De Nederlandse Zorg: Van Zorgplicht naar Winstmachine

De Nederlandse Zorg: Van Zorgplicht naar Winstmachine

Vroeger, in de tijd vóór de invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006, was de zorg in Nederland toegankelijk, betrouwbaar en betaalbaar. Het was vanzelfsprekend dat je snel geholpen werd als je dat nodig had, zonder te hoeven denken aan wachttijden, triage, eigen risico’s of eigen bijdragen. De zorg was een recht voor iedereen, zonder enige belemmering of administratieve rompslomp. Het was simpel, het werkte en de maandelijkse premie was zo laag dat je je bijna niet bewust was van het feit dat je ervoor betaalde. Het was de gouden tijd van de zorg, waarin de focus volledig lag bij de patiënt en niet bij commerciële belangen.

Maar alles veranderde toen de zorg werd gepersonaliseerd en gekapitaliseerd door de invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006. Minister Hans Hoogervorst van de VVD was degene die deze wet introduceerde. De overheid gaf commerciële zorgverzekeraars de macht om te bepalen waar, wanneer en hoe patiënten geholpen werden. Wat volgde, was de langzaam maar zeker afbrokkelende zorg die we nu kennen. Het was niet alleen de overgang naar een privaat zorgsysteem, maar een fundamentele verschuiving in het hele zorglandschap. Wat eerst een overheidszorgsysteem was, werd een commercieel model dat de patiënt niet langer centraal stelde, maar de winst van zorgverzekeraars.

De Oorspronkelijke Zorg: Patiënt Centraal

Laten we even terugkijken naar hoe de zorg vóór 2006 in Nederland werkte. De zorg was toegankelijk voor iedereen. Of je nu naar de huisarts ging voor een simpele verkoudheid of naar het ziekenhuis voor een complexe ingreep, je werd altijd geholpen. De wachttijden waren minimaal, de behandelingen kwamen snel en je had nooit het gevoel dat je afhankelijk was van de bureaucratische processen die nu zo kenmerkend zijn voor de zorg.

Wat belangrijk was, was dat zorg gebaseerd was op medische noodzaak. De artsen bepaalden welk onderzoek of behandeling noodzakelijk was voor de patiënt, zonder dat commerciële overwegingen in de weg stonden. Er was geen triage. Er waren geen beperkingen op behandelingen. Zorg was een basisrecht en geen product dat verhandeld werd op een vrije markt. De premie voor de zorg was laag en voor de meeste mensen bijna onmerkbaar. Je betaalde een klein bedrag per maand en je hoefde je verder geen zorgen te maken over extra kosten of onverwachte rekeningen.

De Grote Omwenteling: De Zorgverzekeringswet van 2006

Toen de Zorgverzekeringswet in 2006 werd ingevoerd door minister Hans Hoogervorst van de VVD, was het de bedoeling om de zorg efficiënter en toegankelijker te maken. Er werd gezegd dat de zorgmarkt “meer concurrentie” nodig had om de kosten te drukken. Wat de beleidsmakers echter niet voorzagen, was dat de invoering van commerciële zorgverzekeraars leidde tot een beknelling van de zorg en een verschuiving van het patiëntbelang naar financieel gewin.

De zorgverzekeraars kregen de macht om te bepalen waar je geholpen werd, door wie je geholpen werd en of je wel of niet in aanmerking kwam voor bepaalde behandelingen of medicijnen. Zij nemen steeds meer de plaats van de arts of praktijkhouder in! Dit betekende niet langer dat je huisarts de regie had over je zorg. In plaats daarvan bepaalden de zorgverzekeraars, die geen medische achtergrond hebben, of jij snel geholpen zou worden of dat je weken moest wachten op een diagnose. In plaats van de arts, stond nu de zorgverzekeraar centraal, wiens primaire belang niet de gezondheid van de patiënt was, maar het maximaliseren van winst.

