Bedplassen is een probleem voor veel schoolgaande kinderen en hun gezinnen. Het goede nieuws is dat het probleem voor veel kinderen na verloop van tijd vanzelf zal oplossen of met een vrij eenvoudige behandeling kan worden verholpen. Bedplassen (ook wel enuresis nocturna genoemd) komt zeer vaak voor. Bijna een derde van de vierjarigen plast in bed. Tegen de tijd dat ze zes zijn, plast één op de tien kinderen in bed en één op de twintig op de leeftijd van 10 jaar. Bedplassen kan doorgaan tot in de adolescentie.
Bedplassen
De meeste kinderen hebben geen blijvende problemen door bedplassen. Velen zullen zich echter schamen of beschaamd voelen. Het is belangrijk om het kind gerust te stellen, dat zij niet de enige zijn die in bed plast. Voor jongere kinderen zullen er op school waarschijnlijk veel andere bedplassers in dezelfde klas zijn. Het is normaal dat kinderen ’s nachts een tijdje droog worden en dan weer in bed gaan plassen.
Wat veroorzaakt bedplassen?
Hoewel niet alle oorzaken van bedplassen bekend zijn, zijn enkele van de mogelijke factoren:
- genetische neiging (bedplassen komt in de familie voor. Als één of beide ouders toen ze kinderen waren in bed plaste, is de kans groot dat hun kinderen eveneens bedplassers zullen zijn)
- een kleine blaascapaciteit
- een zeer diepe slaap
- de nieren van het kind blijven ’s nachts veel urine produceren (gewoonlijk maken mensen minder urine aan als ze slapen)
- constipatie (verstopping. Als constipatie ervoor zorgt dat het kind nat wordt in bed, zal het behandelen van de constipatie het kind helpen om ’s nachts droog te blijven
- In sommige zeldzame gevallen kan er een medisch probleem zijn, dat de oorzaak is van het bedplassen van het kind.
Bedplassen is niet vaak een gedragsprobleem en kinderen doen het zelden om aandacht. Het is veel waarschijnlijker dat ze weinig controle of bewustzijn hebben als ze ’s nachts een ongeluk krijgen.
Wanneer moet het kind naar een dokter
U kunt een arts raadplegen over het bedplassen van uw kind als:
- uw kind ten minste zeven jaar oud is (behandeling tegen bedplassen wordt vóór deze leeftijd niet aanbevolen, omdat de behandeling minder effectief is en veel kinderen er ‘overheen groeien’)
- u of uw kind last heeft van óf is gefrustreerd door het bedplassen
Als uw kind ’s nachts zes maanden droog is geweest en daarna het bed weer nat begint te maken, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor evaluatie. De arts zal de gegevens van het kind in overweging nemen en bepalen of er een lichamelijk probleem is dat moet worden aangepakt.
Behandeling voor bedplassen
Motivatie
De meeste kinderen hebben geen beloning nodig om hen te motiveren om aan de behandeling deel te nemen. Het vooruitzicht van een normaal droog bed is meestal voldoende.
Het kan handig zijn om een overzicht van natte en droge nachten bij te houden. Uw kind moet de kaart zelf maken en kiezen hoe hij deze wil invullen. Sommige kinderen plakken graag sterretjes of stickers voor droge nachten, kleuren het in of tekenen. Kies iets dat past bij de interesses van uw kind, bijvoorbeeld voetbalstickers. Alleen gebruikte grafieken hebben meestal weinig succes, maar in combinatie met andere behandelingen kunnen ze erg nuttig zijn.
Vloeistoffen drinken
Het is belangrijk dat uw kind voldoende vocht drinkt, gelijkmatig verdeeld over de dag. Probeer de hoeveelheid vloeistof die uw kind ’s avonds drinkt niet te beperken, aangezien dit niet helpt en zelfs het droogproces ’s nachts kan vertragen. Geef echter ’s avonds laat geen cafeïnehoudende dranken (koffie, thee, warme chocolademelk, cafeïnehoudende frisdranken zoals cola enz.).
Plaswekkers
Plaswekkers worden beschouwd als de meest nuttige en succesvolle eerste stap om bedplassen te behandelen. Onderzoek heeft aangetoond dat deze alarmen 80 procent van de kinderen helpen om droog te worden en de meeste kinderen zullen dan droog blijven. Kinderen die een alarm gebruiken, hebben minder kans op terugval in vergelijking met kinderen die medicijnen gebruiken.
Een kind dat een plaswekker gebruikt, heeft een ondersteunend en behulpzaam gezin nodig, aangezien het zes tot acht weken kan duren voordat het werkt. Plaswekkers zijn te huur of te koop. Een rubberen mat wordt in het bed gelegd waar het bekken van het kind ligt en is met een draad verbonden met een doos met een alarmbel op batterijen. Anderen hebben een kleinere sensor, die aan het ondergoed van een kind wordt bevestigd. Deze systemen werken op laagspanning en er is verder geen risico voor uw kind.
Bedmat
Als uw kind een mat gebruikt, moet deze op het bed worden geplaatst bovenop het onderlaken en bedekt zijn met een stuk dun materiaal (bijv. een oud laken) net groot genoeg om de mat te bedekken en aan weerszijden van het bed in te stoppen.
De aan de mat gekoppelde draden moeten in de connector worden gestoken, die vervolgens zo ver mogelijk van het bed wordt gezet. Als het kind naar bed gaat, moet deze zelf het alarm aanzetten en in bed kruipen. Het is het beste als het kind alleen een pyjamatop en -onderbroek draagt, in plaats van een pyjamabroek of een lang nachthemd.
