Het menselijk lichaam wordt bewoond door miljoenen kleine levende organismen, die allemaal samen de menselijke microbiota worden genoemd. Er wordt geschat dat dit er zo’n honderdduizendmiljard (100.000.000.000.000) zijn.
Bacteriën zijn microben die op de huid, in de neus, mond en vooral in de darm worden aangetroffen. We verwerven deze bacteriën tijdens de geboorte en de eerste levensjaren en ze leven ons hele leven bij ons. En zelfs na de dood blijven ze bij het lichaam en breken het af.
Micro-organismen
De menselijke microbiota is betrokken bij een gezonde groei, bij het beschermen van het lichaam tegen indringers, bij het helpen van de spijsvertering en bij het reguleren van stemmingen. Sommige veranderingen in de microbiota kunnen optreden tijdens onze groei, afhankelijk van het voedsel dat we eten, de omgeving waarin we leven, de mensen en dieren die met ons omgaan, of medicijnen die we nemen, zoals antibiotica. De menselijke microbiota helpt ons om ons gezond te houden, maar soms kunnen deze bacteriën ook schadelijk zijn. We moeten goed voor onze microbiota zorgen om de ontwikkeling van sommige ziekten, zoals obesitas en astma, te voorkomen. We moeten gezond voedsel eten dat bijdraagt aan de ontwikkeling van een gezonde microbiota.
We leven met en omgeven door microben (ook wel micro-organismen genoemd), ook al kunnen we ze niet met onze ogen zien. Microben zijn de kleinste levende organismen die bekend zijn. Ze zijn overal: in aarde, rivieren, planten, dieren, kraanwater, op je toetsenbord, op je kussen en in je lichaam. Sommige micro-organismen leven bij ons en in ons lichaam. Bacteriën vertegenwoordigen de meerderheid van de micro-organismen die in het lichaam leven. Wist je dat je meer bacteriën in je lichaam hebt dan menselijke cellen? Heb je enig idee waarom deze bacteriën in je lichaam leven? We dragen deze buren elke dag met ons mee en meestal maken ze ons niet ziek. Zijn ze vriendelijk? Of kunnen ze ons ziek maken? Hoe komen ze binnen? Wat is hun rol in het lichaam?
Wat zijn bacterieën?
Bacteriën zijn kleine levende micro-organismen, die te klein zijn om met het blote oog te worden gezien. Ze zijn 1000 keer kleiner dan een potloodpunt. We moeten een microscoop gebruiken, waardoor het beeld van de bacteriën groot genoeg is om te worden gezien. Er zijn veel verschillende soorten bacteriën met verschillende vormen en maten. Sommigen zien eruit als een honkbalknuppel, anderen zijn rond als een basketbal (maar miljoenen keren kleiner).
- Bacteriën kunnen rond zijn als een basketbal, lang als een honkbalknuppel, of kunnen eruit zien als bonen of golven. Soms kunnen bacteriën zich groeperen en eruit zien als een tros druiven of als een trein.
- Bacteriën kunnen worden gezien met behulp van een microscoop met een vergroting van 1.000 ×. Kleuring wordt vaak gebruikt om de bacteriën beter te zien, die eigenlijk transparant zijn. Bacteriën die in roze zijn gekleurd, worden bacillen genoemd en die in paars worden cocci genoemd.
Waar bevinden bacteriën zich in het menselijk lichaam?
Bacteriën leven op de huid, in de neus, in de keel, in de mond, in de vagina en in de darm. Het merendeel van de bacteriën in het lichaam leeft in de menselijke darm. Daar leven miljarden bacteriën. We noemen de groep van alle microben in het lichaam de menselijke microbiota. Deze micro-organismen koloniseren het lichaam, wat betekent dat ze meestal geen schade aanrichten. Wanneer een micro-organisme ziekte veroorzaakt, wordt dat een infectie genoemd.
Waar komen de bacteriën in het lichaam vandaan?
Tijdens de geboorte wordt de baby door bacteriën gekoloniseerd. Tijdens het geboorteproces en direct na de geboorte krijgen we onze eerste micro-organismen. Baby’s krijgen micro-organismen van hun moeder tijdens de bevalling, wanneer ze door de vagina passeren, of door contact met de huid van de moeder, als de bevalling via een keizersnede is.
Lactobacilli, een soort bacterie die wordt beschouwd als een van de ‘good guys’, leeft in de vagina van de moeder en koloniseert de darmen van de baby om te helpen bij de spijsvertering van melk, die een suiker bevat die lactose wordt genoemd. Als de baby wordt geboren via een keizersnede, zal Lactobacilli niet onmiddellijk deel uitmaken van de microbiota van de baby, die meestal wordt gevormd door bacteriën uit de huid van de moeder en de omgeving van de baby. Deze verschillen in de microbiota van een baby, die voortvloeien uit het soort geboorte dat de baby heeft meegemaakt, zullen blijven bestaan tot de baby 12-24 maanden oud is. Alle baby’s nemen ook bacteriën op van de huid van de verpleegkundigen en artsen en de omgeving waarin ze leven.
