Vanmorgen (27 maart 2013) gelezen in zorgvisie dat minister Edith Schippers van VWS wil dat de ziekenhuizen hun sterftecijfers openbaar maken en hen daartoe desnoods zal verplichten. De zoveelste aflevering van de soap die transparantie in de ziekenhuizen heet. En ook deze aflevering lost het werkelijke probleem niet op.
Een korte terugblik
In het afgelopen halfjaar zijn er afleveringen geweest met blunderende dokters, infecties die niet bestreden werden, botsende ego’s, nota’s met omschrijvingen die niemand begrijpt, sterfgevallen door onjuiste medicatie, cijfers over de zorg die er wel zouden zijn en toch maar niet gepubliceerd werden. Een landelijk EPD, waarin de kwaliteit van de gegevens en dus de patiëntveiligheid ter discussie staat.
Een goede scenarioschrijver zou er nog een hele kluif aan hebben om dit uit zijn duim te zuigen. Helaas is het in Nederland de werkelijkheid en blijven de ziekenhuizen gesloten bastions die zo min mogelijk over hun doen en laten naar buiten willen brengen. De prestatie-indicatoren, cijferlijstjes die de kwaliteit van de zorg vergelijkbaar zouden moeten maken, ten spijt. De vergelijking met de banksector dringt zich op en iedereen weet waartoe dat heeft geleid. In ieder geval sluiten alle afleveringen af met de scene dat niemand ervan wist en dat het eigenlijk nooit had mogen gebeuren. Mooi die spijtbetuiging, maar heeft dat geleid tot een verbeterde communicatie en informatie?
De informatie en communicatie
Iedereen die de zorg van binnen kent, weet dat de communicatie en de informatie er gewoonweg ver beneden de maat is. Overdrachten die niet tijdig en onbegrijpelijk zijn, medische dossiers die verre van volledig zijn om over standaardisatie – we spreken dezelfde taal – maar te zwijgen. Miljoenen euro’s hebben de ziekenhuizen al geïnvesteerd in de ICT als panacee voor de informatie- en communicatieproblemen. Maar ICT doet daar weinig of niets aan af, als je de organisatie niet verandert. Dokters zullen toch echt moeten weten dat ze op een andere wijze moeten gaan werken en dat ze op het resultaat ervan worden afgerekend.
Het elektronisch patiëntendossier (EPD) waar de managers vol vuur de succesverhalen over spuien, kan enkel en alleen functioneren als het patiëntgebonden is. In de praktijk zien we dat het EPD per specialisme stapsgewijs wordt ingericht. Voor specialismespecifieke registraties is dat te verantwoorden, voor een basisregistratie absoluut niet. In plaats van de patiëntveiligheid te verbeteren, maak je die slechter omdat er (onvolledige) doublures en omissies in de registratie ontstaan. Alleen met ICT komen we er niet.
De standaardisatie
Het wordt hoog tijd dat VWS eindelijk inziet dat ze het instrument van standaardisatie moet gebruiken om de ziekenhuiszorg transparant te maken: Leren door registreren. Laten we de diagnosen in het EPD vastleggen met de internationale Snomed, de verrichtingen met de internationale Snomed-procedures en de medicatie met de internationale ATC (anatomisch-therapeutisch-chemische classificatie).
Omdat de Snomed een terminologiesysteem is, worden de diagnoses vastgelegd in de taal van de medische specialist. Helemaal geen moeilijke en tijdverslindende codeeracties, die ook nog eens leiden tot interpretatie van de diagnose en verrichtingen, wat juist is wat we niet willen. De Snomed is gemapt met diverse andere classificatie- en codestelsels, zoals de ICD-10, waardoor de weg hiermee openstaat om de Diagnose Behandeling Combinatie (DBC) te vervangen door de internationale DRG (Diagnosis Related Groups).
Op dergelijke wijze wordt de ziekenhuiszorg juist vastgelegd, zodat de gegevens kunnen worden uitgewisseld tussen de instellingen en op uniforme wijze bewerkt kunnen worden tot informatie. Vergelijkbaarheid en transparantie in de verleende zorg is het resultaat.
Waar het om gaat
Het verplicht publiceren van het sterftecijfer is de zoveelste aflevering van de soap en is geen structurele oplossing voor het communicatie- en informatieprobleem, dat de ziekenhuizen niet in de hand krijgen. Waar het om gaat is het uniform vastleggen van de diagnoses, activiteiten en medicatie in de ziekenhuiszorg. Dat zou VWS verplicht de managers en dokters in de ziekenhuizen moeten opleggen. De middelen zijn er, nu alleen nog de moed om ermee aan de gang te gaan.
En de patiënt – daar doen de ziekenhuizen het toch voor – wint er alleen maar bij.