De afgelopen jaren heb ik een tiental artikelen geschreven over het coronavirus. Het eerste artikel dateert van 3 februari 2012 en is getiteld: SARS-CoV virus – Severe Acute Respiratory Syndrome. Sinds maart 2020 staat Nederland en andere landen op hun kop over de uitbraak van dit virus. De economie is grotendeels plat gelegd, veel bedrijven gingen failliet, de ziekenhuizen liggen overvol, feesten zijn verboden en onze premier en de minister van VWS geven geregeld hierover een persconferentie.
Het virus slaat met golven van intensiviteit om zich heen. Loopt het aantal getroffenen weer iets terug en lijkt het virus min of meer te zijn overwonnen, dan keert het in volle actie weer terug. De bevolking is meermalen opgeroepen om minimaal anderhalve meter afstand van elkaar te houden, geregeld de handen te wassen/ontsmetten en, waar nodig, mondkapjes te dragen.
Tegen het beleid van de regering op dit gebied wordt steeds meer geageerd. Ik heb ook vraagtekens hierbij. Om er enkele te noemen:
-
-
- Mondkapjes.
Ondanks waarschuwingen van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO), heeft Nederland op 10 februari 2020 een vliegtuig vol medische hulpmiddelen naar het Chinese Wuhan gestuurd. Het betrof een humanitaire vlucht, waarvoor het Chinese vliegtuig speciale landingsrechten kreeg van onze regering (Volkskrant 11 april 2020). In de lading bevonden zich tientallen miljoenen mondkapjes. Naast deze mondkapjes, bestond de lading ook uit grote hoeveelheden handschoenen, overalls en andere medische hulpmiddelen.
Hierdoor was Nederland met betrekking tot deze hulpmiddelen niet goed voorbereid op de uitbraak van het coronavirus. Een paar dagen eerder waarschuwde de WHO al voor een ‘wereldwijd tekort aan beschermingsmiddelen’. Terugkijkend op de vlucht uitte een betrokken ambtenaar zich met de woorden: “We waanden ons onschendbaar!”
Toen er vragen werden gesteld aan onze premier over de kwestie ‘mondkapjes’, gaf hij aan, dat deze geen enkele zin hadden. Hij kon echter niet anders antwoorden, want ze waren er niet, omdat ze naar China zijn gegaan. - Verpleeghuizen
Vanaf de uitbraak van het coronavirus in Nederland veranderde de verpleeghuizen in gesloten inrichtingen. Het bezoek aan bewoners werd steeds meer aan banden gelegd, totdat dit geheel verboden werd. Het virus zou uiterst besmettelijk zijn voor de ouderen. Daarentegen werden de vele verzoeken van de zorgverleners in die huizen om beschermingsmiddelen (mondkapjes, handschoenen, kleding) in de wind geslagen, omdat dit niet nodig zou zijn. Er was hieraan duidelijk een tekort (zie punt 1), maar dat werd er niet bij vermeld. Veel bewoners en zorgverleners raakten besmet.
De bewoners van de huizen kwijnden weg. Vele honderden mensen zijn overleden, niet alleen aan corona, maar ook aan vereenzaming. Ik heb veel berichten ontvangen van familieleden, die aangaven, dat de bewoners de gehele dag om hun kinderen riepen. Een dochter, die al jaren mantelzorger voor haar moeder is, mocht, na weken, met haar echtgenoot in de tuin van het verpleeghuis voor het raam haar moeder zien. Het raam stond een klein stukje open. Haar moeder zat binnen achter in de zaal op veilige afstand. De dochter zette het raam ietsje verder open om zo met haar moeder te kunnen communiceren.
