EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een psychotherapie, die mensen in staat stelt te genezen van de symptomen en emotionele stress, die het gevolg zijn van verontrustende levenservaringen. Herhaalde onderzoeken tonen aan dat mensen door het gebruik van EMDR-therapie de voordelen kunnen ervaren van psychotherapie, die jaren duurde om een verschil te maken. Er wordt algemeen aangenomen dat ernstige emotionele pijn veel tijd kost om te genezen. EMDR-therapie laat zien dat de geest in feite kan genezen van psychologisch trauma, net zoals het lichaam herstelt van fysiek trauma.
EMDR
Wanneer je in je hand snijdt, werkt je lichaam om de wond te sluiten. Als een vreemd voorwerp of herhaaldelijk letsel de wond irriteert, ettert het en veroorzaakt het pijn. EMDR-therapie toont aan dat een vergelijkbare reeks gebeurtenissen optreedt bij mentale processen. Het informatieverwerkingssysteem van de hersenen beweegt zich van nature naar de geestelijke gezondheid. Als het systeem wordt geblokkeerd of uit balans raakt door de impact van een verontrustende gebeurtenis, zal de emotionele wond etteren en intens lijden veroorzaken. Zodra het blok is verwijderd, wordt de genezing hervat.
Met behulp van de gedetailleerde protocollen en procedures, die zijn opgesteld tijdens EMDR-therapietrainingen, helpen clinici cliënten bij het activeren van hun natuurlijke genezingsproces.
Protocol
EMDR is een psychotherapiebehandeling die oorspronkelijk was ontworpen om het leed, dat gepaard gaat met traumatische herinneringen, te verlichten. Deze behandeling is ontwikkeld door de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro (1948-2019). Shapiro’s Adaptive Information Processing-model (2001) stelt dat EMDR-therapie de toegang tot en verwerking van traumatische herinneringen en andere ongunstige levenservaringen vergemakkelijkt om deze tot een adaptieve resolutie te brengen.
Na een succesvolle behandeling met EMDR-therapie, wordt affectieve nood verlicht, worden negatieve overtuigingen geherformuleerd en wordt fysiologische opwinding verminderd. Tijdens EMDR-therapie besteedt de cliënt aandacht aan emotioneel verontrustend materiaal in korte opeenvolgende doses, terwijl hij of zij zich tegelijkertijd richt op een externe stimulus. Door de therapeut gestuurde laterale oogbewegingen zijn de meest gebruikte externe stimulus, maar er wordt ook een verscheidenheid aan andere stimuli gebruikt, waaronder handtikken en audiostimulatie (Shapiro, 1991). Shapiro (1995, 2001) veronderstelt dat EMDR-therapie de toegang tot het traumatische geheugennetwerk vergemakkelijkt, zodat informatieverwerking wordt verbeterd, met nieuwe associaties tussen het traumatische geheugen en meer adaptieve herinneringen of informatie. Van deze nieuwe associaties wordt gedacht dat ze resulteren in volledige informatieverwerking, nieuw leren, eliminatie van emotionele nood en ontwikkeling van cognitieve inzichten.
EMDR-therapie maakt gebruik van een drieledig protocol:
- de gebeurtenissen in het verleden die de basis voor disfunctie hebben gelegd, worden verwerkt, waardoor nieuwe associatieve verbanden worden gelegd met adaptieve informatie;
- de huidige omstandigheden die nood veroorzaken, zijn gericht en interne en externe triggers zijn ongevoelig;
- er zijn denkbeeldige sjablonen van toekomstige gebeurtenissen opgenomen om de cliënt te helpen de vaardigheden te verwerven die nodig zijn voor adaptief functioneren.
