Onder ouderen vinden veel valpartijen plaats met alle nare gevolgen van dien. Voorkomen dat iemand valt is de beste remedie. Gaat het toch mis, dan is het van belang om de schade zoveel mogelijk te beperken. Preventie kan het best worden geregeld in een sociale omgeving, zoals een woonzorgcentrum (wzc). En daar wringt de schoen. Want de ouderenzorg is in de afgelopen jaren uitgekleed.
Zorgcentra zijn merendeels afgebroken. Het kabinetsbeleid is erop gericht om zolang mogelijk thuis te blijven wonen en hulp in te schakelen van familie, vrienden, mantelzorgers en thuiszorg. Naast een ondermaatse levenskwaliteit wordt er weinig op hun leefgewoonte gelet. Veel ouderen leven in eenzaamheid en moeten het zelf maar uitzoeken. Begrijpelijk dat er dan wordt ingezet op valpreventie, maar het zegt veel over de staat van onze ouderenzorg.
Verouderingsproces
Het verouderingsproces kan in een versnelling komen en tot immobiliteit en invaliditeit leiden als mensen vallen en daarbij iets breken, ontwrichten of anderszins. Op oudere leeftijd zien we ook ve mindering van het gehoor, het zicht, het evenwicht (duizeligheid), spierkracht, spieromvang, coördinatie (samenwerking tussen diverse spiergroepen om onder andere stabiliteit te waarborgen), flexibiliteit, snelheid, reflexen, door bloeding in armen en of benen, enzovoort.
Al deze factoren dragen ertoe bij dat men op zekere leeftijd minder goed op de been blijft. Maar ook mentale klachten, omgevingsfactoren (bijvoorbeeld na een verhuizing naar een kleinere woning in een andere omgeving) en ondervoeding vergroten het risico op vallen. De regering zet in op langer thuiswonen voor ouderen, ook als daar extra zorg voor nodig is. Er wordt een beroep gedaan op de omgeving om zelfstandig te kunnen blijven wonen, maar een 24¬uurs toezicht is daarmee niet gerealiseerd. In de nacht, in het donker, snel naar het toilet en een val is zo gebeurd. En dan hebben we het nog niet over het groeiend aantal mensen met (beginnende) Alzheimer die zich moeten bekwamen in valpreventie.
Zelfstandig wonen
Hebben we het eigenlijk nog wel over zelfstandig wonen? Dat zou toch 24 uur per dag veilig moeten zijn? Door ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen, heeft de regering er alles aan gedaan om de ‘bejaardenwoningen’ de laatste jaren op te heffen. In mijn omgeving zijn er zeer veel mensen die dolgraag naar een woonzorgcentrum zouden willen. Dan wel in een moderne vorm, met de bewoners omringd door preventie, zorg en begeleiding op maat. Waar ouderen, na een leven lang samen, niet gescheiden worden en waar huisdieren ook welkom zijn.
De ouderen komen uit de vereenzaming en kunnen samen activiteiten ontwikkelen. En dat met vierentwintig uur veiligheid. Bijkomend voordeel van wzc’s is dat er veel woningen vrijkomen. Voor goed en gezond ouder worden is er een belangrijke rol weggelegd voor de gemeenten. De leefomgeving speelt immers een belang rijke rol. Denk aan de veiligheid door het verkeer zoveel mogelijk te scheiden: rijbaan, fietspad, goed begaanbaar voetpad, groene zones met zitgelegenheid voor sociaal contact en winkels op rollatorafstand.
Valpreventie is zeker van groot belang, maar zou minder urgent zijn als we onze ouderen niet laten wegkwijnen.
(Artikel verschenen in De Telegraaf van 8 oktober 2022)