Blaaskanker, ook wel bekend als urineblaaskanker, is een vorm van kanker die begint in de cellen van de urineblaas, het orgaan dat verantwoordelijk is voor het opslaan van urine voordat deze wordt uitgescheiden. Blaaskanker kan zich ontwikkelen wanneer de cellen in de wand van de blaas abnormaal beginnen te groeien en zich vermenigvuldigen. Deze abnormale cellen kunnen zich uiteindelijk tot een tumor vormen.
Soorten
Er zijn verschillende soorten blaaskanker, waarvan de meest voorkomende vorm urotheelcarcinoom is. Dit type kanker begint meestal in de cellen die het slijmvlies van de blaas bekleden.
De exacte oorzaken van blaaskanker zijn niet volledig begrepen, maar er zijn bepaalde risicofactoren geïdentificeerd die het risico op het ontwikkelen van deze vorm van kanker kunnen verhogen. Enkele van deze risicofactoren zijn onder andere:
- Roken: is een belangrijke risicofactor voor blaaskanker. Chemicaliën in tabaksrook kunnen zich in de urine ophopen en de blaaswand beschadigen.
- Blootstelling aan chemische stoffen: Mensen die in bepaalde beroepen werken, zoals in de chemische industrie, kunnen worden blootgesteld aan chemicaliën die het risico op blaaskanker verhogen.
- Leeftijd: Blaaskanker komt vaker voor bij oudere mensen, meestal boven de leeftijd van 60 jaar.
- Geslacht: Mannen hebben een hoger risico op blaaskanker dan vrouwen.
- Erfelijkheid: Er is een genetische component betrokken bij sommige gevallen van blaaskanker, wat betekent dat het vaker voorkomt bij mensen met een familiegeschiedenis van de ziekte.
Symptomen
Blaaskanker kan verschillende symptomen veroorzaken, maar het is belangrijk op te merken dat deze symptomen ook door andere aandoeningen kunnen worden veroorzaakt. Als je symptomen ervaart die kunnen wijzen op blaaskanker, is het verstandig om contact op te nemen met een arts voor een grondige evaluatie en diagnose. Enkele veelvoorkomende symptomen van blaaskanker zijn onder andere:
- Hematurie (bloed in de urine): Het meest voorkomende symptoom van blaaskanker is bloed in de urine. Dit kan zichtbaar zijn als roze, rode of bruine urine. Soms is bloed in de urine microscopisch en niet zichtbaar voor het blote oog.
- Pijn of brandend gevoel bij het plassen: Blaaskanker kan irritatie van de blaas veroorzaken, wat kan leiden tot pijn, een branderig gevoel of frequent urineren.
- Vaak urineren: Mensen met blaaskanker kunnen vaak het gevoel hebben dat ze moeten plassen, zelfs als hun blaas niet vol is. Dit wordt aangeduid als frequent urineren.
- Aanhoudende urineweginfecties: Sommige mensen met blaaskanker kunnen terugkerende urineweginfecties ervaren.
- Pijn in de bekkenstreek: In gevorderde stadia van blaaskanker kan er pijn of ongemak zijn in de onderbuik of de bekkenstreek.
- Rugpijn: Als blaaskanker zich heeft verspreid naar de nieren, kunnen patiënten rugpijn ervaren, meestal aan de zijkanten van de onderrug.
- Gewichtsverlies en vermoeidheid: In latere stadia van de ziekte, wanneer de kanker zich heeft verspreid, kunnen algemene symptomen zoals gewichtsverlies en vermoeidheid optreden.