EMDR-therapie
Oogbewegingen (of andere bilaterale stimulatie) worden tijdens een deel van de sessie gebruikt. Nadat de clinicus heeft bepaald welke herinnering het eerst moet worden gebruikt, vraagt hij de cliënt om verschillende aspecten van die gebeurtenis of gedachte in gedachten te houden en de ogen te gebruiken om de hand van de therapeut te volgen, terwijl deze heen en weer beweegt over het gezichtsveld van de cliënt. Als dit gebeurt, ontstaan er redenen, die verband houden met de biologische mechanismen, die betrokken zijn bij de Rem (Rapid Eye Movement)-slaap of interne associaties en beginnen de cliënten het geheugen en storende gevoelens te verwerken. Bij succesvolle EMDR-therapie wordt de betekenis van pijnlijke gebeurtenissen op emotioneel niveau getransformeerd. Bijvoorbeeld, een slachtoffer van verkrachting verschuift van horror en zelfverachting naar de vaste overtuiging dat, ‘Ik heb het overleefd en ik ben sterk.’
In tegenstelling tot gesprekstherapie zijn de inzichten, die cliënten bij EMDR-therapie verkrijgen, niet zozeer afkomstig van de interpretatie van de arts, maar van de eigen versnelde intellectuele en emotionele processen van de cliënt. Het netto-effect is dat cliënten het gevoel van EMDR-therapie bekrachtigen door de ervaringen, die hen ooit hebben vernederd. Hun wonden zijn niet alleen gesloten, ze zijn getransformeerd. Als natuurlijke uitkomst van het therapeutische proces van EMDR zijn de gedachten, gevoelens en gedrag van de cliënten allemaal robuuste indicatoren van emotionele gezondheid en resolutie. Allemaal zonder in detail te spreken of huiswerk te maken dat bij andere therapieën wordt gebruikt.
Behandeling
EMDR-therapie combineert verschillende elementen om de behandelingseffecten te maximaliseren. Een volledige beschrijving van de theorie, behandelingsvolgorde en onderzoek naar protocollen en actieve mechanismen is te vinden in F. Shapiro (2001) Desensibilisatie en opwerking van oogbewegingen: basisprincipes, protocollen en procedures (2e editie) New York: Guilford Press.
EMDR-therapie omvat aandacht voor drie tijdsperioden: het verleden, het heden en de toekomst. Er wordt aandacht besteed aan verontrustende herinneringen uit het verleden en aanverwante gebeurtenissen. Het wordt ook gegeven aan huidige situaties, die stress veroorzaken en aan het ontwikkelen van de vaardigheden en attitudes, die nodig zijn voor positieve toekomstige acties. Met EMDR-therapie worden deze items aangepakt met behulp van een achtfasenbehandeling.
- Fase 1: De eerste fase is een geschiedenis-opname sessie (s). De therapeut beoordeelt de bereidheid van de cliënt en stelt een behandelplan op. Cliënt en therapeut identificeren mogelijke doelen voor EMDR-verwerking. Deze omvatten verontrustende herinneringen en huidige situaties die emotionele stress veroorzaken. Andere doelen zijn mogelijk gerelateerde incidenten in het verleden. De nadruk wordt gelegd op de ontwikkeling van specifieke vaardigheden en gedragingen die de cliënt in toekomstige situaties nodig zal hebben.
De eerste EMDR-verwerking kan worden gericht op gebeurtenissen in de kindertijd in plaats van op stressfactoren bij volwassenen of het geïdentificeerde kritieke incident als de cliënt een problematische jeugd had. Cliënten krijgen over het algemeen inzicht in hun situaties, de emotionele nood lost op en ze beginnen hun gedrag te veranderen. De duur van de behandeling hangt af van het aantal trauma’s en de leeftijd waarop PTSD begint. Over het algemeen kunnen mensen met een trauma bij volwassenen met een enkel voorval binnen 5 uur met succes worden behandeld. Bij meerdere traumaslachtoffers kan een langere behandelingstijd nodig zijn. - Fase 2: Tijdens de tweede behandelingsfase zorgt de therapeut ervoor dat de cliënt verschillende manieren heeft om met emotionele problemen om te gaan. De therapeut kan de cliënt verschillende beeldvormings- en stressverminderende technieken leren die de cliënt tijdens en tussen sessies kan gebruiken. Een doel van EMDR-therapie is om snelle en effectieve verandering te bewerkstelligen, terwijl de cliënt tijdens en tussen sessies het evenwicht behoudt.