Dezelfde dag stonden bij de dochter vier man politie thuis voor de deur, die namens het verpleeghuis een dwangbevel met een gebiedsverbod kwamen overhandigen. Zij en haar man moeten zich nu voor de rechter verantwoorden. De situatie liep dusdanig uit de hand, dat De Telegraaf op mijn aanwijzingen op 28 mei 2020 hieraan een groot artikel wijdde. Om nu te denken dat er iets aan de toestand binnen dat verpleeghuis veranderde, niets is minder waar. Twee weken later kreeg ik een bericht van een andere dame, dat haar moeder terminaal was. De kinderen hadden gevraagd om hun moeder extra te mogen bezoeken. Dit werd afgewezen. De moeder is in eenzaamheid gestorven. Dit terwijl professionals (artsen, verpleegkundigen en verzorgenden) hadden aangegeven, dat een wandeling buiten met bewoners weinig kwaad kon en alleen maar goed deed. Nee, geen contact en binnen blijven! De aanpak van de crisis heeft veel meer aangericht, dan het virus zelf!
Nu zegt de regering, dat bij een eventuele volgende crisis, de regels voor de verpleeghuizen erg versoepeld zullen worden. Makkelijk om dit achteraf te vermelden, terwijl meerdere malen is gewaarschuwd, maar er werd op geen enkele wijze naar professionals geluisterd! De regering ‘gaat over tot de orde van de dag’ en weten niet wat voor enorme schade ze heeft aangericht! - Testen
Meerdere malen is er bij de regering op aangedrongen om het aantal coronatesten op te voeren. Rutte antwoordde daarop, dat de capaciteit maximaal was ingezet, dus dit niet mogelijk was.
Een directeur belde mij, die in Nederland onder meer 80 laboratoria tot zijn beschikking had. Hieronder vielen ook alle huisartsenlabs. Meerdere malen heeft hij contact opgenomen met het ministerie van VWS om deze laboratoria in te zetten en de testen tegen kostprijs te leveren. Hij kon direct 30.000 testen per dag laten uitvoeren en het aantal snel opvoeren tot minstens 60.000. Het ministerie wees dit af, omdat ze al ‘voldoende’ capaciteit hadden. - Ziekenhuizen
Alle ziekenhuizen hebben zich tijdens de crisis uitsluitend gericht op corona. De ‘normale’ patiëntenzorg kwam op een laag pitje te staan. Hierdoor werden veel consulten en operaties uitgesteld. Zoals op 22 augustus jl in Het Parool stond, heeft een omvangrijke groep artsen moeite met de corona-aanpak. Polibezoeken waren niet mogelijk en belafspraken hadden een wachttijd van 5 weken. De begeleiders van mensen bij een slechtnieuwsgesprek moesten buiten blijven. Ook werd zorg gemeden met alle, soms fatale, gevolgen van dien. Terminale patiënten met vaak ondragelijke pijnen bleven thuis. Kankerpatiënten en patiënten met andere zware aandoeningen werden aan hun lot overgelaten met vaak verschrikkelijke resultaten. Tweeduizend artsen en medische professionals ondertekenden een open brief aan de Tweede Kamer om in debat te gaan over de te strenge coronamaatregelen.
Had men in een stad, zoals in Leiden, waar drie grote ziekenhuizen zijn, er niet minstens één kunnen aanwijzen voor andere patiëntenzorg dan corona? - Kinderen
Kinderen t/m 12 jaar kunnen niet ziek worden van het coronavirus, althans dat is de mening van het kabinet. Alle adviezen van het RIVM en het OMT ten spijt denk ik, dat hier toch een grote denkfout wordt gemaakt. Kinderen kunnen weliswaar niet ziek worden van het virus (wat ik sterk betwijfel), doch ze kunnen het virus wel bij zich dragen en anderen besmetten. Ze spelen met elkaar, gaan bij vriendjes of vriendinnetjes spelen, komen thuis, gaan op bezoek bij opa en oma en andere familieleden en vormen een grote besmettingshaard voor deze volwassen. Ik ben bang, dat ondanks alle maatregelen van het kabinet, zoals een mogelijke lock down, het coronavirus blijft rond woekeren en de besmettingen hierdoor voortgaan. Ik zou als kabinet toch dit beter bekijken en zo nodig ook voor deze groep maatregelen treffen. De toekomst zal het uitwijzen. - Onderwijs
De afgelopen maanden werden scholen gesloten en konden de leerlingen online de lessen volgen. Examens werden vereenvoudigd en eindexamenfeesten werden verboden. Deze vorm van lesgeven is niet optimaal en veel leerlingen zullen hierdoor zeker een achterstand oplopen.