Het is belangrijk op te merken dat de aanwezigheid van deze symptomen niet noodzakelijk betekent dat iemand blaaskanker heeft, maar ze rechtvaardigen wel medische aandacht en evaluatie. Als je een of meer van deze symptomen ervaart, aarzel dan niet om contact op te nemen met een zorgverlener. Vroege detectie en behandeling zijn cruciaal voor het effectief aanpakken van blaaskanker. Een arts kan diagnostische tests bestellen, zoals urineonderzoek, cystoscopie en beeldvormende onderzoeken, om de oorzaak van de symptomen te achterhalen en een juiste diagnose te stellen
Diagnose
De diagnose van blaaskanker begint meestal met het onderzoeken van de medische geschiedenis van de patiënt en het uitvoeren van lichamelijk onderzoek. Als er symptomen zijn die kunnen wijzen op blaaskanker, zoals bloed in de urine (hematurie), kan de arts aanvullende diagnostische tests bestellen om de aandoening te bevestigen. Hier zijn de belangrijkste diagnostische stappen voor blaaskanker:
- Urineonderzoek: Een urineonderzoek wordt uitgevoerd om te zoeken naar bloed in de urine (hematurie) en om te controleren op andere afwijkingen, zoals infecties of abnormale cellen. Als er bloed in de urine wordt aangetroffen, kan dit een teken zijn van blaaskanker.
- Beeldvormende onderzoeken:
- CT-scan (computertomografie): Een CT-scan van de buik en het bekken kan helpen bij het beoordelen van de omvang en de locatie van de tumor in de blaas.
- MRI (magnetische resonantiebeeldvorming): Een MRI-scan kan gedetailleerdere beelden van de blaas en omliggende structuren opleveren en wordt soms gebruikt voor aanvullende evaluatie.
- Cystoscopie: Cystoscopie is een procedure waarbij een dunne, flexibele buis met een camera (cystoscoop) in de blaas wordt ingebracht via de urethra (de buis waardoor urine uit het lichaam wordt uitgescheiden). Hiermee kan de arts direct de binnenkant van de blaas bekijken en eventuele afwijkingen identificeren. Indien nodig kan tijdens een cystoscopie ook een weefselmonster (biopsie) worden genomen voor verder onderzoek.
- Urinecytologie: Bij urinecytologie wordt urine onderzocht op de aanwezigheid van kwaadaardige cellen. Deze test kan helpen bij het identificeren van blaaskankercellen in de urine.
- Transurethrale resectie van de blaas (TURB): TURB is een chirurgische procedure waarbij de arts een deel van de tumor of het gehele tumorweefsel verwijdert voor verdere evaluatie. Dit weefsel wordt dan naar het laboratorium gestuurd voor histopathologisch onderzoek om de aard van de tumor te bepalen.
- Stadiëring: Als blaaskanker wordt bevestigd, zal de arts de mate van verspreiding van de kanker beoordelen. Dit wordt stadiëring genoemd en kan helpen bij het bepalen van het behandelingsplan.
Behandeling
De behandeling van blaaskanker hangt af van verschillende factoren, waaronder het stadium van de kanker, de mate van agressiviteit van de tumor, de algehele gezondheid van de patiënt en individuele behoeften en voorkeuren. Over het algemeen zijn er verschillende behandelingsopties voor blaaskanker, en soms worden ze gecombineerd voor een effectievere aanpak. Hier zijn enkele van de belangrijkste behandelingen voor blaaskanker:
- Chirurgie:
- Transurethrale resectie van de blaas (TURB): Dit is een veelvoorkomende procedure waarbij een cystoscoop wordt gebruikt om de tumor van de blaaswand te verwijderen. Dit wordt vaak gedaan bij niet-spierinvasieve blaaskanker.
- Partiële cystectomie: Bij deze operatie wordt een deel van de blaas verwijderd als de kanker beperkt is tot een specifiek gebied.
- Radicale cystectomie: In gevallen van gevorderde blaaskanker kan een radicale cystectomie worden uitgevoerd, waarbij de gehele blaas, en mogelijk aangrenzende organen zoals de prostaat bij mannen of de baarmoeder bij vrouwen, wordt verwijderd.
- Bestralingstherapie: Straling kan worden gebruikt om kankercellen in de blaas te doden of hun groei te beperken. Het kan worden gebruikt als primaire behandeling voor niet-operabele tumoren of als aanvullende therapie na een operatie.
