Bloedkanker – leukemie

Bloedkanker (leukemie) is een type kanker dat begint in het bloed of het beenmerg, waar bloedcellen worden geproduceerd. Leukemie treedt op wanneer abnormale bloedcellen, meestal witte bloedcellen, zich ongecontroleerd beginnen te vermenigvuldigen en het normale proces van bloedvorming verstoren.

Soorten
Er zijn verschillende soorten bloedkanker, die worden onderverdeeld op basis van het type bloedcellen waarin de kanker begint. De belangrijkste categorieën van bloedkanker zijn:

1. 1. Leukemie: Leukemie is een vorm van bloedkanker die begint in het beenmerg, waar bloedcellen worden geproduceerd. Het wordt gekenmerkt door een overproductie van abnormale witte bloedcellen (leukocyten). Er zijn verschillende soorten leukemie, waaronder:
      • Acute lymfoblastaire leukemie (ALL): Dit is een agressieve vorm van leukemie waarbij het beenmerg overwegend onrijpe lymfocyten produceert. ALL komt vaak voor bij kinderen, maar kan ook bij volwassenen voorkomen.
      • Acute myeloïde leukemie (AML): AML begint in de myeloïde cellen en kan zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen. Het wordt gekenmerkt door een snelle groei van onrijpe bloedcellen in het beenmerg.
      • Chronische lymfatische leukemie (CLL): CLL is een langzaam groeiende vorm van leukemie die meestal bij oudere volwassenen wordt gediagnosticeerd. Het wordt gekenmerkt door een overmatige groei van abnormale lymfocyten in het bloed en het beenmerg.
      • Chronische myeloïde leukemie (CML): CML wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een abnormaal chromosoom genaamd het Philadelphia-chromosoom. Deze vorm van leukemie komt vaak voor bij volwassenen.
   2. Lymfomen: Lymfomen zijn kankers die beginnen in het lymfestelsel, dat bestaat uit lymfeklieren, de milt en andere lymfeweefsels. Er zijn twee hoofdtypen lymfomen:
      • Hodgkin-lymfoom: Dit is een relatief zeldzame vorm van lymfoom die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van abnormale cellen genaamd Reed-Sternberg-cellen in de lymfeklieren. Hodgkin-lymfoom kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam.
      • Non-Hodgkin-lymfoom (NHL): Dit is een veel voorkomende vorm van lymfoom die verschillende soorten lymfocyten aantast. NHL is diverser dan Hodgkin-lymfoom en kan in verschillende delen van het lichaam voorkomen.
   3. Multipel myeloom: Multipel myeloom is een kanker die zich ontwikkelt in plasmacellen, een type witte bloedcellen dat verantwoordelijk is voor de productie van antilichamen. Het kan leiden tot botpijn, nierproblemen, bloedarmoede en andere symptomen.

N’s zijn een groep van zeldzame bloedkankers die ontstaan in het beenmerg, waar de productie van bloedcellen wordt gereguleerd. Voorbeelden van MPN’s zijn polycythaemia vera, essentiële trombocytemie en primaire myelofibrose.

Symptomen
De symptomen van bloedkanker kunnen variëren afhankelijk van het type bloedkanker, het stadium van de ziekte en de individuele patiënt. Sommige mensen kunnen milde symptomen ervaren, terwijl anderen ernstige symptomen kunnen hebben. Hier zijn enkele veelvoorkomende symptomen van bloedkanker:

1. Vermoeidheid: Vermoeidheid is een veelvoorkomend symptoom bij mensen met bloedkanker. Het kan ernstig zijn en de dagelijkse activiteiten belemmeren.
2. Onverklaarbaar gewichtsverlies: Onbedoeld gewichtsverlies kan optreden bij mensen met bloedkanker, zelfs als ze normaal blijven eten.
3. Bloedarmoede: Bloedarmoede kan leiden tot symptomen zoals zwakte, bleekheid, kortademigheid en duizeligheid. Dit kan optreden als gevolg van een verminderd aantal rode bloedcellen.
4. Neiging tot bloeden en blauwe plekken: Een verlaagd aantal bloedplaatjes kan leiden tot gemakkelijk blauwe plekken krijgen, langdurige bloedingen na verwonding en bloedneuzen.
5. Frequente infecties: Een verminderd aantal witte bloedcellen kan het immuunsysteem verzwakken, waardoor mensen met bloedkanker vatbaarder zijn voor infecties.
6. Opgezette lymfeklieren: Vergrote lymfeklieren, vooral in de hals, oksels of lies, kunnen een teken zijn van lymfomen.
7. Pijn in de botten of gewrichten: Multipel myeloom kan leiden tot botpijn en breuken, terwijl sommige vormen van leukemie botpijn kunnen veroorzaken.
8. Nachtzweten: Nachtzweten kan voorkomen bij sommige mensen met lymfomen.
9. Vergrote milt of lever: Een vergrote milt of lever kan voorkomen bij sommige vormen van bloedkanker.
10. Huiduitslag of jeuk: Huiduitslag en jeuk kunnen voorkomen bij bepaalde vormen van bloedkanker, vooral cutane T-cellymfoom.