Inmiddels zijn veel scholen weer geopend en de verantwoordelijke ministers adviseerden om op veilige afstand van het personeel van de school te blijven. Een mondkapje was niet verplicht. Toen aan de minister van VWS werd gevraagd of leerlingen vanaf twaalf jaar, die ook een risicogroep vormen, ook die anderhalve met elkaar moeten handhaven, antwoordde hij, dat het alleen voor de leerkrachten geldt.
Jongeren vormen geen gevaar om het virus op te lopen. Toch vind ik het zorgelijk, dat scholen open blijven. De jeugd kan het virus dan wel niet oplopen, maar wel bij zich dragen en doorgeven. Jeugd, dicht op elkaar, zal zeker een brandhaard gaan vormen en aan veel mensen doorgeven. Mijn advies, behandel de jeugd net zoals volwassenen en sluit alle onderwijsinstellingen. Dit geldt ook voor sportaccommodaties voor jongeren! - Horeca
Het is een drama voor horeca-ondernemers. Velen zullen de crisis niet doorkomen en failliet gaan, ondanks alle maatregelen die ze hebben getroffen. Er was onlangs een bruiloftsfeest georganiseerd en de gasten probeerden zich zo veel mogelijk op veilige afstand van elkaar te houden. Toen het feest aan de gang was kwamen twee BOA’s (buitengewoon opsporingsambtenaren) het terrein op en het feest werd beëindigd. Niet aanwijzingen geven om een veilige situatie te creëren, maar gelijk verbieden. Hoe verpest je iemands bruiloftsfeest! - Winkels
Meerdere malen heeft de regering gesproken over een mogelijke lockdown. Dit houdt in dat openbare ruimten (scholen, zwembaden, sauna’s, zonnestudio’s en winkels) worden gesloten. Het zit er dik in dat de regering met een tweede coronagolf hiertoe zal overgaan. Als winkels (behalve levensmiddelen en dergelijke) te sluiten, zal dit mijns inziens een tegengesteld effect hebben. Toestroom van publiek in centra van steden zal blijven plaatsvinden, alleen zal dit zeer ongecoördineerd gaan en lopen teveel mensen te dicht bij elkaar. Winkels openhouden zal een betere keuze zijn, omdat de winkeliers, zoals is gebleken, de coronamaatregelen strikt in acht nemen en letten op de afstand van het publiek en zorgen dat mondkapjes worden gedragen. Daarbij zullen een hoop winkeliers van de ondergang gered worden! - Vaccins
Op dit moment worden wereldwijd vele vaccins ontwikkeld:- Johnsons & Johnson (J & J) heeft 500 miljoen dollar van de Amerikaanse regering ontvangen voor ontwikkeling. Het Leidse bedrijf Janssen Biologics, onderdeel van J&J, werkt mee aan het vaccin
- De farmaceuten BioNTech en Pfizer gezamenlijk het BNT162 vaccin. Dit vaccin moet bij min 80 graden Celsius worden bewaard! Alle ogen zijn gericht op een vaccin. Het vaccin zal in het laatste kwartaal van dit jaar beschikbaar komen
- Het farmaceutisch bedrijf in de VS Moderna werkt hard aan een vaccin, dat in december/januari op de markt zal komen. Het voordeel van dit vaccin ten opzichte van Pfizer is dat het gewoon in de koelkast bij 7 graden kan worden bewaard
- In Europees verband heeft onze regering alvast honderden miljoenen vaccins besteld bij het Zweeds-Engels farmaceutisch bedrijf Oxford-AstraZeneca
- Rusland werkt hard aan een DNA-vaccin, genaamd Sputnik V. Verwacht wordt, dat dit vaccin als eerste op de markt zal worden gebracht in Rusland
Binnen de EU zullen honderden miljoenen vaccins nodig zijn, die door de farmacie nooit binnen afzienbare tijd kunnen worden afgeleverd, waardoor er hiaten zullen ontstaan in de leveringen. Er is bovendien zoveel haast bij, dat de farmaceutische industrie, die het ontwikkelt, wordt gevrijwaard voor alle negatieve bijwerkingen. Hierdoor zullen veel mensen zich niet laten vaccineren en zal het virus vrij spel blijven behouden. Een goed werkend vaccin zal mijns inziens nog enkele jaren op zich laten wachten. Het ligt voor de hand dat het vaccin van Pfizer binnen de EU als eerste op de markt komt, zodat rond de kerstdagen kan worden begonnen met vaccineren.
