Schildklierkanker

Schildklierkanker is een type kanker dat begint in de schildklier, een vlindervormige klier aan de voorkant van de nek, net onder het strottenhoofd. De schildklier produceert hormonen die belangrijk zijn voor het reguleren van de stofwisseling van het lichaam. Schildklierkanker kan zich ontwikkelen wanneer cellen in de schildklier ongecontroleerd beginnen te groeien en zich vormen tot een tumor.

Soorten

Er zijn verschillende soorten schildklierkanker, waarvan sommige minder vaak voorkomen dan andere. De meest voorkomende types schildklierkanker zijn:

1. Papillair schildklierkanker: Dit is de meest voorkomende vorm van schildklierkanker en vertegenwoordigt ongeveer 80% van alle gevallen. Papillair schildklierkanker ontstaat in de cellen die schildklierhormonen produceren en groeit langzaam. Over het algemeen heeft deze vorm van kanker een goede prognose, vooral als het in een vroeg stadium wordt gediagnosticeerd.
2. Folliculair schildklierkanker: Folliculair schildklierkanker is verantwoordelijk voor ongeveer 15% van alle gevallen van schildklierkanker. Het ontstaat ook in de cellen die schildklierhormonen produceren, maar het groeit over het algemeen iets agressiever dan papillair schildklierkanker. De prognose is meestal goed, vooral als de kanker in een vroeg stadium wordt gediagnosticeerd.
3. Medullair schildklierkanker: Medullair schildklierkanker komt voor in de zogenaamde C-cellen van de schildklier, die calcitonine produceren. Dit type kanker vertegenwoordigt ongeveer 5-10% van alle gevallen van schildklierkanker. Medullair schildklierkanker heeft meer kans om zich naar andere delen van het lichaam uit te zaaien en kan familiaire vormen hebben die genetisch overdraagbaar zijn. Het wordt vaak behandeld met een operatie.
4. Anaplastisch schildklierkanker: Dit is een zeldzame maar zeer agressieve vorm van schildklierkanker die snel groeit en zich snel naar andere delen van het lichaam kan verspreiden. Het vertegenwoordigt slechts ongeveer 1-2% van alle gevallen van schildklierkanker en heeft meestal een slechte prognose.
5. Schildklierlymfomen: Dit zijn lymfomen die zich in de schildklier ontwikkelen. Ze zijn zeldzaam in vergelijking met andere vormen van schildklierkanker en hebben meestal een andere behandeling en prognose.
6. Hürthle-cel schildklierkanker (ook bekend als oncocytair schildklierkanker): Hürthle-cel schildklierkanker is een subtype van folliculair schildklierkanker en wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van Hürthle-cellen onder de microscoop. Het kan zich gedragen als een folliculair schildklierkanker en wordt op vergelijkbare wijze behandeld.

Het is belangrijk op te merken dat de behandeling en prognose van schildklierkanker sterk afhangen van het specifieke subtype, het stadium waarin het wordt gediagnosticeerd en de individuele omstandigheden van de patiënt. Een nauwkeurige diagnose en een individueel behandelingsplan zijn essentieel voor het beheren van schildklierkanker. Patiënten met schildklierkanker worden vaak behandeld door een multidisciplinair team van specialisten, waaronder een endocrinoloog, een chirurg, een oncoloog en een radiotherapeut.

Diagnose
De diagnose van schildklierkanker omvat verschillende stappen en diagnostische tests die worden uitgevoerd om de aanwezigheid van kanker te bevestigen en om het type en stadium van de kanker vast te stellen. Hier zijn de belangrijkste stappen in het diagnostische proces voor schildklierkanker:

1. Medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek: Uw arts zal beginnen met het verzamelen van informatie over uw medische geschiedenis, risicofactoren en symptomen. Een lichamelijk onderzoek kan helpen bij het identificeren van eventuele zwellingen of knobbels in de schildklier of de lymfeklieren in de nek.
2. Beeldvorming: Verschillende beeldvormende tests kunnen worden gebruikt om de schildklier te visualiseren en eventuele afwijkingen op te sporen. Dit omvat meestal een echografie van de schildklier, die kan helpen bij het identificeren van knobbels of gezwellen.
3. Biopsie: Een biopsie is de definitieve manier om te bepalen of een schildkliernodus kwaadaardig is. Een naaldbiopsie, bekend als een fijne naald aspiratiebiopsie (FNAB), wordt gebruikt om een monster van de schildkliernodus te nemen. Dit monster wordt vervolgens geanalyseerd in het laboratorium om te bepalen of er kwaadaardige cellen aanwezig zijn.
4. Bloedonderzoek: Bloedonderzoek kan worden uitgevoerd om de niveaus van schildklierhormonen en tumormarkers te meten. Terwijl schildkliertumormarkers zoals thyreoglobuline kunnen stijgen bij sommige vormen van schildklierkanker, zijn ze meestal niet diagnostisch op zichzelf.
5. Scintigrafie: Dit is een nucleaire geneeskundige test waarbij een radioactieve stof wordt ingespoten die zich ophoopt in de schildklier. Dit kan helpen bij het beoordelen van de activiteit van de schildklier en het identificeren van gebieden met abnormale functie.
6. CT-scan, MRI of PET-scan: Deze beeldvormende modaliteiten kunnen worden gebruikt om de verspreiding van de kanker naar aangrenzende weefsels of lymfeklieren in de borst of elders in het lichaam te beoordelen.