Het is belangrijk op te merken dat deze symptomen niet specifiek zijn voor bloedkanker en ook kunnen voorkomen bij andere aandoeningen. Als iemand deze symptomen ervaart, is het belangrijk om medische hulp te zoeken voor een grondige evaluatie en diagnose. Een hematoloog-oncoloog is een specialist die gespecialiseerd is in de diagnose en behandeling van bloedkanker en kan de juiste tests en procedures aanbevelen om de aandoening vast te stellen en een behandelplan op te stellen. Vroege detectie en behandeling zijn vaak cruciaal voor een succesvolle uitkomst bij bloedkanker

Diagnose
De diagnose van bloedkanker vereist een grondige evaluatie, inclusief lichamelijk onderzoek, bloedonderzoeken en weefselbiopsieën. Hier zijn de stappen die betrokken kunnen zijn bij de diagnose van bloedkanker:

1. Lichamelijk onderzoek: De arts zal beginnen met een lichamelijk onderzoek om eventuele zichtbare tekenen van ziekte te identificeren, zoals vergrote lymfeklieren, gezwollen milt of lever, of huidveranderingen.
2. Bloedonderzoek: Verschillende bloedonderzoeken worden uitgevoerd om aanwijzingen te verkrijgen over de aanwezigheid van bloedkanker. Deze tests omvatten:
   • Volledig bloedbeeld (Complete Blood Count, CBC): Een CBC meet het aantal rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes in het bloed. Afwijkingen in deze aantallen kunnen wijzen op bloedkanker.
   • Bloedchemiepanel: Dit kan helpen bij het beoordelen van de nier- en leverfunctie, evenals de elektrolyteniveaus in het bloed.
   • Bloeduitstrijkje: Een bloeduitstrijkje wordt onder een microscoop bekeken om de vorm en grootte van de bloedcellen te evalueren en eventuele afwijkingen te identificeren.
3. Weefselbiopsie: Een weefselbiopsie is de meest definitieve manier om de diagnose van bloedkanker te bevestigen. Dit omvat het nemen van een monster van het aangetaste weefsel, meestal uit het beenmerg, de lymfeklieren of andere aangetaste organen. Er zijn verschillende soorten biopsieën, waaronder:
   • Beenmergbiopsie: Dit betreft het inbrengen van een naald in het bekkenbot of het borstbeen om een monster van het beenmerg te verkrijgen.
   • Lymfeklierbiopsie: Hierbij wordt een monster van een vergrote lymfeklier verwijderd voor onderzoek.
   • Biopt van andere organen: Als bloedkanker zich heeft verspreid naar andere organen, kan een biopsie van dat orgaan worden uitgevoerd.
4. Beeldvormende onderzoeken: Beeldvormende tests zoals röntgenfoto’s, CT-scans, MRI-scans en PET-scans kunnen worden uitgevoerd om de mate van verspreiding van de kanker in het lichaam te beoordelen.
5. Flowcytometrie: Flowcytometrie is een laboratoriumtechniek die wordt gebruikt om de kenmerken van de cellen in het monster te analyseren en te helpen bij het bepalen van het subtype van bloedkanker.
6. Genetische en moleculaire tests: Deze tests kunnen helpen bij het identificeren van specifieke genetische veranderingen of mutaties in de kankercellen, wat van invloed kan zijn op de behandelingsopties.

Eenmaal vastgesteld dat bloedkanker aanwezig is, zal de arts het specifieke type bloedkanker, het stadium en de agressiviteit bepalen. Dit helpt bij het opstellen van een behandelingsplan op maat voor de individuele patiënt. Een hematoloog-oncoloog is een specialist die gespecialiseerd is in de diagnose en behandeling van bloedkanker en zal een cruciale rol spelen in het beheer van de aandoening.

Behandeling
De behandeling van bloedkanker hangt af van het specifieke type en stadium van de ziekte, evenals de algehele gezondheid van de patiënt. Deze behandelingen kunnen onder meer chemotherapie, bestraling, gerichte therapie, immunotherapie, stamceltransplantatie en medicatie omvatten. Een nauwgezette diagnose en behandeling in overleg met een hematoloog-oncoloog zijn essentieel voor het beheer van bloedkanker. De behandeling van leukemie kan complex zijn en omvat vaak chemotherapie, bestraling, beenmergtransplantatie of gerichte therapieën, afhankelijk van het type en de ernst van de leukemie. De prognose varieert ook sterk, afhankelijk van het type en het stadium van de ziekte, evenals de respons op de behandeling. Regelmatige medische controles en follow-upzorg zijn essentieel voor mensen die zijn gediagnosticeerd met leukemie. Het is belangrijk om een medisch professional te raadplegen voor specifieke informatie en advies over leukemie en de behandeling ervan.