Zo als het er naar uit ziet, moeten sommige vaccins tweemaal worden gegeven, drie weken na elkaar. Dat zal mijns inziens een hele organisatie worden, want als deze periode niet strikt wordt nageleefd, krijgt het virus de mogelijkheid om zich te verzetten tegen het vaccin en zal muteren!
- Mondkapjes.
- Adviseurs
De adviseurs, die de regering kiest zouden niet mijn keuze zijn. Het kabinet vaart blind op het RIVM en het Outbreak Management Team (OMT), bestaande uit wetenschappers, die zijn opgeleid binnen de beschermende omgeving van een ziekenhuis of laboratorium. Dit team valt onder het RIVM en is een adviesorgaan, dat de minister van VWS en de Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) adviseert bij de bestrijding van een epidemie. Het advies beperkt zich tot de medische invalshoek. De adviezen van het OMT worden vaak blindelings overgenomen door de regering. Ruimte voor professionals uit het veld, die vaak veel ervaring hebben over epidemieën, is er niet. Op de koers, de eenzijdigheid en de transparantie van het OMT is felle kritiek. Een huisarts/tropenarts/arts rampenbestrijding, die in de tropen grote epidemieën heeft bestreden, heeft zijn hulp aangeboden, maar hier was geen behoefte aan.
Een jurist, afkomstig van het ministerie van Onderwijs werd aangesteld als directeur coronabestrijding en de oud-voorzitter van DSM, die directe familie heeft in de top van de farmaceut, waarbij het vaccin is aangekocht, werd corona gezant. - Quarantaine
Mensen, die in aanraking zijn geweest met personen, die mogelijk corona hadden of uit ‘besmette’ gebieden of landen kwamen, moesten veertien dagen in quarantaine. Afgelopen week viel hieronder ook Ibiza. De vakantiegangers hebben daar niets gemerkt, geen informatie ontvangen en konden gewoon door de douane, zonder problemen.
Hoewel tijdens de laatste persconferentie van onze premier en de minister van VWS grote zorgen werden geuit voor een mogelijke tweede uitbraak, kondigden zij aan, dat de maatregelen werden verscherpt, doch de quarantaineperiode ineens verlaagd van 14 dagen naar 10 dagen. Nu valt mij hierbij op, dat in deze situatie de werkgever de eerste 10 dagen altijd moet betalen en voor de volgende periode de verzekeraar moet overgaan tot betaling. - Coronavirus-app
Het ministerie va VWS ontwikkelde de app ‘ÇoronaMelder’. Deze app zal helpen om nieuwe besmettingen in kaart te brengen en zo verdere verspreiding te voorkomen. ‘Indien u enige tijd in de nabijheid bent geweest van een persoon die besmet is met het coronavirus, krijgt u een waarschuwing en advies wat u moet doen.’ De app moest razendsnel worden ingevoerd en de minister van VWS rapporteerde regelmatig over dit huzarenstukje.
Ik heb hier één antwoord op: waanzin! Zonde van de tijd en het belastinggeld dat hierin is gestoken. Het merendeel zal deze app niet gaan gebruiken. Veel mensen uit de meest kwetsbare groep voor het coronavirus, de ouderen, gebruiken geen apps op mobiele telefoons, de jongeren gebruiken hun mobiel voor andere dingen, zoals spelletjes en communicatie met elkaar en het grootste deel van de andere bevolking denkt er net zo over als ik.
