Uit onderzoek is gebleken, dat ongeveer 1 op de 15 mensen hooggevoelig is. Hoogbegaafdheid begint bij een IQ van 130, dat bij circa 2,5% van de bevolking voorkomt, een kleine 400.000 mensen. Het gemiddelde IQ in Nederland ligt op 102, wereldwijd is dit ongeveer 100. Er is ook een groep, die beide hebben: hoogbegaafd en hooggevoelig. Hier is geen percentage van bekend.
Highly sensitive person – HSP
Deze mensen nemen veel meer waar dan andere mensen. Ze worden door hun omgeving vaak ‘overprikkeld’. Het is niet mogelijk om zich af te sluiten voor deze signalen. Die overprikkeling is zeer vermoeiend en uitputtend. Dit wordt al ervaren als ze baby zijn.
HSP heeft ook zijn voordelen. Zo hebben de mensen een groot rechtvaardigheidsgevoel, ze denken vaak heel logisch, neutraal en resultaat gericht. Ze zijn goed in onderhandelingen en sociale beroepen door de andere aan te voelen en kunnen goed en kwaad beter onderscheiden.
Vaak hebben deze mensen een ander aspect waar ze gevoelig voor zijn, dat zich uit in allergie en voedingsproblemen. Ook sfeerveranderingen spelen een zeer grote rol. Bij het luisteren naar muziek kan door één muziekmaat hun opgewektheid veranderen in somberheid of omgekeerd. Ditzelfde geldt ook bij het weer. Bij een zonnige dag kunnen ze veel aan, terwijl bij somber weer hun stemming zeer bedrukt kan zijn.
Hoogbegaafd
Hoogbegaafdheid wil niet zeggen dat deze mensen het hoogste niveau qua onderwijs afronden. Uit onderzoek is gebleken, dat bij 80% van de hoogbegaafden dit niet gebeurt. Vaak is dit te herleiden naar het verleden, het basis- en middelbaar onderwijs. Worden ‘normale’ en minder begaafde kinderen goed begeleid; bij hoogbegaafde kinderen schiet deze begeleiding sterk tekort. De kinderen gaan zich hierdoor erg vervelen, waardoor ze slecht gaan presteren.
Een aantal van deze kinderen hebben bij de hoogbegaafdheid een zeer sterk, vaak fotografisch, geheugen.
HBG (hoogbegaafd en hooggevoelig)
HBG is (nog) geen officiële term. Deze term heb ik voor de eenvoud bedacht. Mensen, die hoogbegaafd én hooggevoelig zijn, hebben tijdens waarnemingen vaak te gecompliceerde gedachten, doordat ze teveel prikkels ontvangen. Hun gedachten, die enerzijds alle prikkels moeten verwerken en anderzijds aan die prikkels een bron van ontwikkeling en ervaring koppelen.
Totdat de persoon tijdens de ontwikkeling een woordenschat voor innerlijke ervaringen heeft opgedaan, worden hun kwaliteiten vaak gekwalificeerd als “net zoals gewone mensen”. Het is verrassend dat de begaafde persoon zich realiseert dat andermans gedachten niet altijd op meerdere manieren tegelijkertijd reageert.
Kinderen met HBG hebben vaak een starende blik, waarbij van alles door hun gedachten gaan. Veel mensen ervaren dit alsof ze ‘door je heenkijken’. Het gevoel van rechtvaardigheid met daarnaast de logische denkwijze kunnen de persoon vaak voor zichzelf in problemen brengen. Bij discussies over bepaalde onderwerpen flitsen de gedachten met dezelfde strekking uit het verleden door het hoofd, waarbij ze gelijk allerlei argumenten beginnen aan te dragen.
HBG’ers zijn vaak chaotisch tijdens communicatie. Zij springen van de hak op de tak. Tijdens een gesprek behoeven ze maar een korte prikkel ergens over te krijgen, een geluid, een geur, een uitspraak en ze veranderen gelijk van onderwerp, gebaseerd op die prikkel.
Persoonlijk
Bovenstaande is deels gebaseerd op eigen ervaring. Tijdens de lagere school periode en de ULO ben ik drie keer blijven zitten. De laatste heb ik ook niet afgemaakt. Toen ik graag de studie geneeskunde wilde gaan volgen moest ik voor de toelating een colloquium doctum afleggen. De VWO stof voor vier vakken heb ik in een half jaar eigen gemaakt en ben glansrijk geslaagd. Het lukte mij om de (dagstudie) geneeskunde aan de Universiteit Leiden naast mijn werk te doen. Goede begeleiding en een goede wil!
