Vanochtend las ik een artikel in het Leidsch Dagblad, dat het LUMC minimaal zes miljoen euro wil besparen op personeelskosten. In een memo worden vier bezuinigingsmaatregelen voorgesteld, die dit jaar tot de helft van de bezuinigingen van 24 miljoen euro moeten leiden. Dat het LUMC het huishoudboekje op orde wil hebben is logisch, maar doe dit beslist niet op de functies, die de basis vormen van het ziekenhuis, het (para)medisch personeel! Hierdoor krijg je de uitvoering van het verhaal van de brugwachter, waar een dusdanige bureaucratische organisatie omheen was gebouwd, dat de brugwachter, vanwege bezuinigingen, werd ontslagen.
Overmatige bureaucratie
Vanwege de sterk oplopende zorgkosten, werken beleidsvoerders aan maatregelen om deze kosten in toom te houden en zo mogelijk te verlagen. Sinds minister Hoogervorst (VVD) de nieuwe zorgwet met de zogenaamde ‘marktwerking’ in 2006 heeft ingevoerd, zijn de jaarlijkse kosten gestegen van 65,4 miljard naar 106,2 miljard in 2019 (bron CBS)
Het is bekend, dat Nederland in de top drie van de wereld staat qua administratiekosten, ruim 25%. Daarbij komen nog de administratieve taken die zorgverleners moeten uitvoeren, vooral praktijkhouders (tot 40% van hun tijd), het inhuren van externe organisaties (managers. consultants), de zware overhead die zorgverzekeraars kosten en de vele organisatie die aan het infuus van de zorggelden hangen.
Betere zorg voor minder geld
Zo’n dertig jaar geleden bestond een ziekenhuis voor het merendeel uit (para)medisch personeel, zoals verpleegkundigen, laboranten en artsen. Deze zorgverleners voerden op eigen initiatief hun werk uit en dit voldeed uitstekend. Aan de top van het ziekenhuis hadden drie directeuren de leiding: een algemeen directeur, een medisch directeur en een directeur beheer. De zorg was betaalbaar. Er waren geen verrichtingen of opnames, die om een eigen bijdrage van de patiënt vroegen. Dit gold ook voor de gehele eerstelijnszorg. Alles werd betaald en geen eigen risico of eigen bijdrage.
Was er kraamzorg nodig, dan kreeg men 10 dagen kraamhulp thuis. Zonder beperkingen kon de fysiotherapeut worden bezocht en medicijnen werden volledig vergoed. En dit, terwijl men een zeer lage zorgpremie betaalde.
Nieuwe structuur
In die tijd waren er (nog) geen PC’s of laptops; ziekenhuizen werkten met een centraal computersysteem, waarop monochrome terminals waren aangesloten. Een administratieve dienst van een academisch ziekenhuis bestond uit circa 25 medewerkers, die nog te maken hadden met drie soorten zorgverzekeringen: ziekenfonds, particulier en privépatiënten. Facturen werden op papier uitgedraaid en naar de zorgverzekeraar en/of de patiënt gestuurd. Een enorme papieren administratie. Zij konden het werk ruimschoots aan!
Toen kwam de grote ommekeer, van academisch ziekenhuis naar Universitair Medisch Centrum. De directie van het ziekenhuis werd omgevormd tot een Raad van Bestuur. Daaronder kwam een brede laag aan directeuren (in het ziekenhuis waar ik werkte: 24). De administratieve dienst werd omgedoopt tot Financieel-Economische Dienst, zo’n 160 medewerkers. Magazijnen vol met alle mogelijke computerapparatuur. Externe bureaus werden ingehuurd en men struikelde over de (externe) consultants à minimaal 1.200 euro per dag (waarvan je circa 8 verpleegkundigen kon betalen). Ik heb ziekenhuizen meegemaakt, die meer dan 40 externe managers hadden rondlopen. Vaak wist de leiding niet eens meer dat ze waren ingehuurd.
Zorgmonteurs
De zorgsector wordt nog steeds gezien als melkkoe. Er gaan tientallen miljarden euro’s in om en velen willen hiervan graag een graantje meepikken. Deze situatie is teveel doorgeslagen. Het is toch te gek voor woorden, dat een manager gaat uitmaken óf en wanneer een patiënt behandeld wordt en die bepaalt of een operatie al dan niet zal worden uitgevoerd.
Medisch personeel moet veel tijd besteden om een manager uit te leggen wat er moet gebeuren en met welk doel. En vervolgens gaat de manager, die vaak niet eens een pleister van verband kan onderscheiden, bepalen wat de zorgverlener moet gaan doen!
Ziekenhuizen kun je tegenwoordig vergelijken met garagebedrijven, waarin het medisch personeel voor monteurs mogen spelen. Vindt men tijdens de werkzaamheden iets dat afwijkt, dan moet men eerst van hogerhand toestemming krijgen of dit ook gelijk ‘gerepareerd’ mag worden.