Nadat de diagnose van schildklierkanker is bevestigd, zal verdere beoordeling worden gedaan om het stadium van de kanker vast te stellen. Het stadium van de kanker bepaalt welke behandelingsmogelijkheden het meest geschikt zijn en helpt bij het inschatten van de prognose.

Het is belangrijk op te merken dat schildkliernodules vaak goedaardig zijn en geen kanker bevatten. Als u een schildkliernodus heeft of symptomen die op schildklierproblemen wijzen, moet u altijd medisch advies inwinnen voor een juiste evaluatie en diagnose. Een endocrinoloog of een specialist in schildklieraandoeningen kan u begeleiden bij het diagnostische proces en de verdere behandeling.

Behandeling
De behandeling van schildklierkanker is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het type schildklierkanker, het stadium waarin de kanker is gediagnosticeerd en de algehele gezondheidstoestand van de patiënt. Hier zijn de belangrijkste behandelingsmogelijkheden voor schildklierkanker:

1. Chirurgie: Chirurgie is meestal de eerste behandelingsstap bij de meeste vormen van schildklierkanker. Het doel van de operatie is om de schildklier en eventuele aangrenzende lymfeklieren waarin kankercellen zijn verspreid, te verwijderen. Er zijn verschillende chirurgische procedures, waaronder:
   • Totale thyreoïdectomie: Bij deze operatie wordt de volledige schildklier verwijderd.
   • Gedeeltelijke thyreoïdectomie (lobectomie): Hierbij wordt slechts een deel van de schildklier verwijderd, meestal bij kleinere tumoren of in specifieke gevallen.
   • Halsklierdissectie: Als er uitzaaiingen naar de lymfeklieren zijn, kunnen deze tijdens de operatie worden verwijderd.
2. Radioactief jodium (I-131) behandeling: Na de schildklieroperatie kan een behandeling met radioactief jodium worden gegeven om eventuele resterende schildkliercellen of kankercellen die elders in het lichaam zijn verspreid, te vernietigen. Deze behandeling wordt vaak aanbevolen voor papillair en folliculair schildklierkanker.
3. Hormoonvervangingstherapie: Na de verwijdering van de schildklier moet u levenslang schildklierhormoon (levothyroxine) nemen om het ontbrekende schildklierhormoon in het lichaam te vervangen en om te voorkomen dat het schildklierstimulerend hormoon (TSH) de groei van eventuele resterende schildkliercellen stimuleert.
4. Bestralingstherapie: In sommige gevallen, zoals wanneer schildklierkanker agressief is of zich heeft verspreid naar aangrenzende weefsels, kan bestralingstherapie worden aanbevolen om kankercellen te vernietigen.
5. Chemotherapie: Chemotherapie wordt zelden gebruikt voor schildklierkanker, omdat schildklierkankercellen meestal niet goed reageren op conventionele chemotherapie.
6. Doelgerichte therapie: Sommige gevallen van schildklierkanker, met name medullaire schildklierkanker, kunnen doelgerichte geneesmiddelen vereisen die specifieke moleculaire doelen in de kankercellen aanvallen.
7. Immunotherapie: Immunotherapie wordt momenteel onderzocht als een mogelijke behandelingsoptie voor bepaalde vormen van schildklierkanker, vooral bij patiënten met vergevorderde of onbehandelbare kanker.

De keuze van de behandeling is sterk afhankelijk van de specifieke diagnose en de individuele omstandigheden van de patiënt. Het behandelingsplan wordt vaak opgesteld door een multidisciplinair team van specialisten, waaronder endocrinologen, chirurgen, oncologen en radiotherapeuten. Vroege detectie en behandeling van schildklierkanker zijn belangrijk voor een gunstige prognose, en regelmatige follow-upzorg is essentieel om de voortgang en de gezondheid van de patiënt te controleren.