Om de app zijn werk te laten doen moet- de app geïnstalleerd zijn op de mobiele telefoon
- deze zijn geactiveerd
- bluetooth te zijn ingeschakeld
- anderen ook deze eerste drie punten hebben uitgevoerd
Hoe kan men bij de overheid weer zo iets bureaucratisch bedenken, mensen op het verkeerde been zetten en weer zoveel belastinggeld verbrassen. De beleidsvoerders denken alles weer op te lossen met een stuk theorie, bedacht vanuit de studeerkamer!
-
Tegenstijdigheid
Een belangrijk punt tijdens deze crisis is de onzekerheid en de tegenstrijdige berichten. Zoals afgelopen week op één teletekstpagina twee berichten. Het eerste gaf aan, dat het aantal coronapatiënten afneemt, terwijl het tweede bericht meldde, dat de maatregelen zullen worden aangescherpt, omdat het aantal gevallen toeneemt.
Mijn kritische opmerkingen houden niet in, dat ik mij niet bewust ben van het gevaar van corona, in tegendeel. In het slotwoord van mijn artikel van 3 februari 2012 heb ik al gewaarschuwd, dat dit zou kunnen gaan gebeuren.
Waardering
Wat bij mij ook onder ’tegenstrijdigheid’ valt is de waardering van het zorgpersoneel. Het is bekend, dat de salariëring voor hun zware taak al tien jaar achterloopt. De beleidsvoerders uiten voortdurend hun waardering voor hun zware en vaak gevaarlijke inspanningen. Meerdere malen werd aangegeven om voor deze mensen te applaudisseren. Nu er een Kamerdebat was over de salariëring van de zorgmedewerkers liepen de regeringspartijen de Kamer uit. Hoe minderwaardig kun je zijn als volksvertegenwoordiger! Zelf ruim 12.000 euro per maand ontvangen voor de 26 weken aanwezigheid en dan zo oordelen over een beroepsgroep die, met gevaar voor eigen leven, dag- en nacht klaar staat en mensen lopen te redden!
Het wrange is, dat Nederland in Europees verband wel meebetaalt aan een financiële opwaardering voor het zorgpersoneel in Frankrijk!
Wetenschap
Een belangrijk item is dat er een flinke kloof is ontstaan tussen wetenschap en onze leefwereld (boodschappenlijstjes maken, kinderen naar school brengen, gaan werken, etc). De wetenschap is steeds complexer en abstracter geworden en lijkt niets minder van doen te hebben met onze leefwereld, heeft er in ieder geval weinig raakvlakken meer mee.
Die wetenschap adviseert de overheid, die vervolgens maatregelen en adviezen afkondigt, die onze leefwereld ingrijpend verandert. Wetenschap is onbetwist van groot belang, maar er is geen enkele wetenschap, die een antwoord kan geven op alle vragen. Wetenschap is geen absolute waarheid. Dat mis ik in de communicatie tussen overheid en burger. En natuurlijk leidt dat tot spanningen en frustratie.
Als de communicatie niet ingrijpend verandert, zal de bereidheid tot het volgen van maatregelen en adviezen nog verder dalen en zal het aantal sceptici en ontkenners snel toenemen. Een gevaarlijke situatie.
Politiek
Bij de invoering van de verzekeringswet in 2006 door VVD minister Hoogervorst en daarna verder uitgewerkt door CDA minister Klink, is de uitvoering en veel van het beleid overgedragen aan commerciële instanties, de zorgverzekeraars. Deze hebben één doel voor ogen: geld verdienen, de patiënt is minder relevant. Ziekenhuizen en afdelingen werden gesloten, een zorgverzekeraar was verantwoordelijk, dat twee ziekenhuizen failliet gingen en het kabinet ging hierin mee, massa zorgpersoneel vertrok omdat ze elders meer konden verdienen en minder stress hadden. Het zorgpersoneel werd vervangen door bureaucraten, managers en consultants, die minstens vijf keer zo duur zijn dan een verpleegkundige. En nu loopt het kabinet zich zorgen te maken over de drukte in de ziekenhuizen. Steek de hand eens in eigen boezem, want het regeringsbereid is hierin de hoofdschuldige! Wanneer ziet de regering het licht, want dit is schaamteloos!
