Syndactylie is de medische term voor ‘zwemvliezen’ of ‘samengevoegde vingers’ of tenen. Het Griekse woord voor ‘syn’ staat voor ‘samen’, ‘dactylus’ betekent ‘vinger’. Het is de meest voorkomende misvorming van de ledematen, die elk jaar ongeveer één op de 2.500-3.000 nieuw geborenen treft.
Syndactylie kan worden geclassificeerd als:
-
- Eenvoudig, waar vingers worden verbonden door huid en zacht weefsel
- Complex, waarbij de vingers zijn verbonden door botten
- Compleet, waarbij de gehele vingers aan de uiteinden zijn samengesmolten
- Onvolledig, wanneer vingers slechts gedeeltelijk zijn samengevoegd
Bij de meeste kinderen zijn de aangedane vingers *) alleen door de huid verbonden; het komt zelden voor dat de botten ook aan elkaar gegroeid zijn. Indien dit niet wordt behandeld, kunnen vingers met ‘zwemvliezen’ de vingergroei en handfunctie en behendigheid nadelig beïnvloeden.
Oorzaken
Terwijl een baby zich nog in de baarmoeder ontwikkelt, begint syndactylie al op te treden. Tijdens de zesde tot achtste week van ontwikkeling scheiden zich de vingers en tenen zich van elkaar. Als deze scheiding niet volledig plaatsvindt, wordt gesproken van syndactylie. Deze aandoening komt vaak voor door vererving. Er is een familiegeschiedenis in 10 tot 40 procent van de gevallen van syndactylie. In zeldzame gevallen wordt syndactylie geassocieerd met andere genetische afwijkingen en syndromen, waaronder het syndroom van Polen, het apert-syndroom en het timmermansyndroom.
Testen en diagnose
Soms kan syndactylie vóór de geboorte worden gediagnosticeerd tijdens een echografie, hoewel het meestal na de geboorte definitief wordt vastgesteld. Om de beste behandeling voor het kind te bepalen, zullen artsen een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren en een medische familiegeschiedenis afnemen. Beeldvormende tests, zoals röntgenfoto’s, kunnen worden gebruikt om naar de onderliggende structuur van de handen van het kind te kijken en te bepalen of de botten zijn versmolten. Genetische tests en beeldvorming van andere delen van het lichaam kunnen worden aanbevolen om gerelateerde genetische syndromen en afwijkingen te identificeren.
Behandeling
In het geval van een eenvoudige syndactylie van de middelste drie vingers (dwz de wijs-, middel- en ringvinger), zal, voor het tweede levensjaar van het kind een operatie moeten plaatsvinden om het weefsel tussen vingers of tenen te scheiden. Het is belangrijk dat het kind een maximale handfunctie heeft tijdens de vroege kinderjaren, wanneer fijne en grove motoriek zich zal ontwikkelen.
Als het kind een eenvoudige syndactylie heeft, waarbij de duim of pink betrokken is, wordt een operatie om de samengevoegde vingers te scheiden aanbevolen tijdens het eerste levensjaar van het kind. De duim en pink hebben aanzienlijk verschillende lengtes dan de aangrenzende vingers en door een vroege scheiding kunnen alle aangetaste vingers zich normaler ontwikkelen en gelijkmatig groeien.
Complexe syndactylie moet ook worden hersteld tijdens het eerste jaar van het kind. Vroegtijdig herstel kan voorkomen dat de botfusie van vingers ergere vingerafwijkingen veroorzaakt en de vingers laten groeien.
Na een hersteloperatie kan het kind dezelfde dag naar huis, dat na de operatie nog twee weken in het gips zal zitten.
Nazorg
Zowel twee weken als zes weken na de operatie wordt het kind onderzocht door de orthopedisch chirurg. Bij het bezoek van twee weken zal het gips worden verwijderd. De meeste kinderen hebben geen spalken of handtherapie nodig.
Het kind zal gedurende de vroege kinderjaren voor verschillende jaarlijkse bezoeken naar de chirurg moeten terugkeren om er zeker van te zijn dat de juiste handfunctie ontwikkelt. Dit is vooral belangrijk omdat het vaardigheden leert zoals schrijven en sporten.
*) Waar in de tekst wordt gesproken over vingers, geldt dit ook voor tenen