Tot tien jaar terug heb ik dit nooit geweten. In mijn schooltijd tot en met mijn studies kwam ik in mijn hoofd met logische beredeneringen, maar durfde nooit onderwerpen te beargumenteren of vragen te stellen. Tijdens vergaderingen voelde ik ieders emotie en dacht altijd dat iedereen dit had.
Zelf word ik dagelijks geconfronteerd met feiten, die in mijn hoofd botsen door tegenstrijdige aspecten. Omdat ik mij de afgelopen 37 jaar volledig op de zorg heb gestort, is de verbetering van het stelsel voor mij een levensdoel geworden. In die 37 jaar heb ik ervaring opgedaan, zowel op de werkvloer als een directieplaats binnen een academisch ziekenhuis. Ik heb een systeem opgezet, waar 44 ziekenhuizen al hun basisgegevens uit putten, een organisatie binnen een organisatie. En dat met slechts 5 mensen en er nog geen laptops en tablets bestonden. Op basis van de aangedragen informatie konden wij voor 6 miljard gulden aan declaraties verantwoorden.
Veel nieuwe initiatieven roepen bij mij dan ook vraagtekens op, omdat ik weet dat het in het verleden vaak tot niets heeft geleid. Ik weet tot op de bodem hoe het zorgstelsel in elkaar steekt en dat heel veel aspecten binnen het beleid anders kunnen en moeten.
Velen vragen mij waarom ik, na mijn pensionering, mij ruim 50 uur per week zo inzet om het zorgstelsel te verbeteren, terwijl het mij niets oplevert en alleen maar geld kost. Hierbij komt het HSP aspect om de hoek kijken. Ik weet hoe het is om met het minimum rond te moeten komen, omdat ik ook tweemaal mijn baan ben verloren en geen enkele uitkering kreeg. Een andere reden is, dat ik heel veel moeite heb, dat door de huidige beleidsvoering, een bijstandsmoeder straks 40% van haar inkomen aan de zorg kan betalen en dat dit geld merendeel in de verkeerde zakken terechtkomt. Daarnaast heb ik zeer grote moeite met het GGZ- en ouderenbeleid. En hierbij komt weer het HSP aspect om de hoek kijken.
Bij de jeugd wordt er te gemakkelijk stickers geplakt en medicijnen voorgeschreven en komt men vaak te laat in actie. Volgens de beleidsvoerders leveren de ouderen niets op voor de maatschappij en worden gezien als een kostenpost met het motto: Zing het maar uit tot de dood!
Er zijn ook teveel organisaties en personen die aan het infuus van het zorggeld hangen, die nog geen pleister van een injectienaald kunnen onderscheiden. Dit wordt teveel in stand gehouden.
Ik ervaar het als lastig dat het geheugen alle informatie direct voorhanden heeft, een soort RAM (werk)-geheugen, en je niet eerst diep behoeft na te denken over: hoe zat dat ook al weer.
Ook binnen de zorg gaat niet alles zoals je zou verwachten. Patiënten, die bij verschillende artsen lopen en die als aparte casus behandeld worden. De artsen doen ieder apart hun onderzoeken en schrijven medicijnen voor. Waarom is er zo weinig multidisciplinair overleg? Zorg is een proces, handel dit in korte tijd van het begin tot het einde af. Bespreek die patient en zorg voor een eenduidig behandelplan. Het geeft de patient minder stress, de behandeling is effectiever en de kosten zijn lager.
Tot slot
Zoals bij velen met HBG conflicteren tegenstrijdige aspecten, vooral waar logische verbanden ontbreken. Mede oorzaak hiervan is, dat er niet meer neutraal naar een probleem wordt gekeken, maar er altijd een compromis moet worden gezocht om alle partijen tevreden te houden. Het wordt tijd dat hierin eens verandering komt en er op een juiste en eerlijke manier beleid wordt gevoerd. Niet alleen voor de mensen die hoogbegaafd zijn, HSP of HBG hebben, maar voor alle burgers.
Daarnaast wordt het hoogtijd, dat er eindelijk iets gedaan gaat worden aan de begeleiding in het onderwijs van hoogbegaafde kinderen. Voor kinderen die niet goed mee kunnen komen zijn er allerlei instanties om hen te begeleiden. Voor de groep hoogbegaafd is er zeer weinig. Leerkrachten weten vaak geen raad met deze kinderen. Er wordt vaak een stempel op geplakt met Autisme Spectrum Stoornis (ASS) en worden aan de medicijnen gezet.
Investeer in deze kinderen en begeleidt ze. Ze kunnen veel voor de maatschappij gaan betekenen!