In deze tijd, waarin het coronavirus hoogtij viert, worden we weer eens hard met de neus op de feiten gedrukt. De media meldt ieder moment van de dag het aantal besmettingen en de mensen die eraan zijn overleden. De regering neemt drastische maatregelen, thuiswerken, scholen worden gesloten, horeca en sportgelegenheden gaan dicht. Mensen raken in paniek en gaan instinctief hamsteren. Minister-president Rutte spreekt het volk toe, iets dat op deze wijze veertig jaar geleden door een premier voor het laatst is gedaan.
Gezondheid
In dergelijke situaties ondervindt men weer eens, dat veel dingen en verworvenheden om je heen relatief zijn en dat de gezondheid van jou en je naasten toch voorop staat. Deze gewaarwording tref je ook aan als mensen in een stadium van slechte gezondheid zijn beland. Er is dan maar één ding belangrijk: hoe krijg ik de kwaliteit van mijn leven weer omhoog!
Mede door het hoge aantal ouderen onder ons, kampen velen met lichamelijke klachten. Denk hierbij aan pijnlijke gewrichten en spieren, astmatische klachten, diabetes, COPD, hart- en vaatziekten, mentale klachten, enzovoort.
Babyboom
De jaren na de Tweede Wereldoorlog ontstond er een enorme bevolkingsaanwas, de zogenaamde ‘babyboom’. De door de oorlog verwoeste steden, dorpen en infrastructuur zijn door hen herbouwd en de welvaart werd tot op hoog niveau gebracht. Velen van hen hebben inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd bereikt of deze al overschreden.
Zij hebben in hun leven hard moeten werken en waar mogelijk gespaard om een redelijk tot goed leven te kunnen leiden, goede woonruimte, vakanties en een goede gezondheid. De meesten hebben een gezin gesticht en goede voorzieningen getroffen voor ‘de oude dag’ en zij genieten nu van een welverdiend pensioen.
Woonvoorzieningen
Uit de gegevens van het CBS blijkt, dat steeds meer 65-plussers een eigen woning bezitten. Veel ‘babyboomers’ begaven zich in de jaren zestig en zeventig op de woningmarkt. Zij konden door de toen flink groeiende welvaart vaak een eigen woning aanschaffen.
Eind jaren negentig had ongeveer één op de drie ouderen een eigen woning. In 2008 was dit al 45 procent en anno 2015 bezat de helft van de 65-plushuishoudens een eigen woning. Zes op de tien ‘babyboomers’ hebben een eigen huis, tegen vier op de tien 75-plussers.
De meeste 65-plus-huishoudens met een eigen woning hebben de hypotheekschuld grotendeels of volledig afbetaald. De helft van de oudere huizenbezitters heeft overwaarde, van de babyboomers zelfs 62 procent.
De woningen hebben een groter oppervlak dan de huidige woningen. Vaak telden deze ook meerdere verdiepingen. Doordat de kinderen uit huis zijn vertrokken zijn ze nu in een situatie belandt, dat het huis te groot is voor een één- danwel tweepersoons huishouden.
Levensbehoeften
Als men ouder wordt, nemen vaak ook de gebreken toe. Je gaat minder vaak van huis, op familiebezoek of een buurtpraatje maken. Als je slecht ter been bent en één van de twee partners heeft meer zorg nodig dan de ander, ontstaat er al gauw vereenzaming. Alleenstaanden hebben het zwaar. Overdag krijgt men af en toe aanloop van familie of verzorgende en verder zit men opgesloten tussen de vier muren. Het leven gaat door. Er moet gezorgd worden voor boodschappen, het huis moet schoon, de dagelijkse beslommeringen, zoals de was en de afwas moeten wel gebeuren. Het enige wat men wil is zorg en aanspraak.
Daarbij komt nog vaak, dat men in een huis woont, dat eigenlijk te groot is. Het is duur in stookkosten en onderhoud. Als ik in mijn wijk om mij heen kijk, worden van een twintigtal woningen er 16 bewoond door gepensioneerden, waarvan 9 door alleenstaanden. En dit zijn woningen met een grote woonkamer, zes grote slaapkamers en een behoorlijke voor- en achtertuin! Een aantal bewoners zou dolgraag naar een goede woon-zorgcentrum gaan in een nieuwere vorm, mits er voldoen faciliteiten zijn! Als je vraagt waarom, krijg je als antwoord: de zorg(en) worden overgenomen en we hebben aanspraak.
Beleid
Het beleid is erop gericht, dat ouderen langer zelfstandig thuis wonen. Mantelzorg speelt hierin een steeds grotere rol. Maar wie is die mantelzorger? Vaak zijn dit familieleden of goede bekenden, die hiervoor tijd vrij (moeten) maken. Overdag gaat dit redelijk goed, maar s-avonds treedt de eenzaamheid weer toe. Als één van je ouders alleen woont en er is sprake van een teruglopende gezondheid, bijvoorbeeld door Alzheimer, dan vertrouw je het niet om deze alleen te laten. En als je zelf een gezin hebt kun je er niet altijd naar toe. En, als het echt niet meer gaat, probeer dan maar eens om zo iemand te plaatsen in een verpleeghuis!
De zorgcentra en verzorgingshuizen zijn één voor één opgeheven. Als van een ouder echtpaar één van de twee meer zorg nodig heeft door bv Alzheimer en het gaat niet meer, dan verhuist deze naar een verpleeghuis of zorgboerderij en worden de partners dus, na zoveel jaren samen, gescheiden. Dit is onmenselijk! Het beleid moet hiervoor worden herzien.
Nieuwe vorm
Een woon-zorgcentrum waar bewoners zichzelf kunnen zijn en in gemeenschappelijke ruimten elkaar kunnen ontmoeten en waar activiteiten worden georganiseerd is dé oplossing. Waar je in je woning zelf maaltijden kunt bereiden of gebruik kan maken van de centrale keuken. Waar recreanten en fietsers in het restaurant iets kunnen drinken of een lunch kunnen nuttigen, zodat er steeds weer nieuwe ’aanloop’ is.
Ook zorg is gegarandeerd, omdat er, naast het woon-zorgcentrum, ook een verpleegafdeling aanwezig is. Hierdoor worden ouderen niet definitief gescheiden en kunnen ze een deel van de dag samen doorbrengen.
Ook als iemand wordt ontslagen uit een ziekenhuis, maar nog niet zelfstandig kan wonen, moet deze hier tijdelijk onderdak kunnen vinden.
Zo breng je de kwaliteit van leven voor deze ouderen op een hoger niveau.
Tot slot
In diverse artikelen heb ik er op aangedrongen, dat wonen en zorg onder één ministerie moeten vallen, een ministerie van Gezondheid, Welzijn en Wonen. Beide vormen de grootste kostenpost binnen een gezin en kunnen tezamen geplaatst worden onder het kopje ‘welzijn’. Zeker wat ouderen betreft zijn deze onlosmakend aan elkaar verbonden. Het artikel is hier te vinden.
Het vormt beide Deze voorzieningen moeten zo snel mogelijk worden gerealiseerd. Hierdoor creëer je betere leefomstandigheden voor de betrokken groep mensen. En, wat ook belangrijk is, er komen heel veel woningen vrij, waar woningzoekenden van kunnen profiteren.
Mijn stichting, de Healthy Community Foundation (HCF) heeft een Zorgplan opgesteld, dat hier is te downloaden. Hierin zijn plannen uitgewerkt om het zorgstelsel te verbeteren en komen verbeteringen voor de ouderenzorg aan bod.