Kanker is een ziekte waarbij cellen in het lichaam ongecontroleerd groeien. Wanneer kanker in de prostaat begint, wordt dit prostaatkanker genoemd. Exclusief huidkanker is prostaatkanker de meest voorkomende kanker bij mannen. Verschillende mensen hebben verschillende symptomen voor prostaatkanker. Sommige mannen hebben helemaal geen symptomen.
Prostaat?
De prostaat, ook wel voorstanderklier genoemd, maakt deel uit van het mannelijke voortplantingssysteem, waaronder de penis, prostaat, zaadblaasjes en testikels. De prostaat bevindt zich net onder de blaas en voor het rectum. Het is ongeveer zo groot als een walnoot en omringt de urethra (de buis die urine uit de blaas afvoert). Het produceert vloeistof die deel uitmaakt van sperma.
Naarmate een man ouder wordt, heeft de prostaat de neiging om in omvang toe te nemen. Dit kan ertoe leiden dat de urethra vernauwt en de urinestroom vermindert. Dit wordt goedaardige prostaathyperplasie genoemd en is niet hetzelfde als prostaatkanker.
Wie lopen gevaar?
Alle mannen lopen risico op prostaatkanker. Van elke 100 mannen zullen er ongeveer 13 tijdens hun leven prostaatkanker krijgen, en ongeveer 2 tot 3 mannen zullen sterven aan prostaatkanker.
De meest voorkomende risicofactor is leeftijd. Hoe ouder een man is, hoe groter de kans is op het krijgen van prostaatkanker. Sommige mannen lopen een verhoogd risico op prostaatkanker. Men loopt een verhoogd risico om prostaatkanker te krijgen of eraan te overlijden als men een familiegeschiedenis van prostaatkanker heeft.
Familiegeschiedenis (genetische risicofactoren)
Voor sommige mannen kunnen genetische factoren hen een hoger risico op prostaatkanker geven. Men heeft mogelijk een verhoogd risico op het krijgen van een vorm van prostaatkanker die wordt veroorzaakt door genetische veranderingen die worden geërfd als:
- Men meer dan één eerstegraads familielid (vader, zoon of broer) die prostaatkanker heeft gehad, inclusief familieleden in drie generaties aan uw moeders- of vaderskant van de familie.
- Men de diagnose prostaatkanker kreeg toen men 55 jaar of jonger was.
- Er prostaatkanker is vastgesteld en bij andere leden van de familie is borst-, eierstok- of alvleesklierkanker vastgesteld.
Wat zijn de symptomen?
Verschillende mensen hebben verschillende symptomen voor prostaatkanker. Sommige mannen hebben helemaal geen symptomen.
Raadpleeg onmiddellijk de arts als er sprake is van de volgende symptomen:
- Moeite met plassen.
- Zwakke of onderbroken urinestroom.
- Vaak plassen, vooral ’s nachts.
- Problemen met het volledig legen van de blaas.
- Pijn of branderig gevoel tijdens het plassen.
- Bloed in de urine of sperma.
- Pijn in de rug, heupen of bekken die niet weggaat.
- Pijnlijke ejaculatie.
Houd er rekening mee dat deze symptomen kunnen worden veroorzaakt door andere aandoeningen dan prostaatkanker.
Diagnose
Een biopsie is een procedure die kan worden gebruikt om prostaatkanker te diagnosticeren. Een biopsie is het verwijderen van een klein stukje weefsel uit de prostaat en onder een microscoop wordt bekeken om te zien of er kankercellen zijn. Een Gleason-score wordt bepaald wanneer het biopsieweefsel onder de microscoop wordt bekeken. Als er kanker is, geeft de score aan hoe groot de kans is dat deze zich verspreidt. De score varieert van 2 tot 10. Hoe lager de score, hoe kleiner de kans dat de kanker zich zal verspreiden.
Een biopsie is het belangrijkste hulpmiddel voor het diagnosticeren van prostaatkanker, maar een arts kan andere hulpmiddelen gebruiken om ervoor te zorgen dat de biopsie op de juiste plaats wordt gedaan. Artsen kunnen bijvoorbeeld transrectale echografie of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) gebruiken om de biopsie te begeleiden. Bij transrectale echografie wordt een sonde ter grootte van een vinger in het rectum gestoken en worden hoogenergetische geluidsgolven (echografie) van de prostaat teruggekaatst om een afbeelding van de prostaat te maken, een echo genaamd. MRI maakt gebruik van magneten en radiogolven om beelden op een computer te produceren. MRI gebruikt geen straling.