Conclusie
Het is niet eenvoudig om het land door een crisis te leiden. Er dient heel veel werk verricht te worden en er moet heel veel uitleg worden gegeven. Veel maatregelen, die getroffen moeten worden zijn moeilijk. In deze situatie doe je het eigenlijk nooit goed.
Doch de huidige aanpak laat mijns inziens veel te wensen over. Naast de keuze van adviseurs zijn de maatregelen, waarvan ik hierboven enkele heb genoemd, dubieus, waarbij eerlijkheid naar de bevolking hoog in het vaandel zou moeten staan. Dit is zeker niet het geval.
Door de maatregelen zal niet alleen de economie grote schade gaan leiden, maar zeker ook de zorg. De niet-coronapatiënten kunnen voorlopig niet worden behandeld. Alle ziekenhuizen worden ingericht voor covid-behandeling. Ik ben bang, dat uitgestelde behandeling meer slachtoffers zal eisen dan corona!
Nu hebben wij een premier en een minister van VWS met zeer vlotte babbels, die zelfs nog bananen recht zouden kunnen praten, maar daar kom je er niet mee. Ik zou daarom voor de premier het woord crisismanager niet willen gebruiken. Meer van toepassing zou hier zijn: situatieverdediger!
Tot slot
Op 7 februari 2012 heb ik mijn eerste artikel over het corona/sars virus gepubliceerd. In het slotwoord had ik toen aangegeven, dat bij een volgende uitbraak het weleens volkomen mis zou kunnen gaan. Een beetje weldenkend beleidsvoerder had dit ook kunnen bedenken en hierop kunnen anticiperen. (Of is weldenkend beleidsvoerder een contradictio in terminis….)
Het slotwoord uit februari 2012:
“Coronavirussen zijn als Zevenblad in je tuin. Roei je dit niet tot de laatste vezel uit, dan komt het in alle hevigheid terug. Het gevaar bij coronavirussen is, dat ze voortdurend muteren. Als men denkt deze uit de wereld te hebben geholpen en er blijven enkele deeltjes achter, steekt het in volle hevigheid de kop weer op, vaak ook nog gemuteerd.
Nu is het meestal zo, dat als de crisis voorbij is, de ontwikkeling van een vaccin op een laag pitje komt te staan of zelfs (tijdelijk) stopgezet. Het gevolg is, dat als dit virus in alle hevigheid de kop weer zal opsteken er zeer veel mensen wereldwijd getroffen zullen worden. Een volgende keer zal dit besmettelijke virus dan ook wel eens zeer hard kunnen toeslaan en mogelijk leiden tot een pandemie, waaraan honderdduizenden mensen kunnen komen te overlijden, omdat er geen vaccin beschikbaar is en er een groot tekort zal zijn aan antivirale (hulp)middelen!“
Ik durf te voorspellen, dat we de eerste jaren dagelijks geconfronteerd worden met nieuwe uitbraken van het coronavirus. Een deel van de bevolking zal zich niet of nauwelijks aan de voorschriften en adviezen houden en zich niet laten vaccineren. Een tweede en mogelijk derde uitbraak is dan ook nu al niet uit te sluiten. Ik houd mijn hart vast voor de feestdagen in december dit jaar! Velen houden zich niet aan de adviezen, veel winkelend personeel, familiebezoek, etc. Het virus zal weer toeslaan, gevolg: oplopende statistieken. De premier en de minister van VWS zullen de maatregelen dan zeker weer aanscherpen, waarbij weleens een avondklok kan worden ingesteld.
We zijn hier voorlopig nog niet van af, ook niet als er een vaccin is. Heel veel mensen zullen zich niet laten vaccineren. Ook als men zich laat vaccineren, zal het virus voorlopig voort woekeren. Bij vaccinatie tegen het griepvirus, kan men, zij het in lichte vorm, toch het virus oplopen, Als het virus in de westerse wereld redelijk onder de knie is, zal het weer in andere delen van de wereld opduiken. Door de vele reisbewegingen zal het virus hier in korte tijd weer opduiken en uitbreken.