In een middelgrote stad is er bij een woning een schoorsteenbrandje uitgebroken. Geen enorme fik, het zou bij wijze van spreken kunnen worden geblust met twee emmers water. Nu bestaat het plaatselijke brandweerkorps voor een groot deel uit goed opgeleide managers. Heren in keurige streepjespakken met stropdas.
Projectgroep
De brandmelding was net binnen en de heren kwamen direct in actie. Meteen werd er een projectgroep gevormd om deze zaak goed aan te pakken. De projectgroep, ook alert, stelde gelijk twee werkgroepen in, want er diende toch op breed niveau te worden bekeken, hoe die brand moest worden geblust. Er werden wandborden vol geschreven met berekeningen betreffende het aantal spuitgasten en brandspuiten, die nodig waren, hoeveel wagens er naar toe moesten, wat de druk van het water moest zijn om te kunnen spuiten, hoe lang de slangen waren, enz. enz. Geen eenvoudige klus.
Extern bureau
Een extern ingehuurd bureau bracht tenslotte de uitslag en kwam met een gedegen rapport, dat van begin tot het eind werd bestudeerd. Na evaluatie bleek, dat er voldoende mensen in dienst waren bij het korps, maar te weinig voor het uitvoerende werk. Het grootste deel van de brandweerlieden was wegbezuinigd. Hierdoor konden slechts enkele spuitgasten naar die brand, want er moest een deel achterblijven in de kazerne voor eventuele nieuwe calamiteiten. Dus ging er slechts 1 wagen op pad. Uiteraard zonder sirene. Dit in het kader van de privacy van de bewoners. Inmiddels stond de halve stad in lichterlaaie.
Intern onderzoek
Een intern onderzoek heeft later uitgewezen, dat er een verkeerd beleid was gevoerd bij dat korps. De managers hadden er een grote puinhoop van gemaakt en moesten het veld ruimen. Naast het riante honorarium kregen ze uiteraard nog een buitenproportionele bonus mee. Je kunt mensen van dat niveau toch niet zo op straat zetten……
Betere zorg voor minder geld
Het lijkt een onwerkelijk verhaal, maar zo gaat het nu al jaren in de zorgsector, met name de ziekenhuizen. Zo’n dertig jaar geleden bestond een ziekenhuis voor het merendeel uit (para)medisch personeel, zoals verpleegkundigen, laboratoriumpersoneel en artsen. Deze zorgverleners voerden op eigen initiatief hun werk uit en dit voldeed uitstekend. Aan de top van het ziekenhuis hadden drie directeuren de leiding: een algemeen directeur, een medisch directeur en een directeur beheer. De zorg was betaalbaar. Er waren geen verrichtingen of opnames, die om een eigen bijdrage van de patiënt vroegen. Dit gold ook voor de gehele eerstelijnszorg. Alles werd betaald en geen eigen risico of eigen bijdrage.
Was er kraamzorg nodig, dan kreeg men 10 dagen kraamhulp thuis. Zonder beperkingen kon de fysiotherapie worden bezocht en medicijnen werden volledig vergoed. En dit, terwijl men nauwelijks zorgpremie betaalde.
Nieuwe structuur
In die tijd waren er (nog) geen PC’s of laptops; ziekenhuizen werkten met een centraal computersysteem, waarop monochrome terminals waren aangesloten. Een administratieve dienst van een academisch ziekenhuis bestond uit circa 25 medewerkers, die nog te maken hadden met drie soorten zorgverzekeringen: ziekenfonds, particulier en privépatiënten. Facturen werden op papier uitgedraaid en naar de zorgverzekeraar en/of de patiënt gestuurd. Een enorme papieren administratie. Zij konden het werk ruimschoots aan!
Toen kwam de grote ommekeer. De directie van het ziekenhuis werd omgevormd tot een Raad van Bestuur. Daaronder kwam een brede laag aan directeuren (in het ziekenhuis waar ik werkte: 24 personen). De administratieve dienst werd omgedoopt tot financieel-economische dienst, zo’n 160 medewerkers. Magazijnen vol met alle mogelijke computerapparatuur. Externe bureaus werden ingehuurd en men struikelde over de (externe) managers à minimaal 1.000 euro per dag (waarvan je circa 10 verpleegkundigen kon betalen). Ik heb ziekenhuizen meegemaakt, die meer dan 40 externe managers hadden rondlopen. Vaak wist de leiding niet eens meer dat ze waren ingehuurd.