- Fase 3-6: In fase drie tot en met zes wordt een doelwit geïdentificeerd en verwerkt met behulp van EMDR-therapieprocedures. Deze houden in dat de cliënt drie dingen identificeert:
- Het levendige visuele beeld gerelateerd aan het geheugen
- Een negatieve overtuiging over zichzelf
- Gerelateerde emoties en lichaamssensaties.
Bovendien identificeert de cliënt een positieve overtuiging. De therapeut helpt de cliënt om zowel de positieve overtuiging als de intensiteit van de negatieve emoties te beoordelen. Hierna wordt de cliënt geïnstrueerd om zich te concentreren op het beeld, negatieve gedachten en lichaamssensaties terwijl hij tegelijkertijd deelneemt aan EMDR-verwerking met behulp van sets van bilaterale stimulatie. Deze sets kunnen oogbewegingen, tikken of tonen bevatten. Het type en de lengte van deze sets verschilt per klant. Op dit punt krijgt de EMDR-client de instructie om gewoon op te merken wat er spontaan gebeurt.
Na elke stimulatie-instructie geeft de clinicus de cliënt de instructie om zijn / haar geest leeg te maken en op te merken welke gedachte, gevoel, beeld, herinnering of sensatie ook in hem opkomt. Afhankelijk van het rapport van de cliënt zal de clinicus de volgende focus kiezen. Deze herhaalde sets met gerichte gerichte aandacht komen meerdere keren tijdens de sessie voor. Als de cliënt van streek raakt of moeite heeft om vooruit te komen, volgt de therapeut vaste procedures om de cliënt weer op het goede spoor te krijgen.
Wanneer de cliënt geen problemen met betrekking tot het beoogde geheugen meldt, wordt hem / haar gevraagd na te denken over de positieve overtuiging die de voorkeur had die aan het begin van de sessie werd vastgesteld. Op dit moment kan de cliënt indien nodig de positieve overtuiging bijstellen en zich daarop concentreren tijdens de volgende reeks verontrustende gebeurtenissen. - Fase 7: In fase zeven, afsluiting, vraagt de therapeut de cliënt om gedurende de week een logboek bij te houden. Het logboek moet al het gerelateerde materiaal dat zich kan voordoen, documenteren. Het dient om de cliënt te herinneren aan de zelfkalmerende activiteiten die in fase twee onder de knie waren.
- Fase 8: De volgende sessie begint met fase acht. Fase acht bestaat uit het onderzoeken van de tot dusver geboekte vooruitgang. De EMDR-behandeling verwerkt alle gerelateerde historische gebeurtenissen, huidige incidenten die onrust veroorzaken en toekomstige gebeurtenissen die verschillende reacties vereisen
Resultaten
Er zijn meer dan 30 positief gecontroleerde uitkomstonderzoeken gedaan naar EMDR-therapie. Sommige onderzoeken tonen aan dat 84% tot 90% van de slachtoffers van een enkel trauma na slechts drie sessies van 90 minuten geen posttraumatische stressstoornis meer hebben. Een andere studie toonde aan dat 100% van de slachtoffers van een enkel trauma en 77% van de slachtoffers van meerdere trauma’s niet langer de diagnose PTSS kregen na slechts zes sessies van 50 minuten. In een ander onderzoek was 77% van de veteranen in 12 sessies vrij van PTSS.