Nadat baby’s beginnen te eten, krijgen ze microben uit hun maaltijden. In de eerste dagen van het leven zal het type micro-organismen dat hun darmen koloniseert, verschillen, afhankelijk van of de baby borstvoeding krijgt. Borstvoeding is gezond voor de baby, omdat het de baby helpt bacteriën uit de huid van de moeder te nemen die vervolgens de darmen van de baby zullen koloniseren en er zijn ook andere componenten van de moedermelk die de baby tegen ziekten beschermen. Terwijl baby’s groeien, krijgen ze micro-organismen van het vaste voedsel dat ze eten, van kruipen op de vloer, van dingen in hun mond steken, van speelgoed likken en van vele andere bronnen!
De microben die in het menselijk lichaam leven veranderen tijdens onze groei tot we 3 jaar oud zijn. Op dat moment wordt de microbiota min of meer stabiel tot het volwassen leven. Elk individu heeft zijn of haar eigen microbiota, die gedeeltelijk, maar niet alleen, afhangt van de soorten voedsel die worden gegeten, de omgeving waarin de persoon leeft en de andere mensen en dieren waarmee de persoon samenwerkt.
Het voedingspatroon zal de samenstelling van microbiota in alle fasen van ons leven beïnvloeden. Naarmate we ouder worden hangen microbiota-veranderingen af van ons voedingspatroon, de omgeving waarin we leven en de levensstijl. Antibiotica zullen ook de samenstelling van onze darmflora veranderen.
Wat is de rol van de menselijke microbiota?
Als we bacteriën in het menselijk lichaam noemen, denkt men misschien meteen aan een ziekte, een bacteriële infectie. Op een bepaald punt in het leven heeft men waarschijnlijk een infectie gehad, die werd behandeld met antibiotica, die door de arts zijn voorgeschreven. Antibiotica zijn geneesmiddelen die de groei van bacteriën afremmen, voorkomen of doden.
De meerderheid van de microben is echter onschadelijk en helpt in feite om onze gezondheid te behouden. De microben van de huid, mond en neus vechten tegen slechte bacteriën, die het lichaam willen binnendringen om ziekten te veroorzaken. Deze goede bacteriën fungeren als bewakers die de schadelijke bacteriën weghouden die ons ziek maken. De bacteriën die de vagina koloniseren, zijn een ander voorbeeld van goede bacteriën. Ze handhaven een zure omgeving in de vagina die de groei van andere micro-organismen voorkomt, die ziekten kunnen veroorzaken. Ziekte-veroorzakende micro-organismen worden pathogenen genoemd .
Hoewel ze meestal onschadelijk of zelfs nuttig zijn, kunnen sommige bacteriën, die deel uitmaken van de menselijke microbiota, in bepaalde omstandigheden ons schaden. Bacteriën die op de huid leven, kunnen bijvoorbeeld een probleem worden. Als mens zich snijdt, kunnen de bacteriën die op het oppervlak van de huid leven, mogelijk het lichaam binnendringen via de snee en binnenkomen waar ze niet thuishoren. In dit geval kunnen deze bacteriën soms schadelijk zijn voor het lichaam en een infectie veroorzaken. Symptomen van een infectie zijn pijn, zwelling, roodheid en koorts.
Een ander voorbeeld van hoe de microbiota ons kan schaden, is wanneer je te veel bacteriën in je mond laat ophopen. Deze bacteriën kunnen aan het oppervlak van de tanden blijven plakken. Sommige soorten bacteriën produceren zure producten uit het voedsel dat men eet (vooral suikers), die de tanden en het tandvlees kunnen vernietigen. Daarom moeten we onze tanden minstens twee keer per dag gedurende 3 minuten poetsen om de vermenigvuldiging van bacteriën die pijnlijke ziekten en in ernstige gevallen verlies van tanden kunnen veroorzaken, te voorkomen.
Darmbacteriën
Zoals eerder vermeldt, bevatten de darmen het grootste deel van de menselijke microbiota. De darmflora produceert een aantal vitamines die goed voor ons zijn, zoals vitamine B12 en K. Deze vitamines worden niet geproduceerd door menselijke cellen. De darmflora helpt ook bij de vertering van voedsel en beschermt de darmwanden tegen invasie door ziekteverwekkers.
Er is veel onderzoek gaande naar de rol van de darmflora. We proberen nog steeds te begrijpen hoe de menselijke microbiota bijdraagt aan gezondheid en ziekte. Over het algemeen hebben gezonde mensen een uitgebalanceerde microbiota, met een grote diversiteit aan bacteriën in hun darmen. Dit betekent dat ze een mix van verschillende soorten bacteriën hebben met verschillende vormen, maten, functies en namen.