De Miljardenwinsten van Zorgverzekeraars

Zorgverzekeraars maken miljardenwinsten, jaar in, jaar uit. De focus ligt niet op het leveren van zorg, maar op het vergroten van hun marktaandeel en het maximaliseren van hun winstmarges. Dit is goed voor hun aandeelhouders, maar slecht voor de patiënten die afhankelijk zijn van zorg. Het probleem is niet alleen dat zorgverzekeraars winst maken, maar dat ze ook vaak weigeren te betalen voor noodzakelijke zorg, medicijnen of behandelingen, wat tot aanzienlijke vertragingen en frustratie leidt.

Bovendien zorgen zorgverzekeraars er steeds vaker voor dat dure medicijnen en behandelingen pas na een lange administratieve vertraging worden goedgekeurd. Het gaat vaak niet om medische noodzaak, maar om de vraag of de winst van de verzekeraar groot genoeg is. Zo kan het voorkomen dat een patiënt wekenlang moet wachten op goedkeuring voor een levensreddende behandeling of dat medicatie pas beschikbaar komt nadat een patent is goedgekeurd – en vaak pas als de farmaceutische bedrijven nog verder de prijzen omhoog schroeven.

Als het gaat om medicijnen en behandelingen, zijn farmaceutische bedrijven, zorgverzekeraars en de overheid vaak in een zogenaamde “stand-off” verwikkeld. Terwijl de patiënt ondertussen wacht, draait de financiële machine gewoon door. De vertragingen kosten levens, maar worden beschouwd als een noodzakelijk kwaad in een systeem dat draait om geld en winst en niet om zorg.

De Vertragingen in de Zorg: De Triage en Wachttijden

Een van de meest schrijnende gevolgen van de vercommercialisering van de zorg is de triage die patiënten moeten ondergaan voordat ze doorverwezen kunnen worden naar een specialist. In de huidige situatie wordt je vaak niet direct doorverwezen naar een specialist. Eerst moet je een specialist zien die beslist of jouw aandoening “urgentie” heeft. Is dit het geval, dan krijg je te horen dat je binnen zes weken bericht zult krijgen. Dit betekent dat zelfs als je medische zorg dringend nodig hebt, je vaak in een wachttijd van weken komt te zitten. Je gezondheid moet “geprioriteerd” worden en als jouw situatie geen hoge prioriteit heeft, kan het zomaar zijn dat je onterecht lang moet wachten.

Dit alles gebeurt achter de schermen van de zorgverzekeraars, die bepalen welke zorg je wel of niet krijgt, hoe snel je geholpen wordt en vaak zelfs hoe lang je moet wachten om daadwerkelijk hulp te krijgen. Dit zorgt ervoor dat de zorg steeds meer een bureaucratisch proces wordt, waarbij het vaak maanden duurt voordat de juiste behandeling wordt geleverd – en dat terwijl de artsen in de praktijk hun tijd niet kunnen gebruiken voor daadwerkelijke patiëntenzorg, maar voor het invullen van formulieren en het afhandelen van administratieve procedures.

De Gevolgen van de Zorgverzekeringswet

De gevolgen van deze wet zijn dramatisch voor het zorglandschap van Nederland. De zorg is van een recht voor iedere burger veranderd in een zakelijke transactie, waar zorgverzekeraars bepalen wie wel en niet geholpen wordt. De toegang tot zorg is nu een luxe, afhankelijk van je polis en het beleid van je zorgverzekeraar.

• Wachttijden zijn enorm: Patiënten moeten vaak weken, zo niet maanden, wachten voor ze een specialist kunnen zien of voor ze behandeling kunnen krijgen. En in sommige gevallen worden patiënten simpelweg doorverwezen naar minder gekwalificeerde zorgverleners, afhankelijk van wat het goedkoopst is voor de zorgverzekeraar.

