Sudden deafness (SSHL-Sudden Sensorineural Hearing Loss), algemeen bekend als plotselinge doofheid, is een gehoorverlies, dat plots kan optreden of in enkele dagen. Het gebeurt omdat er vaak iets mis is met de sensorische organen van het binnenoor. Deze doofheid treft vaak slechts één oor.
Plotselinge doofheid
Mensen met SSHL ontdekken vaak het gehoorverlies bij het wakker worden. Anderen merken het voor het eerst wanneer ze het dove oor proberen te gebruiken bijvoorbeeld met een telefoon. Weer anderen merken een luide, alarmerende ‘plop’ op vlak voordat het gehoor verdwijnt. Mensen met plotselinge doofheid kunnen ook één of meer van deze symptomen opmerken: een gevoel van oorvolheid, duizeligheid en / of een oorsuizen, zoals tinnitus.
Soms stellen mensen met SSHL het bezoek aan een arts uit, omdat ze denken dat hun gehoorverlies te wijten is aan een allergie, een bijholteontsteking, oorsmeer dat de gehoorgang verstopt of andere veel voorkomende aandoeningen. Men moet echter plotselinge doofheidssymptomen als een medisch noodgeval beschouwen en onmiddellijk een arts bezoeken. Hoewel ongeveer de helft van de mensen met SSHL een deel of het gehele gehoor spontaan terugkrijgt, meestal binnen één tot twee weken, kan het vertragen van de SSHL-diagnose en -behandeling de effectiviteit van de behandeling verminderen. Tijdige behandeling zal de kans vergroten, dat tenminste een deel van het gehoor zal herstellen.
Experts schatten dat SSHL elk jaar tussen de één en zes mensen per 5.000 treft, maar het werkelijke aantal nieuwe SSHL-gevallen per jaar kan veel hoger liggen, omdat SSHL vaak niet wordt gediagnosticeerd. SSHL kan mensen op iedere leeftijd overkomen, maar treft meestal volwassenen van eind veertig en begin vijftig.
Wat veroorzaakt plotselinge doofheid?
Een verscheidenheid aan aandoeningen aan het oor kan SSHL veroorzaken, maar slechts ongeveer 10 procent van de mensen met de diagnose SSHL heeft een identificeerbare oorzaak.
Sommige van deze voorwaarden zijn onder meer:
- infecties
- hoofdtrauma
- beklemde zenuw
- auto-immuunziekten
- bepaalde medicijnen voor behandeling van kanker of ernstige infecties
- problemen met de bloedsomloop
- neurologische aandoeningen, zoals multiple sclerose (MS)
- aandoeningen van het binnenoor, zoals de ziekte van Ménière
De meeste van deze oorzaken gaan gepaard met andere medische aandoeningen of symptomen. Een andere factor om te overwegen is of gehoorverlies in één of beide oren plaatsvindt. Als bijvoorbeeld plotseling gehoorverlies slechts in één oor voorkomt, moeten tumoren op de gehoorzenuw als oorzaak worden uitgesloten. Auto-immuunziekte kan SSHL in één of beide oren veroorzaken.
Hoe wordt plotselinge doofheid vastgesteld?
Als men plotselinge doofheidssymptomen heeft, moet de arts geleidend gehoorverlies uitsluiten – gehoorverlies door een obstructie in het oor, zoals vocht of oorsmeer. Voor plotselinge doofheid zonder een duidelijke, identificeerbare oorzaak bij onderzoek, moet de arts binnen enkele dagen na het optreden van de symptomen een test uitvoeren, genaamd zuivere toonaudiometrie, om een perceptief gehoorverlies te identificeren.
Met zuivere toonaudiometrie kan de arts meten hoe hard verschillende frequenties of toonhoogtes van geluiden moeten zijn, voordat men deze kan horen. Een teken van SSHL kan het verlies zijn van ten minste 30 decibel (decibel is een maat voor de geluidsintensiteit) in drie verbonden frequenties binnen 72 uur.
Patiënten kunnen subtielere, plotselinge veranderingen in hun gehoor hebben en kunnen worden gediagnosticeerd met andere testen.
Als er plotselinge doofheid wordt vastgesteld, zal de arts waarschijnlijk aanvullende testen aanvragen om een onderliggende oorzaak voor SSHL te bepalen. Deze testen kunnen bloedonderzoek, beeldvorming (meestal MRI) of balancetests omvatten.
Hoe wordt plotselinge doofheid behandeld?
De meest voorkomende behandeling voor plotselinge doofheid, vooral wanneer de oorzaak onbekend is, zijn corticosteroïden. Deze kunnen veel aandoeningen behandelen en werken meestal door ontstekingen te verminderen, zwelling te verminderen en het lichaam te helpen ziekten te bestrijden. Eerder werden steroïden in pilvorm gegeven. In 2011 toonde een klinisch onderzoek aan dat intratympanische (via het trommelvlies) injectie van steroïden even effectief was als orale steroïden. Na dit onderzoek begonnen artsen directe intratympanic injectie van steroïden in het middenoor voor te schrijven, waarna het medicijn vervolgens in het binnenoor stroomt. De injecties zijn een goede optie voor mensen die geen orale steroïden kunnen nemen of hun bijwerkingen willen vermijden.