Preventie
Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen die schildklierkanker met zekerheid kunnen voorkomen, omdat de exacte oorzaken van schildklierkanker niet volledig begrepen worden en sommige risicofactoren, zoals genetische aanleg, niet kunnen worden veranderd. Niettemin zijn er enkele algemene aanbevelingen die kunnen helpen het risico op schildklierkanker te verminderen of de kans op vroege detectie te vergroten:

1. Jodiuminname: Zorg voor voldoende jodiuminname in uw dieet. Jodium is essentieel voor de gezondheid van de schildklier, en een jodiumtekort kan leiden tot schildklierproblemen. In veel landen, waaronder de Verenigde Staten, is jodium in het zout toegevoegd (gejodeerd zout) om jodiumtekort te voorkomen. Als u zich zorgen maakt over uw jodiuminname, raadpleeg dan uw arts of een diëtist.
2. Vermijd blootstelling aan straling: Vermijd onnodige blootstelling aan straling, vooral in de nek- en hoofdregio. Dit geldt met name voor kinderen, aangezien zij gevoeliger zijn voor straling. Als u medische procedures moet ondergaan waarbij straling wordt gebruikt, bespreek dan de risico’s en voordelen met uw zorgverlener.
3. Zelfonderzoek en bewustzijn: Wees bewust van veranderingen in uw schildkliergebied, zoals knobbels, zwellingen of veranderingen in de huid. Regelmatig zelfonderzoek kan helpen bij het identificeren van potentieel zorgwekkende symptomen. Als u veranderingen opmerkt, raadpleeg dan onmiddellijk een arts.
4. Familiegeschiedenis: Als u een familiegeschiedenis van schildklierkanker heeft, bespreek dit dan met uw arts. Sommige vormen van schildklierkanker kunnen een genetische component hebben, en uw arts kan adviseren over screenings- of preventieve maatregelen.
5. Rookstop: Roken is in verband gebracht met een verhoogd risico op schildklierkanker, met name anaplastische schildklierkanker. Het stoppen met roken kan niet alleen uw risico op schildklierkanker verminderen, maar ook tal van andere gezondheidsvoordelen opleveren.
6. Gezonde levensstijl: Het handhaven van een algemeen gezonde levensstijl, waaronder een uitgebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging, kan bijdragen aan uw algehele gezondheid en welzijn.
7. Regelmatige medische controles: Onderga regelmatige medische controles en screenings zoals aanbevolen door uw arts. Regelmatige controle kan helpen bij het vroegtijdig opsporen van schildklierproblemen, inclusief schildklierknobbels of gezwellen.

Het is belangrijk op te merken dat schildklierkanker over het algemeen zeldzaam is en dat de meeste schildklierknobbels goedaardig zijn. Als u zich zorgen maakt over uw schildkliergezondheid of als u symptomen opmerkt, raadpleeg dan uw arts voor een grondige evaluatie en diagnostisch onderzoek. Vroege detectie kan bijdragen aan een succesvolle behandeling van schildklierkanker.

Prognose
De prognose voor schildklierkanker varieert sterk afhankelijk van verschillende factoren, zoals het type schildklierkanker, het stadium waarin de kanker is gediagnosticeerd en de individuele omstandigheden van de patiënt. Over het algemeen heeft schildklierkanker echter een gunstige prognose in vergelijking met veel andere vormen van kanker. Hier zijn enkele overwegingen:

1. Type schildklierkanker: Het type schildklierkanker speelt een belangrijke rol bij de prognose. Papillair en folliculair schildklierkanker zijn meestal minder agressief en hebben over het algemeen een uitstekende prognose. Medullair en anaplastisch schildklierkanker zijn agressievere vormen en hebben vaak een minder gunstige prognose.
2. Stadium: Het stadium waarin de kanker wordt gediagnosticeerd, is een belangrijke prognostische factor. Vroege detectie van schildklierkanker, wanneer de kanker zich beperkt tot de schildklier zonder uitzaaiingen, heeft meestal een uitstekende prognose. Als de kanker is uitgezaaid naar aangrenzende weefsels of lymfeklieren in de nek, kan de prognose variëren, afhankelijk van de mate van verspreiding.
3. Behandelingsrespons: De reactie van de kanker op behandeling is ook van invloed op de prognose. Als de kanker goed reageert op chirurgie, radioactief jodium (indien nodig), en andere behandelingen, kan de prognose verbeteren.
4. Leeftijd en algemene gezondheid: De leeftijd en algehele gezondheid van de patiënt kunnen ook van invloed zijn op de prognose. Over het algemeen hebben jongere patiënten met een goede algehele gezondheid een betere prognose.
5. Genetische factoren: Sommige vormen van schildklierkanker, zoals medullair schildklierkanker, kunnen genetisch overdraagbaar zijn. Als er een familiegeschiedenis van schildklierkanker is, kan genetisch testen en counseling belangrijk zijn voor risicobeoordeling.

Schildklierkanker groeit over het algemeen langzaam en wordt vaak in een vroeg stadium wordt gediagnosticeerd vanwege de meestal merkbare schildklierknobbels. Behandelingsopties zijn meestal beschikbaar, zelfs voor gevorderde stadia van schildklierkanker, en kunnen chirurgie, radioactief jodium, bestralingstherapie, doelgerichte therapie en in sommige gevallen immunotherapie omvatten.

De prognose voor schildklierkanker is over het algemeen gunstig, maar het is essentieel dat de behandeling en follow-upzorg worden aangepast aan de specifieke situatie van de patiënt. Patiënten met schildklierkanker worden vaak behandeld door een multidisciplinair team van specialisten, waaronder endocrinologen, chirurgen, oncologen en radiotherapeuten, om de beste resultaten te bereiken.