Meer dan 1.000 verschillende soorten bacteriën bestaan in de menselijke darm! Wanneer daarentegen slechts een kleine diversiteit aan bacteriën aanwezig is, wat betekent dat slechts enkele soorten bacteriën in de darm voorkomen, in grotere aantallen dan normaal, kunnen ziekten optreden. Verschillende niveaus van diversiteit in de darmbacteriën kunnen verband houden met obesitas (de staat van extreem overgewicht), die in de kindertijd kan beginnen. Als voorbeeld, een gezonde darmflora omvat twee hoofdgroepen bacteriën, Firmicutes en Bacteroidetes genaamd, maar er is aangetoond dat in de ingewanden van mensen met obesitas Bacteroidetes vrijwel afwezig zijn.
Het is bekend dat een gezonde microbiota (dat wil zeggen een microbiota met een enorme bacteriediversiteit, inclusief veel goede microben) bijdraagt aan onze gezondheid.
Het verzorgen van de darmflora
In de afgelopen decennia zijn veel van de bovengenoemde ziekten toegenomen. Veel van deze problemen houden verband met veranderingen in de soorten voedsel die we nuttigen. We eten veel suiker in dingen zoals cakes, koekjes, brownies, taarten, snoep en witbrood en we eten ook veel hamburgers, vlees met vet en sauzen, die bovendien niet goed zijn voor onze gezondheid. Deze voedingsmiddelen zijn ook niet goed voor sommige van onze darmflora. Sommige van onze microben hebben groenten, vezels van bonen, kikkererwten, ontbijtgranen, donker brood, zaden en wortels nodig. Dit soort voedingsmiddelen worden prebiotica genoemden ze helpen de groei van de microbiota, door bacteriën te voeden die dit soort voedsel kunnen afbreken in de voedingsstoffen, die door het menselijk lichaam kunnen worden gebruikt om onze gezondheid te verbeteren. We kunnen sommige soorten voedsel niet goed verteren als we onze kleine vrienden niet in onze darm hebben. Daarom willen we niet dat deze goede bacteriën sterven, omdat ze belangrijk zijn voor onze gezondheid. De vermindering van deze goede bacteriën zal de groei mogelijk maken van de niet-goede bacteriën die uiteindelijk gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.
Probiotica
Probiotica kunnen u helpen de verloren goede microbiota te vervangen. Probiotica zijn levende bacteriën die goed voor ons zijn, die onze goede en slechte darmbacteriën in evenwicht brengen en die helpen bij de vertering van voedsel en helpen bij spijsverteringsproblemen, zoals diarree en buikpijn. Bacteriën die voorbeelden van probiotica zijn, zijn Lactobacilli en Bifidobacterium. Je kunt probiotica vinden in sommige voedingsmiddelen, zoals yoghurt, zuurdesembrood, karnemelk en zure augurken. Sommige formules voor zuigelingen worden ook aangevuld met probiotica, ondanks het feit dat we nog niet echt weten hoe nuttig ze zijn bij babyziekten.
Antibiotica
Antibiotica zijn medicijnen die we nemen om door bacteriën veroorzaakte infecties te behandelen. Antibiotica zijn niet actief tegen infecties door schimmels of virussen. Dus, doden antibiotica ook onze goede bacterievrienden? Ja dat doen ze. Als we echter een bacteriële infectie hebben, moeten we deze behandelen, dus in veel gevallen moeten we antibiotica nemen. Zorg ervoor dat u alleen antibiotica gebruikt wanneer uw arts zegt dat u dat echt moet en neem ze gedurende de tijd die hij adviseert. U hebt geen antibioticum nodig om verkoudheid of griep te behandelen, omdat deze ziekten door virussen worden veroorzaakt.
Mensen die veel antibiotica gebruiken, kunnen ziek worden omdat de antibiotica veel bacteriën in hun lichaam vernietigen, inclusief de goede. Wanneer veel van de bacteriën in de darm worden gedood, heeft de darm dan meer vrije ruimte en beschikbaar voedsel voor de slechte bacteriën, die zich dan kunnen vermenigvuldigen. Wanneer deze slechte bacteriën hogere aantallen bereiken, kunnen ze soms ziekte veroorzaken. Bijgevolg krijgen personen die antibiotica gebruiken vaak diarree of meer gecompliceerde darmziekten. Wanneer u antibiotica neemt zonder dat u dit hoeft te doen, kunt u bijdragen aan het ontstaan van “superbugs”, bacteriën die niet worden gedood door de meerderheid van de antibiotica die vandaag beschikbaar zijn. Deze superbugs kunnen overleven in aanwezigheid van het antibioticum (dat resistentie tegen het antibioticum wordt genoemd), dus de infectie gaat door, zelfs wanneer de antibiotica worden gebruikt.
Conclusie
Mensen hebben een gevarieerde en evenwichtige microbiota in hun darmen nodig om ze gezond te houden. Kinderen of volwassenen die veel suiker en vetten eten, maar geen groenten en die geen uitgebalanceerde voeding hebben, hebben de neiging zwaarlijvig te worden of sommige ziekten te ontwikkelen, zelfs later in het leven. Neem geen antibiotica zonder recept van uw arts. Eet altijd een gezond, uitgebalanceerd voedingspatroon en vergeet nooit wat groen, oranje en rood op uw bord te zetten: maak uw bord kleurrijk. Met deze tips zorg je goed voor je microbiota!