Zorgverzekeraars
Dit zie je over de gehele sector. Zorgverzekeraars, die uitmaken of een verzekerde een bepaalde behandeling mag ondergaan, door wie het zal worden uitgevoerd en waar dit dan zal plaatsvinden. Bovendien maken zij uit of een ziekenhuis bestaansrecht heeft. Voor sluiting draaien zij de hand niet om. Waarom zal je aan patiënten denken, die kosten alleen maar geld! Met de invoering van de zorgwet in 2006 hebben de zorgverzekeraars een blanco cheque van de regering gekregen. Komt men met de kosten niet uit, dan gaat gewoon het jaar daarop de premie omhoog of het pakket wordt verminderd. Het geld klotst daar tegen de klippen op. Er zijn bestuurders, die in een maand meer verdienen, dan een verpleegkundige in vier jaar!
Zorgverzekeraars krijgen steeds meer macht binnen de zorg. Enorme organisaties, waar miljarden in omgaan en waarvoor de Wet op de Privacy niet van toepassing is, door de EU worden beschouwd als commerciële instellingen, maar geen winstbelasting behoeven af te dragen. En nu wil de VVD ook nog, dat zorgverzekeraars zorg mogen gaan geven! Dit wordt een regelrechte ramp!
Management
Het is wederom het management dat hiervoor verantwoordelijk is. En dan de manier hoe je door sommige managers benaderd wordt, van “dat regelen we wel even!”, naast een stortvloed aan Engelse managementtermen. Iedere keer verbaast mij de uitspraak weer van bestuurders die in honorarium moeten dalen tot de Balkenendenorm: “Voor dat geld heb je geen goede managers”! Voor meer ook niet, dat is wel gebleken!
Enige jaren geleden heb ik hiervoor een term bedacht: Siliconenmentaliteit: Je gewichtiger doen voorkomen, dan je in werkelijkheid bent….
En waar gaat het nu eigenlijk allemaal om: een patiënt heeft een ongemak/aandoening, dat moet worden verholpen en daarvoor moet een rekening worden uitgeprint. Meer niet!
Als je ziet hoe ingewikkeld dit is gemaakt en hoeveel mensen zich hiermee bemoeien! Het wordt de zorgverlener onmogelijk gemaakt om het werk nog naar behoren uit te voeren, want er gaat zo langzamerhand meer tijd zitten in administratie en onderhandelen, dan in patiëntenzorg!
De patiënt volstorten met geneesmiddelen en als die niet werken de volgende lading laten aanrukken, is geen behandeling! Mijns inziens worden de medische studieboeken metendeels betaald door de farmacie. Het management bezuinigd op de verkeerde manier! Er wordt gekeken naar de totale kosten, terwijl het hoog tijd wordt om eens naar de uitgaven te kijken! Een gezamenlijke (landelijke) inkoop van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen en keihard onderhandelen zal de kosten gaan drukken. Ook moeten zorgverzekeraar niet hun ‘eigen’ lijstjes met generieke middelen hanteren, waardoor apothekers soms wel 10 merken medcijnen met dezelfde werking n voorraad moeten houden, waar soms maar 10 cent verschil in zit! Veel artsen hebben blijkbaar ook nooit gehoord van multidisciplinair overleg. Er wordt vaak aangemodderd als men niet zeker is van een diagnose, waardoor de patiënt langer in het ziekenhuis moet verblijven.
ICT
De ICT binnen de zorg is bar slecht. Sinds 2002 wordt er al over een EPD (Elektronisch Patiënten Dossier) gesproken (zelfs de eerste letter hiervan: elektronisch, is al 30 jaar uit de tijd!), heeft honderden miljoenen gekost en werkt nog niet goed. Op de manier waarop dit is opgezet zal het ook nooit gaan werken! Het Landelijk Schakel Punt (LSP), opgezet en in stand gehouden door een vele tientallen miljoenen subsidiekostende organisatie, werkt niet en zal ook niet gaan werken.
Als je bij een andere zorgverlener komt, een ziekenhuis, HAP of apotheek, kunnen ze alleen je naam in hun systeem terugvinden en de rest van de gegevens kun je, voor ze naar je klachten luisteren, aanvullen!
Tot Slot
En met die wetenschap wordt er momenteel bezuinigingen doorgevoerd. Zorgpersoneel, dat zich dag en nacht een slag in de rondte heeft gewerkt om patiënten te redden van COVID-19, vaak met gevaar voor eigen leven. Geen enkele waardering krijgt men, behalve een applaus van onze weghonende premier, maar daar kun je geen brood voor kopen! Zorgverleners, die al meer dan 10 jaar achterlopen op indexering van het loon en als er dan een debat hierover in de Tweede Kamer wordt gevoerd, lopen alle regeringspartijen de Kamer uit! Hoe minachtend kun je zijn!
Het liefst zou de regering personeel willen aansturen vanuit een megalomaan gebouw aan de Zuidas van Amsterdam, waar je struikelt over de streepjes- en mantelpakjes, vergadertafels en electrische lease-auto’s. Wat moet je uiteindelijk met die lastpotten als zorgpersoneel…….