Nierfalen, ook wel terminale nierziekte (End-stage renal disease – ESRD) genoemd, is het laatste stadium van chronische nierziekte. Wanneer de nieren falen, betekent dit, dat ze niet meer goed genoeg werken om te overleven zonder dialyse of niertransplantatie.
Wat veroorzaakt nierfalen?
In de meeste gevallen wordt nierfalen veroorzaakt door andere gezondheidsproblemen, die in de loop van de tijd beetje bij beetje blijvende schade aan de nieren hebben toegebracht.
Indien de nieren beschadigd zijn, werken ze mogelijk niet zo goed als zouden moeten. Als de schade aan de nieren steeds erger wordt en de nieren steeds minder goed hun werk kunnen doen, heeft men een chronische nierziekte. Nierfalen is het laatste (meest ernstige) stadium van chronische nierziekte. Dit is de reden waarom nierfalen ook wel terminale nierziekte wordt genoemd, of kortweg ESRD.
Diabetes is de meest voorkomende oorzaak van ESRD, direct daarop volgt hoge bloeddruk. Andere problemen die nierfalen kunnen veroorzaken, zijn onder meer:
- auto-immuunziekten, zoals lupus en IgA-nefropathie
- genetische ziekten (ziekten waarmee men wordt geboren), zoals polycysteuze nierziekte
- nefrotisch syndroom
- urinewegproblemen
Soms kunnen de nieren zeer plotseling stoppen met werken (binnen twee dagen). Dit type nierfalen wordt acuut nierfalen genoemd. Veelvoorkomende oorzaken van acuut nierfalen zijn:
- hartaanval
- illegaal drugsgebruik en drugsmisbruik
- te weinig bloed naar de nieren
- urinewegproblemen
Dit type nierfalen is niet altijd permanent. De nieren kunnen weer normaal of bijna normaal worden tijdens de behandeling en als men geen andere ernstige gezondheidsproblemen heeft.
Het hebben van één van de gezondheidsproblemen, die tot nierfalen kunnen leiden, betekent niet dat men zeker nierfalen zal hebben. Door een gezonde levensstijl te leiden en met de arts samen te werken om deze gezondheidsproblemen onder controle te houden, kunnen de nieren zo lang mogelijk werken.
Wat zijn de symptomen van nierfalen?
Men kan één of meer van de volgende symptomen hebben als de nieren beginnen te falen:
- jeuk
- spierkrampen
- misselijkheid en overgeven
- geen honger hebben
- zwelling in voeten en enkels
- teveel urine (plas) of niet genoeg urine
- moeite om op adem te komen
- moeite met slapen
Als de nieren plotseling niet meer werken (acuut nierfalen), kan men één of meer van de volgende symptomen opmerken:
- buikpijn
- rugpijn
- diarree
- koorts
- neusbloedingen
- uitslag
- braken
Het hebben van één of meer van de bovenstaande symptomen kan een teken zijn van ernstige nierproblemen. Als men één van deze symptomen opmerkt, moet onmiddellijk contact worden opgenomen met de arts.
Behandelingsopties voor nierfalen
Als men nierfalen heeft (terminale nierziekte of ESRD), is dialyse of een niertransplantatie nodig om te overleven. Er is geen remedie voor ESRD, maar veel mensen leven langer door dialyse of na een niertransplantatie. Er zijn echter maar een paar opties om nierfalen te behandelen, waaronder niertransplantatie en verschillende soorten dialyse. De arts kan helpen erachter te komen welke behandeling het beste is.
Aanpassen aan nierfalen
Als men merkt dat men aan nierfalen lijdt, kan dat een schok zijn, zelfs als men al lang weet dat de nieren niet goed werken. Als men de levensstijl moet veranderen om tijd vrij te maken voor behandelingen, kan het nog moeilijker worden om met deze nieuwe realiteit om te gaan. Het kan zijn dat men moet stoppen met werken of nieuwe manieren moet vinden om de tijd in te delen. Men kan zich verdrietig of nerveus voelen. Alles is niet verloren. Men kan hulp krijgen om zich beter te voelen en een bevredigend leven te leiden.
Dialyse starten betekent vaak dat men een nieuw ‘normaal’ voor zichzelf en het gezin creëert. Er is veel om over na te denken, van het kiezen van een behandeloptie tot het vinden van nieuwe manieren om van favoriete activiteiten te genieten, tot het beheren van een nieuw dieet.
Complicaties nierfalen
De nieren verrichten veel werk om het lichaam gezond te houden. Het zuiveren van het bloed is slechts één van hun taken. Ze regelen ook chemicaliën en vloeistoffen in het lichaam, helpen de bloeddruk onder controle te houden en helpen rode bloedcellen aan te maken. Dialyse kan slechts enkele, niet alle, taken uitvoeren die gezonde nieren doen. Daarom kan men, zelfs als men wordt behandeld voor nierfalen, enkele problemen hebben die voortkomen uit het hebben van nieren, die niet goed werken.
Maaltijden bij nierfalen
Dialyse helpt bij het doen van een deel van het werk dat de nieren deden toen ze gezond waren, maar het kan niet alles doen wat gezonde nieren doen. Daarom moet men, zelfs als men dialyse ondergaat, beperken wat en hoeveel men eet en drinkt. De voedingsbehoeften kunnen afhangen van het type dialyse dat men ondergaat (hemodialyse of peritoneale dialyse) en het behandelschema.
Tot slot
Nierfalen is voor de patiënt en zijn directe omgeving een verschrikkelijke aandoening. Het leven wordt bepaald door een paar keer per week uren aan het dialyseapparaat te liggen, zich ziek voelen en in veel dingen moet beperken.
Het dialyseapparaat neemt niet alle functie van de nieren over, doch zonder dialyse sterft de patiënt. Veel patiënten wachten op een niertransplantatie, dat echter jaren kan duren. Aan de getransplanteerde nier zijn ook beperkingen. De levensduur hiervan is slechts tien tot vijftien jaar, waardoor de patiënt weer opnieuw kan beginnen.
Meer onderzoek is daarom hard nodig. Hiervoor is veel geld nodig. Stuur daarom de Nierstichting Nederland.