- Chemotherapie: Chemotherapie omvat het gebruik van medicijnen om kankercellen te doden of hun groei te vertragen. Het kan worden gebruikt vóór een operatie om de tumor te verkleinen, na een operatie om het risico op terugkeer te verminderen, of als de hoofdbehandeling voor gevorderde blaaskanker.
- Immunotherapie: Immunotherapie is een behandeling die het immuunsysteem van het lichaam stimuleert om kankercellen aan te vallen. Bepaalde immunotherapieën, zoals checkpointremmers, kunnen worden gebruikt bij blaaskanker.
- Gerichte therapie: Gerichte therapieën zijn medicijnen die specifieke moleculaire doelwitten in de kankercellen aanvallen. Ze kunnen worden gebruikt bij sommige gevallen van blaaskanker.
- Intravesicale therapie: Bij niet-spierinvasieve blaaskanker kan een behandeling met intravesicale geneesmiddelen worden uitgevoerd. Deze medicijnen worden rechtstreeks in de blaas ingebracht via een katheter.
De keuze van de behandeling hangt af van de specifieke situatie van de patiënt en moet worden besproken met een multidisciplinair behandelteam, waaronder urologen, oncologen en andere specialisten. De prognose en het succes van de behandeling variëren afhankelijk van het stadium van de kanker en de effectiviteit van de gekozen behandeling. Vroege detectie en behandeling zijn belangrijk om de kansen op herstel te verbeteren.
Prognose
De prognose voor blaaskanker varieert afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het stadium waarin de kanker wordt gediagnosticeerd, de mate van agressiviteit van de tumor, de behandelingsopties en de algehele gezondheidstoestand van de patiënt. Hier zijn enkele algemene overwegingen met betrekking tot de prognose van blaaskanker:
- Stadium van de kanker: Het stadium van blaaskanker verwijst naar hoe ver de kanker is verspreid op het moment van diagnose. Typisch zijn er vier stadia (0 tot IV), waarbij stadium 0 de vroegste fase is, beperkt tot het binnenoppervlak van de blaas, en stadium IV aangeeft dat de kanker zich heeft verspreid naar andere organen en delen van het lichaam. Over het algemeen geldt dat hoe vroeger de kanker wordt gediagnosticeerd (stadium 0 of I), hoe beter de prognose.
- Gradering van de tumor: De tumor wordt ook beoordeeld op basis van zijn mate van agressiviteit. Dit wordt uitgedrukt als graad 1 (goed gedifferentieerd), graad 2 (matig gedifferentieerd) of graad 3 (slecht gedifferentieerd). Hoe lager de graad, hoe minder agressief de tumor meestal is.
- Behandelingsmogelijkheden: De behandeling van blaaskanker kan chirurgie, bestraling, chemotherapie, immunotherapie en gerichte therapie omvatten, afhankelijk van het stadium en de aard van de tumor. Het succes van de behandeling en de prognose zijn afhankelijk van hoe goed de tumor reageert op de gekozen behandelingen.
- Algehele gezondheid van de patiënt: De algehele gezondheidstoestand van de patiënt, inclusief andere medische aandoeningen, kan van invloed zijn op de prognose. Patiënten die in het algemeen gezond zijn, hebben vaak een betere prognose.
- Terugkeer van de kanker: Soms keert blaaskanker terug na behandeling. De prognose na recidief hangt af van verschillende factoren, waaronder het tijdstip van terugkeer, de locatie van terugkeer en de beschikbare behandelingsmogelijkheden.
Het is belangrijk op te merken dat de prognose van blaaskanker sterk kan variëren van persoon tot persoon. Vroegtijdige detectie, nauwgezette opvolging en het volgen van het aanbevolen behandelingsplan zijn essentieel voor het verbeteren van de prognose. Patiënten moeten regelmatig contact houden met hun zorgteam en open communiceren over hun vragen en zorgen met betrekking tot hun gezondheid.