Jodium is een chemisch element. Het lichaam heeft jodium nodig, maar kan het zelf niet aanmaken. De benodigde jodium moet uit het dieet komen. In de regel is er weinig jodium in het voedsel aanwezig, tenzij het tijdens de verwerking is toegevoegd, wat nu het geval is met zout. De grootste hoeveelheid jodium bevindt zich in de oceaan, waar het door het leven in de zee wordt geconcentreerd, vooral zeewier.
Een specifiek soort jodium, namelijk kaliumjodide, wordt ook gebruikt om de effecten van een radioactief ongeval te behandelen (maar niet te voorkomen).
Schildklier
De schildklier heeft jodium nodig om hormonen aan te maken. Als de schildklier niet genoeg jodium heeft om zijn werk te doen, zorgen feedbacksystemen in het lichaam ervoor dat de schildklier harder gaat werken. Dit kan leiden tot een vergrote schildklier (struma), met als gevolg een opgezwollen hals.
Andere gevolgen van onvoldoende jodium kunnen ook ernstig zijn. Jodiumtekort en de daaruit voortvloeiende lage waarde van het schildklierhormoon kunnen ertoe leiden, dat vrouwen stoppen met ovulatie, dat leidt tot onvruchtbaarheid. Jodiumtekort kan ook leiden tot een auto-immuunziekte van de schildklier en kan het risico op schildklierkanker verhogen. Sommige onderzoeken wijzen uit dat jodiumtekort ook het risico op andere soorten kanker kan verhogen, zoals prostaat-, borst-, endometrium- en eierstokkanker.
Jodiumtekort
Jodiumtekort tijdens de zwangerschap is ernstig voor zowel de moeder als de baby. Het kan leiden tot hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap voor de moeder en geestelijke achterstand voor de baby. Jodium speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel. In extreme gevallen kan jodiumtekort leiden tot cretinisme, een aandoening die ernstig verstoorde fysieke en mentale groei inhoudt, als gevolg van onvoldoende werking van de schildklier in de jeugd.
Jodiumtekort is een wereldwijd gezondheidsprobleem. De meest bekende vorm van tekort is struma. Daarnaast wordt over de gehele wereld jodiumtekort beschouwd als de meest voorkomende, doch voorkombare, oorzaak van geestelijke achterstand. In het begin van de twintigste eeuw was jodiumtekort algemeen voorkomend, maar de toevoeging van jodium aan zout heeft de volksgezondheid verbeterd. De toevoeging van jodium aan zout is vereist in Canada. In de VS is gejodeerd zout niet nodig, maar het is algemeen beschikbaar. Onderzoekers schatten dat gejodeerd zout regelmatig wordt gebruikt door ongeveer de helft van de Amerikaanse bevolking.
Gebruik
Jodium wordt gebruikt om jodiumtekort en de gevolgen daarvan te voorkomen, waaronder struma. Het wordt ook gebruikt voor het behandelen van een huidziekte, veroorzaakt door een schimmel (cutane sporotrichosis); behandeling van fibrocystische borstziekte, preventie van borstkanker, oogziekte, diabetes, hartziekte en beroerte.
Jodium wordt ook gebruikt om de schildklier tegen radioactieve straling te beschermen. Kaliumjodidetabletten voor gebruik tijdens stralingsgevaar zijn beschikbaar als goedgekeurde producten en als voedingssupplementen. Kaliumjodide mag alleen in noodgevallen worden gebruikt, niet voorafgaand aan een noodgeval om ziekte te voorkomen. Dit is niet zonder gevaar. Het kan problemen aan het hart veroorzaken.
Jodium wordt aangebracht op de huid om kiemen te vernietigen, pijn in de mond te voorkomen (mucositis) veroorzaakt door chemotherapie en behandeling van diabetische zweren.
Jodium wordt tevens gebruikt voor waterzuivering. Jodium vermindert schildklierhormoon en kan schimmels, bacteriën en andere micro-organismen zoals amoeben doden.
Tegen vorussen en bacteriën