Als het kind in bed plast, gaat er een luid alarm af. Het kind moet zo snel mogelijk uit bed komen, het alarm uitzetten en naar het toilet gaan om de blaas te ledigen. Daarna moet deze de mat afdrogen met het stuk stof, dat op de mat ligt en een nieuw stuk stof over de mat leggen, de wekker weer inschakelen en weer in bed kruipen. Mogelijk moet u uw kind eerst hiermee helpen, in ieder geval de eerste paar nachten en vooral als het een erg diepe slaper is.
Oefen de hele routine een paar keer met uw kind. U kunt in plaats van urine een glas zout water gebruiken om het alarm te laten afgaan. Herinner uw kind eraan wat de routine is, terwijl uw kind zich de eerste paar nachten klaarmaakt om naar bed te gaan.
Als uw kind diep slaapt, moet u het misschien de eerste paar nachten wakker maken als het alarm afgaat. De meeste diepe slapers zullen eraan wennen om wakker te worden met het geluid van het alarm. Uw taak is alleen om uw kind wakker te maken, de rest moet hij zelf doen.
Binnen een week of twee zou uw kind droge nachten moeten krijgen. Dit kan gebeuren omdat ze wakker worden en naar het toilet gaan, voordat ze in bed plassen, of omdat ze leren de hele nacht vol te houden.
Als uw kind zeven nachten achter elkaar droog is, probeer dan ’s avonds wat extra vloeistof te drinken. Dit wordt ‘overleren’ genoemd.
Als uw kind 14 droge nachten achter elkaar heeft, probeer dan de mat op het bed te laten liggen zonder dat de wekker is ingeschakeld en kijk wat er gebeurt. Als de ‘droge’ nachten aanhouden, probeer dan de mat helemaal van het bed te laten.
Medicijnen
De meeste kinderen met bedplassen hebben geen medicatie nodig, maar er zijn gevallen waarin het nuttig kan zijn. Uw arts kan u adviseren of deze behandeling geschikt is voor uw kind.
DDAVP (desmopressine-acetaat – ook wel Minirin genoemd) is een geneesmiddel dat het lichaam van een kind helpt om ’s nachts minder urine aan te maken. Het verkleint de kans dat de blaas van uw kind tijdens de slaap te vol raakt.
DDAVP is meestal bestemd voor kinderen die niet droog zijn geworden na het gebruik van een plaswekker, soms worden de twee behandelingen dan samen gegeven. Sommige kinderen gebruiken de medicatie voor logeerpartijtjes of schoolkampen.
Het is veilig om DDAVP te gebruiken, op voorwaarde dat u de aanbevolen dosis nooit overschrijdt en u ’s avonds na het avondeten overmatige vochtinname vermijdt. Zorg ervoor dat u de instructies bij de medicatie volgt.
DDAVP kan snel werken. Sommige kinderen zullen na de eerste nacht droog zijn. Veel artsen raden aan om DDAVP drie maanden te gebruiken, gevolgd door een afbouwperiode om te bepalen of uw kind zonder medicatie droog kan blijven. Sommige kinderen hervatten het bedplassen als het medicijn wordt stopgezet. Als uw kind weer nat wordt, kan uw arts u vragen om DDAVP opnieuw te starten en om de paar maanden proberen te stoppen om te zien of uw kind het nog nodig heeft om droog te blijven.
Algemene tips
Ongeacht welke behandeling uw kind gaat krijgen, zijn er enkele algemene strategieën die tijdens het behandelingsproces van pas kunnen komen.
- Het is erg belangrijk om geduldig te zijn en uw kind aan te moedigen. Uw kind straffen, uitlachen of voor de gek houden, omdat het in bed plast, maakt de situatie alleen maar erger. Zorg ervoor dat broers en zussen dit ook begrijpen
- Uw kind moet zeer betrokken zijn bij het behandelplan om te laten slagen. Wees erg positief over de goede nachten en probeer niet negatief te zijn over de slechte nachten
- Als u uw kind ’s nachts in een luier of pull-up doet om wasgoed te besparen, is het onwaarschijnlijk dat het droog zal worden
- Luiers of pull-ups kunnen niet worden gedragen tijdens het gebruik van een plaswekker
- Misschien wilt u één of andere vorm van bescherming voor het bed gebruiken, terwijl u wacht tot uw kind stopt met plassen. Er is een verscheidenheid aan kussens en hoezen beschikbaar om het bed en het kussen te beschermen en er zijn onderleggers en ondergoed die voor bepaalde gelegenheden kunnen worden gebruikt (bijv. schoolkampen, vakanties, logeerpartijtjes).
Tot slot
Bedplassen komt zeer vaak voor bij oudere kinderen, zelfs tot in de leeftijd van begin 20 jaar, maar De meeste kinderen hebben geen blijvende problemen door bedplassen. Het probleem ligt niet zo zeer in het feit dat ouders en kind bang zijn dat dit niet overgaat, want vrijwel alle kinderen groeien hier overheen. Geestelijk vormt dit voor het kind vaak een probleem. Zij durven niet deel te nemen aan logeerpartijtjes, kampen en vakanties. Bang dat ze ‘ongelukjes’ zullen krijgen.
Maar het zwaarste drukt de schaamte, bang dat dit bekend wordt bij vriendjes, vriendinnetjes of op school. Dit terwijl bekend is, dat er vaak meerdere in de klas dit euvel hebben. Je behoeft je echter niet hiervoor te schamen, want je kunt er niets aan doen. Het is ook zeer belangrijk, dat dit bespreekbaar wordt gemaakt en, nog belangrijker, dat begeleiders van dit kind, zoals leraren op de hoogte zijn en, zonodig, het kind in bescherming nemen. Zij dienen ondersteunend en niet kritisch te zijn.