• Triage en eigen risico: Waar we ooit direct toegang hadden tot zorg, moeten we nu eerst door een lang administratief proces van triage, waarbij de verzekeraars bepalen of je wel in aanmerking komt voor behandeling. En als je wel behandeld wordt, moet je vaak eerst een eigen risico betalen, een bedrag dat elk jaar hoger wordt, waardoor zorg steeds minder toegankelijk wordt voor de gemiddelde Nederlander.

• Medische voorzieningen zijn niet meer overal beschikbaar: Waar vroeger ziekenhuizen en zorginstellingen overal beschikbaar waren, wordt nu alles gecentraliseerd. Dit betekent dat je niet zomaar je keuze kunt maken voor een ziekenhuis of specialist die je vertrouwt. De zorgverzekeraars werken alleen samen met geselecteerde zorginstellingen en vaak ben je gebonden aan geografische beperkingen, zelfs als je liever ergens anders geholpen wordt.

• Hogere premies en eigen bijdragen: Wat de zorg in de praktijk onbetaalbaar heeft gemaakt, zijn de jaarlijkse premiestijgingen, het eigen risico,en de eigen bijdragen die zorgverzekeraars van patiënten eisen. Waar de premie vroeger laag en betaalbaar was, zijn de kosten voor de zorg nu in veel gevallen vier keer zo hoog. Dit maakt het voor veel mensen onbereikbaar om de zorg te krijgen die ze nodig hebben, vooral voor degenen die al met een laag inkomen of chronische ziektes worstelen.

Commerciële Zorg: Waar Winst Centraal Staat

De zorgverzekeraars zijn geen liefdadigheidsinstellingen; ze zijn bedrijven die in de eerste plaats winst moeten maken. De concurrentie die werd geacht de zorg te verbeteren, heeft in werkelijkheid geleid tot grotere winsten voor de zorgverzekeraars, maar minder zorg voor de patiënt. Zorgverzekeraars hebben geen interesse in het leveren van zorg, maar in het maximaliseren van hun winstmarges. Dit betekent lagere vergoedingen voor zorgverleners, wat leidt tot overwerkte artsen, kortere consulten en uiteindelijk slechtere zorg.

Maar er is een ander probleem dat nog niet vaak genoeg wordt benoemd: de enorme administratieve last die praktijkhouders moeten dragen. Artsen en zorgverleners zijn niet alleen druk bezig met het behandelen van patiënten, maar moeten ook continu verantwoording afleggen aan de zorgverzekeraars. Dit begint al bij de contractering, waar artsen en zorgverleners voortdurend moeten onderhandelen over voorwaarden en vergoedingen. In veel gevallen zijn zorgverleners tot 40 procent van hun tijd kwijt aan administratieve taken, die ze anders hadden kunnen besteden aan de daadwerkelijke patiëntenzorg. Het is een vicieuze cirkel die geen einde lijkt te hebben.

Wat Kunnen We Doen?

Het is hoog tijd dat we als samenleving onze stem laten horen en actie ondernemen tegen de manier waarop de zorg is veranderd. De nadruk moet weer komen te liggen op de patiënt en niet op de winst van commerciële zorgverzekeraars. We moeten eisen dat de zorg weer toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit wordt. We moeten oproepen om de zorgverzekeraars terug te dringen, de bureaucratie te verminderen en ervoor te zorgen dat patiënten het recht krijgen om snel en goed geholpen te worden.

Dit betekent dat we moeten blijven strijden voor verandering. Het is tijd om te stoppen met het accepteren van het huidige systeem. We moeten eisen dat de overheid haar verantwoordelijkheid terugneemt, dat de zorgverzekeraars niet langer bepalen wie er wel of niet geholpen wordt en dat zorg weer een basisrecht wordt voor iedereen, ongeacht inkomen of medische geschiedenis.

De tijd om in actie te komen is nu. De zorg in Nederland kan beter. Het kan weer terug naar de oorspronkelijke zorg, waar de patiënt centraal staat, zonder bureaucratie, wachttijden en commerciële belangen die het welzijn van mensen in de weg staan.

We moeten het doen voor onze toekomst, voor onze gezondheid en voor de generatie die komt.