele oorzaken hebben. Maar wanneer sarcoïdose, heupdysplasie én de overgang samenkomen, ontstaat een medisch en lichamelijk spanningsveld waarin klachten niet alleen optellen, maar elkaar ook versterken. Deze drie afzonderlijke aandoeningen raken aan gewrichten, zenuwen, spieren, hormonen én de psyche. Wie hiermee leeft, ervaart vaak het gevoel dat het lichaam ‘niet meer van zichzelf is’.
1. De instabiele heup – het begin van een kettingreactie
Bij heupdysplasie is de heupkom onvoldoende diep of slecht gevormd. Daardoor is de heup minder stabiel en verslijt hij sneller, ook bij mensen die nog relatief jong zijn. Deze vorm van beginnende artrose (slijtage) leidt tot:
-
Pijn in de lies, bil of bovenbeen, vaak uitstralend naar de knie.
-
Een subtiele manier van lopen (‘waggelen’ of asymmetrisch looppatroon).
-
Eenzijdige spierbelasting, die weer spanning en pijn in het been veroorzaakt.
Wanneer de heup al belast is door een afwijkende bouw, is het lichaam gevoeliger voor elke extra factor die stress of ontsteking veroorzaakt.
2. Sarcoïdose als versterker – onzichtbare ontsteking, zichtbare uitputting
Sarcoïdose kan ontstekingen veroorzaken in gewrichten, spieren, zenuwen of het zenuwstelsel. Hoewel het een ‘stille ziekte’ lijkt, werkt zij van binnenuit destructief. Vermoeidheid, pijn, stijfheid en zwakte maken dat het lichaam minder goed compenseert voor een versleten heup. In sommige gevallen ontstaat ook:
-
Neurosarcoïdose, waarbij zenuwen in benen of heupen betrokken raken.
-
Artritis of myositis, met pijnlijke en zwakke spieren in het bovenbeen.
-
Een chronisch vermoeid lichaam, dat zich slecht herstelt na belasting.
Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel: de instabiele heup veroorzaakt een verkeerde loophouding, die sarcoïdose-vermoeidheid verergert, die op haar beurt herstel belemmert.
3. De overgang – hormonale storm als versneller
In de overgang daalt het oestrogeenpeil. Dit heeft grote gevolgen voor spieren, gewrichten en het zenuwstelsel:
-
Minder oestrogeen → minder bescherming van kraakbeen en bot.
-
Hogere gevoeligheid voor pijn.
-
Verergering van ontstekingsgevoeligheid.
-
Emotionele schommelingen die de beleving van pijn vergroten.
Oestrogeen werkt normaal gesproken ontstekingsremmend. Bij vrouwen met sarcoïdose is bekend dat de overgang de klachten kan doen terugkeren of verergeren, juist door dit wegvallen van hormonale bescherming.
4. Het combinatie-effect: 1 + 1 + 1 = veel meer dan 3
Wat gebeurt er als deze drie factoren samenkomen?
-
De heupdysplasie zorgt voor mechanische slijtage en overbelasting.
-
De sarcoïdose activeert het immuunsysteem, geeft spier- of zenuwpijn, en ondermijnt het uithoudingsvermogen.
-
De overgang verstoort de hormonale balans, verlaagt de pijndrempel en bemoeilijkt herstel.
Het gevolg is een chronische pijnervaring die moeilijk te plaatsen is. De pijn zit in het been, maar de oorsprong ligt tegelijk in het gewricht, in het immuunsysteem én in de hormonale huishouding. Deze overlappende belasting leidt bij veel vrouwen tot:
-
Verwarring: “Waarom doet het zo’n pijn als de slijtage maar licht is?”
-
Onbegrip van artsen: “De foto is niet ernstig, dus het zal wel meevallen.”
-
Verminderde mobiliteit: men loopt minder, waardoor spieren verslappen.
-
Psychische belasting: het gevoel in een ‘gevangen lichaam’ te zitten.
5. Behandelvisie: meer dan symptoombestrijding
Een effectieve aanpak vereist een breed perspectief. Niet focussen op één orgaan of diagnose, maar het geheel overzien:
-
Orthopedie → om de heupfunctie te beoordelen en te begeleiden bij slijtage.
-
Reumatologie → om sarcoïdose-activiteit te behandelen of onderdrukken.
-
Gynaecologie/hormoonzorg → voor de overgang en eventuele HST (hormoonsubstitutietherapie).
-
Fysiotherapie → gericht op spierkracht, balans en pijnverdeling.
-
Pijnpoli of revalidatiegeneeskunde → voor een integrale aanpak van chronische pijn.
-
Psychosociale ondersteuning → want chronische pijn vreet ook aan zelfbeeld en levenskwaliteit.
6. Tot slot – erkenning als eerste stap naar verbetering
Voor veel vrouwen betekent deze combinatie van ziekten een belangrijke jarenlang traject van zoeken, uitleggen en volhouden. Belangrijk is dat artsen en behandelaars het samenhangende plaatje herkennen. Niet alles is ‘tussen de oren’. Soms is pijn de optelsom van bouw, biologie en biografie.
Wie leeft met sarcoïdose, heupdysplasie en overgangsklachten verdient meer dan symptoombestrijding – ze verdient een geïntegreerde benadering van haar unieke lichaam.