Zorgmonteurs
De zorgsector wordt nog steeds gezien als melkkoe. Er gaan tientallen miljarden euro’s in om en velen willen hiervan graag een graantje meepikken. Deze situatie is teveel doorgeslagen. Het is toch te gek voor woorden, dat een manager gaat uitmaken óf en wanneer een patiënt behandeld wordt en die bepaalt of een operatie al dan niet zal worden uitgevoerd.
Medisch personeel moet veel tijd besteden om een manager uit te leggen wat ze aan het doen zijn en met welk doel. En vervolgens gaat de manager, die vaak niet eens een pleister van een verbandje kan onderscheiden, bepalen wat hij of zij moet doen!
Ziekenhuizen kun je tegenwoordig vergelijken met garagebedrijven, waarin het medisch personeel voor monteurs mogen spelen. Vindt men tijdens de werkzaamheden iets dat afwijkt, dan moet men eerst van hogerhand toestemming krijgen of dit ook gelijk ‘gerepareerd’ mag worden.
Zorgverzekeraars
Dit zie je over de gehele sector. Zorgverzekeraars, die uitmaken of een verzekerde een bepaalde behandeling mag ondergaan, door wie het zal worden uitgevoerd en waar dit dan zal plaatsvinden. Bovendien maken zij uit of een ziekenhuis bestaansrecht heeft. Voor sluiting draaien zij de hand niet om. Waarom zal je aan patiënten denken, die kosten alleen maar geld! Zij krijgen steeds meer macht binnen de zorg. Enorme organisaties, waar miljarden in omgaan, waarvoor de Wet op de Privacy niet van toepassing is en door de EU worden beschouwd als commerciële instellingen, maar geen winstbelasting behoeven af te dragen. Dit komt omgerekend neer op 541 euro per overstapper (meer dan de helft van de jaarpremie). Voor dit geld hadden we fulltime 25.000 extra verpleegkundigen gehad.
Management
De zorg kent twee ontwikkelingen:
- de kwaliteit van de zorg, die met sprongen vooruit gaat, te danken aan de medici, de medische onderzoekers, hulpafdelingen, etc.
- de kostenontwikkeling. Dit wordt geregeld door het management en zijn niet meer in de hand te houden.
Het valt mij op dat ditzelfde op andere gebieden ook gebeurt. Kijk naar de banken en het Europese gebeuren! Het Verdrag van Maastricht was een samenwerking op een paar gebieden. Zie wat ervan is geworden: Brussel bepaalt straks de kleur van je toiletpapier!
Het is wederom het management dat hiervoor verantwoordelijk is. En dan de manier hoe je door sommige managers benaderd wordt, van “dat regelen we wel even!”, naast een stortvloed aan Engelse managementtermen. Iedere keer verbaast mij de uitspraak weer van bestuurders die moeten dalen tot de Balkenendenorm: Voor dat geld heb je geen goede managers. Voor meer ook niet, dat is wel gebleken!
Enige jaren geleden heb ik hiervoor een term bedacht: Siliconenmentaliteit: Je gewichtiger doen voorkomen, dan je in werkelijkheid bent….
Zorgkosten
Iets waar ik me ook over verbaas zijn cijfers over de zorgkosten. Prachtige tabellen hoe de kosten zullen oplopen tot boven de 150 miljard in 2025. Daarnaast worden getallen over de premies gepresenteerd op basis van de formule: de jaarlijkse zorgkosten gedeeld door het aantal afnemers. Dit moeten we met z’n allen opbrengen. Het is nu 2012 en als deze lijn zich voortzet zal vóór het eind van dit decennium (2020), de zorgkosten rond de honderd miljard bedragen, ofwel circa € 5.800 voor iedere Nederlander (inclusief baby’s en gepensioneerden)!
Er is nog nooit iemand opgestaan die zegt: zijn die kosten wel reëel, zijn er geen aannames in verwerkt die overbodig zijn? Er wordt nu maar aangenomen dat dit vaststaande cijfers zijn. Er wordt gekeken naar de totale uitgaven en niet naar de kosten.
Enige tijd geleden las ik een artikel, dat de artsen de schuld zijn van de enorme toename van de kosten. Te zot voor woorden om dit te concluderen!
Verandering
Het wordt hoog tijd voor de grote ommekeer. Meer handen aan het bed en terugdringen van het niet-medisch personeel. Administratief personeel moet weer worden gezien als ondersteuning van het medisch handelen en niet omgekeerd. En niet zoals enige tijd geleden uit een onderzoek bleek: gemiddeld zeven medewerkers per bed, waarvan 5 niet-medisch. En dan wordt er nota bene bezuinigd op de verpleegkundige die er tussen staat……
Het wordt tijd dat de medici weer gaan uitmaken hoe een zorginstelling patiënten moet behandelen.
De zorg moet echt naar de dokter!