Er is zoveel onderzoek gedaan naar EMDR-therapie dat het nu wordt erkend als een effectieve vorm van behandeling voor trauma en andere verontrustende ervaringen door organisaties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie. Gezien de wereldwijde erkenning als een effectieve behandeling van trauma, kunt u gemakkelijk zien hoe EMDR-therapie effectief zou zijn bij het behandelen van de “alledaagse” herinneringen die de reden zijn waarom mensen een laag zelfbeeld, gevoelens van machteloosheid en alle talloze problemen hebben die hen in therapie brengen. Meer dan 100.000 clinici over de hele wereld gebruiken de therapie. Miljoenen mensen zijn de afgelopen 25 jaar met succes behandeld.
Werkt EMDR echt?
Het korte antwoord is ja! Er is veel onderzoek gedaan, dat aantoont dat het effectief is bij het significant verminderen van de symptomen van posttraumatische stressstoornis bij tot 78% van de patiënten. Echter, talrijke onderzoeken, die EMDR vergelijken met een andere populaire behandeling voor PTSS, genaamd Langdurige Blootstelling, vertonen vrijwel geen verschillen in effectiviteit. Waarom is dit belangrijk, vraag je je misschien af? Omdat langdurige blootstelling veel op EMDR lijkt. Het enige wezenlijke verschil is echt het gebrek aan oogbeweging bij langdurige blootstelling. Talrijke studies hebben de effecten van standaard EMDR vergeleken met EMDR minus de oogbewegingcomponent. Wat uit deze onderzoeken bleek, was dat er geen enkel verschil was tussen de twee behandelingen, wat suggereert dat het geen voordeel heeft om de ogen heen en weer te bewegen. Door de oogbewegingscomponent te elimineren, blijft er een therapie over waarbij de patiënt tijdens de sessie herhaaldelijk zijn traumaversie vertelt, een behandeling die identiek is aan langdurige blootstelling.
Het goede nieuws is dat, omdat uit het onderzoek blijkt dat EMDR waarschijnlijk niet anders werkt dan langdurige blootstelling, het nog steeds effectief is voor de patiënten die het krijgen. Het probleem hiervan is de voortzetting van deze behandeling ondanks de identificatie van de extra, onnodige componenten. EMDR bevat duidelijk niet de meest up-to-date behandelmethoden en maakt ook geen gebruik van de beste psychologische wetenschap, die te bieden heeft. Met de toegenomen focus op evidence-based praktijk, benadrukt de populariteit van deze verouderde therapie het aantal clinici dat een groot deel van hun praktijk baseert op verouderde interventies zonder sterke onderzoeksondersteuning. Maar liefst 83% van de clinici gebruikt geen blootstellingstherapie, de voorkeursbehandeling voor alle angststoornissen vanwege het hoge slagingspercentage.
Tot slot
Een overzicht van het onderzoek suggereert dat hoewel EMDR effectief kan zijn bij bepaalde problemen, het een bron van controverse is onder psychologische wetenschappers en beoefenaars van evidence-based therapie.
Je hebt misschien onlangs van EMDR gehoord of het zelfs aanbevolen door een vriend. Dat is niet verwonderlijk, want er is de afgelopen tien jaar veel pers geweest over EMDR. De claims variëren van het kunnen genezen van depressie tot het helpen van mensen om te leren over vorige levens. EMDR is een relatief nieuwe therapie, waarvan onderzoek heeft aangetoond effectief te zijn bij het verminderen van de symptomen van PTSS. In het kort werkt EMDR door de patiënt het trauma in detail te laten vertellen, terwijl hij de ogen heen en weer beweegt op een uurwerkachtige manier. Na meerdere sessies ervaart de patiënt aanzienlijk minder leed bij het praten of nadenken over het trauma. Het heeft alleen onderzoeksondersteuning in gebruik bij PTSS, waarbij de meeste mensen na enkele maanden behandeling een significante vermindering van de symptomen vertonen. EMDR is echter een behandeling die veel controverse met zich meebrengt.