Steroïden moeten zo snel mogelijk worden gebruikt voor het beste effect en kunnen zelfs worden aanbevolen, voordat alle testresultaten bekend zijn. Voor een behandeling die meer dan twee tot drie weken wordt uitgesteld, is het minder waarschijnlijk om permanent gehoorverlies te keren of te verminderen.
Aanvullende behandelingen kunnen nodig zijn als de arts een onderliggende oorzaak van SSHL ontdekt. Als SSHL bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door een infectie, kan de arts antibiotica voorschrijven. Als men medicijnen gebruikt die giftig zijn voor het oor, kan men het advies krijgen om over te schakelen naar een ander medicijn. Als een auto-immuunziekte ervoor zorgt dat het immuunsysteem het binnenoor aanvalt, kan de arts medicijnen voorschrijven die het immuunsysteem onderdrukken.
Als het gehoorverlies ernstig is en men niet op de behandeling reageert en / of in beide oren plaatsvindt, kan de arts aanbevelen om één of twee hoortoestellen te gebruiken (om het geluid te versterken) of zelfs cochleaire implantaten te overwegen (om de gehoorverbindingen in het oor direct te stimuleren die naar de hersenen gaan).
Welk onderzoek op dit gebied vindt verder plaats?
Omdat er zo weinig bekend is over de oorzaken van de meeste gevallen van SSHL, overwegen onderzoekers verschillende soorten, risicofactoren en oorzaken van SSHL.
- Onderzoekers bestuderen bijvoorbeeld hoe veranderingen in het binnenoor, zoals een verstoorde bloedstroom of ontsteking, kunnen bijdragen aan gehoorverlies
- Onderzoekers testen ook nieuwe manieren om beeldvorming te gebruiken om SSHL te diagnosticeren en mogelijk de oorzaken ervan te detecteren
- Er worden ook manieren onderzocht om medicijnen in het binnenoor in te brengen door intratympanische injecties
- Wetenschappers ontwikkelen manieren om medicijnen in kleine microbolletjes te infuseren, die het medicijn langzaam kunnen afgeven. Dit zou artsen in staat stellen om een enkele injectie van een langzaam vrijmakend medicijn in het oor te geven in plaats van verschillende injecties van een traditioneel snel vrijgevend medicijn
- Een ander team van wetenschappers bestudeert het gebruik van magneten om door medicijnen geïnfuseerde deeltjes in en door het binnenoor te duwen, waardoor het medicijn gelijkmatiger en effectiever wordt verdeeld
.
Tot slot
Op een zondagavond verloor ik plotseling het gehoor aan mijn linkeroor. Meestal als je dan een paar keer slikt, komt het gehoor weer terug. Dit was niet het geval.
De volgende ochtend om acht uur gelijk de huisarts gebeld en ik moest direct komen. Zij regelde tegelijkertijd een afspraak met een KNO-arts en daar kon ik binnen een half uur terecht. Deze heeft diverse onderzoeken gedaan en een audiogram aangevraagd. Het gehoorverlies bleek 95%. Hij vroeg een MRI-scan aan en heeft mij prednison voorgeschreven. Een week later moest ik terugkomen voor controle.
Tijdens die controle-afspraak bleek dat het gehoor niet was verbeterd en de arts adviseerde mij een hoortoestel aan te schaffen. Dit heb ik ook gedaan. Over een maand zou ik bij KNO terugkomen voor evaluatie.
Tussendoor had ik een afspraak met een manueel therapeut in verband met rug- en nekklachten. Tijdens de behandeling vertelde ik het verhaal over mijn gehoor. Zijn antwoord was: “Ik zal zo wel even kijken”. Ik vroeg wat een therapeut nu aan dit euvel kon doen. Hij lachte.
Ik moest zoveel mogelijk achterop de bank gaan zitten, tegen hem aan. Hij plaatste zijn armen onder mijn oksels door en legde zijn handen achterop mijn hoofd en zei: “Kijk eens naar linksonder, diep inademen en vervolgens uitademen.” Hij draaide, trok, ik hoorde een klap en mijn gehoor kwam terug.
Ik zei hem dat ik zelf de artsenstudie had gedaan, maar dat ik dit toch wel een erg bijzondere behandeling vond. Het enige wat hij aangaf, was, dat mijn aangezichtszenuw klem zat bij mijn atlas (bovenste nekwervel) en dat die zenuw de gehoorzenuw beïnvloedt. Die beklemde zenuw had hij ‘even’ vrijgemaakt. Ik zou hem de volgende dag terugbellen over het resultaat.
Het telefoongesprek die ochtend was heel triest. Ik bleek namelijk de laatste patiënt te zijn die deze therapeut behandeld had. Na mijn bezoek is hij de 20km terug naar huis gefietst en kreeg diezelfde avond een hartstilstand en is overleden.
Ik denk nog vaak aan deze zeer vakkundige therapeut, die altijd voor de patient klaarstond, zelfs na werktijd. Altijd luisterend, begripvol en een zeer rustige persoonlijkheid.
Het hoortoestel heb ik nooit meer nodig gehad. Ook de KNO-arts gaf toe deze behandeling geholpen heeft en mijn gehoor weer voor 90% was teruggekomen.
*) Waar het woord arts wordt gebruikt betekent dit meestal een KNO-arts