Stadium
Als prostaatkanker wordt gediagnosticeerd, worden er andere tests gedaan om erachter te komen of kankercellen zich in de prostaat of naar andere delen van het lichaam hebben verspreid. Dit proces wordt enscenering genoemd. Of de kanker zich alleen in de prostaat bevindt of zich buiten de prostaat heeft verspreid, bepaalt uw stadium van prostaatkanker. Het stadium van prostaatkanker vertelt artsen wat voor soort behandeling u nodig heeft.
Behandeling
Er zijn verschillende soorten behandelingen beschikbaar voor prostaatkanker. Samen met de arts beslist men welke behandeling het meest geschikt is. Enkele veel voorkomende behandelingen zijn-
- Afwachten Als uw arts denkt dat het onwaarschijnlijk is dat uw prostaatkanker snel zal groeien, kan hij of zij u aanraden de kanker niet meteen te behandelen. In plaats daarvan kunt u ervoor kiezen om op twee manieren af te wachten of u symptomen krijgt:
- Actieve bewaking. De prostaatkanker nauwlettend volgen door regelmatig prostaatspecifieke antigeen (PSA) tests en prostaatbiopten uit te voeren, en de kanker alleen te behandelen als deze groeit of symptomen veroorzaakt.
- Waakzaam wachten. Er worden geen testen gedaan. Uw arts behandelt eventuele symptomen wanneer ze zich ontwikkelen. Dit wordt meestal aanbevolen voor mannen die naar verwachting nog 10 jaar of korter zullen leven.
- Chirurgie. Een prostatectomie is een operatie waarbij artsen de prostaat verwijderen. Radicale prostatectomie verwijdert zowel de prostaat als het omliggende weefsel.
- Bestralingstherapie. Het gebruik van energierijke stralen (vergelijkbaar met röntgenstralen) om de kanker te doden. Er zijn twee soorten bestralingstherapie:
- Externe radiotherapie. Een machine buiten het lichaam richt straling op de kankercellen.
- Interne bestralingstherapie (brachytherapie). Radioactieve zaden of pellets worden operatief in of nabij de kanker geplaatst om de kankercellen te vernietigen.
Andere therapieën die worden gebruikt bij de behandeling van prostaatkanker die nog worden onderzocht, zijn onder meer:
- Cryotherapie. Een speciale sonde in of nabij de prostaatkanker plaatsen om de kankercellen te bevriezen en te doden.
- Chemotherapie. Speciale medicijnen gebruiken om de kanker te verkleinen of te doden. De medicijnen kunnen pillen zijn die u neemt of medicijnen die via uw aderen worden toegediend, of soms beide.
- Biologische therapie. Werkt samen met het immuunsysteem van uw lichaam om kanker te bestrijden of om bijwerkingen van andere kankerbehandelingen onder controle te houden. Bijwerkingen zijn hoe het lichaam reageert op medicijnen of andere behandelingen.
- Gefocuste echografie met hoge intensiteit. Deze therapie stuurt hoogenergetische geluidsgolven (echografie) naar de kanker om kankercellen te doden.
- Hormoon therapie. Voorkomt dat kankercellen de hormonen krijgen die ze nodig hebben om te groeien.
Complementaire en alternatieve geneeskunde
Complementaire en alternatieve geneeswijzen zijn geneesmiddelen en gezondheidspraktijken die geen standaard kankerbehandelingen zijn. Complementaire geneeskunde wordt gebruikt naast standaardbehandelingen en alternatieve geneeswijzen worden gebruikt in plaats van standaardbehandelingen. Meditatie, yoga en supplementen zoals vitamines en kruiden zijn enkele voorbeelden.
Veel soorten complementaire en alternatieve geneeswijzen zijn niet wetenschappelijk getest en zijn mogelijk niet veilig. Praat met uw arts over de risico’s en voordelen voordat u begint met een aanvullende of alternatieve geneeswijze.
Tot slot
Zoals boven beschreven is prostaatkanker de meest voorkomende kanker bij mannen. Vaak komt men (te) laat tot deze diagnose, waardoor de patiënt een lang traject ingaat. De zorgkosten lopen hierdoor hoog op. Zou het niet beter zijn om mannen van 50 jaar en ouder regelmatig te controleren op eventuele prostaatkanker. Dit zal een hoop ellende schelen voor de patiënt en heel veel zorgkosten schelen.
Zie ook:
Kanker, wat veroorzaakt deze ziekte
Longkanker kan meer dan 20 jaar inactief zijn
Pancreaskanker
Borstkanker
HPV-infecties voorkomen door vaccinatie
Ziekte van Bowen, voorstadium plaveiselcelcarcinoom