Dat patiënten met diabetes uiterst voorzichtig moeten zijn met de inname van suiker is alom bekend. Doch er zijn nog andere aspecten waarop moet worden gelet, namelijk koolhydraten. Zo staat er op een zakje ‘suikervrije’ drop: suikers (per 100 gram) 0,3 gram. Daarentegen bevat deze drop 77 gram koolhydraten per 100 gram. Die koolhydraten worden omgezet in suikers!
Glucose regulatie
Binnen het endocriene weefsel van de alvleesklier (pancreas) bevinden zich de Eilandjes van Langerhans, genoemd naar de Duitse patholoog Paul Langerhans, die ze in 1869 ontdekte. Dit orgaan scheidt twee hormonen af: insuline en glucagon, dat rechtstreeks in de bloedbaan terecht komt. De hormonen hebben tegengestelde werking:
- insuline verlaagt de bloedsuikerspiegel en slaat de glucose op in de cellen;
- glucagon verhoogt de bloedsuikerspiegel door de opgeslagen glucose weer vrij te geven aan de bloedbaan.
Koolhydraten
Er bestaan twee soorten koolhydraten:
- bestaande uit één of twee suikermoleculen (enkelvoudige koolhydraten of enkelvoudige suikers). Deze zijn te vinden in fruit (fructose), melk (lactose), tafelsuiker (sucrose) en glucose.
- een lange reeks suikermoleculen die met elkaar zijn verbonden (complexe koolhydraten).Tot die categorie behoren zetmeelrijke voedingsmiddelen, zoals rijst, pasta, brood en granen.
Koolhydraten en bloedsuiker
Dus suiker en enkelvoudige koolhydraten hebben beide vergelijkbare effecten op de bloedsuikerspiegel (ook wel bloedglucose genoemd).
Honderd procent van de koolhydraten die we eten, wordt in de bloedbaan omgezet in glucose (met uitzondering van vezels, die ons maagdarmkanaal niet volledig kan verteren).
Om de bloedsuikerspiegel op het goede spoor te houden, moet gelet worden op wat men eet en, indien nodig, het toedienen van medicijnen zoals insuline. Indien men lijdt aan diabetes, vraagt de arts vaak om het aantal koolhydraten bij te houden dat men eet.
Het lichaam zet de meeste koolhydraten om in de suiker: glucose. Glucose wordt in de bloedbaan opgenomen en met behulp van het hormoon insuline gaat het naar de cellen van het lichaam, waar het kan worden gebruikt voor energie.
Omdat het lichaam koolhydraten omzet in glucose, zorgt het eten van koolhydraten ervoor dat de bloedsuikerspiegel stijgt. Maar dat betekent niet dat men koolhydraten moet vermijden als men diabetes heeft.
Vezelrijk dieet
Koolhydraten zijn een gezond en belangrijk onderdeel van een voedzaam dieet. Sommige koolhydraten hebben echter meer gezondheidsvoordelen dan andere. Volkorenproducten en fruit zijn bijvoorbeeld gezondere keuzes dan snoep en frisdrank, omdat ze vezels, vitamines en andere voedingsstoffen bevatten. Vezels zijn belangrijk, omdat het zorgt voor ‘een vol gevoel’ en de spijsvertering goed blijft werken. In feite kan het eten van veel vezels zelfs helpen om de opname van suiker door het lichaam te vertragen, wanneer het samen met suiker tijdens dezelfde maaltijd wordt gegeten. Iedereen heeft vezels nodig en de meeste mensen krijgen er niet genoeg van binnen. Sommige deskundigen denken dat mensen met diabetes meer vezels moeten eten dan mensen zonder diabetes om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
Suikerhoudend voedsel, zoals frisdrank en snoep, bevat meestal geen vezels en bevat doorgaans “lege calorieën”. Dat betekent dat ze calorieën bevatten, maar weinig voedingswaarde en als men er te veel van eet, is er misschien weinig ruimte voor gezond voedsel. Het eten van te veel caloriearm voedsel kan er ook voor zorgen dat iemand meer kans heeft op overgewicht of obesitas. Deze voedingsmiddelen kunnen ook tandbederf veroorzaken.
Koolhydraten in evenwicht brengen
Nadat men voedsel heeft genuttigd dat koolhydraten bevat, gaat de bloedsuikerspiegel omhoog. Wat betreft het beheersen van de diabetes, moet de insuline in het lichaam in evenwicht worden gebracht door te bewegen en de koolhydraten die men eet. Door insuline, lichamelijke activiteit en koolhydraatinname in evenwicht te houden, blijft de bloedsuikerspiegel binnen een gezond bereik.
Door een maaltijdplan te volgen, kan men de koolhydraatinname bijhouden. U en uw diabeteszorgteam zullen een maaltijdplan opstellen met algemene richtlijnen voor uw koolhydraatinname. Uw maaltijdplan houdt rekening met uw leeftijd, lengte, streefgewicht, trainingsniveau, medicatie en andere medische problemen. Het maaltijdplan bevat ook het voedsel dat u graag eet, dus laat uw zorgteam weten wat dit is.
Als u niet zeker weet hoeveel koolhydraten een voedingsmiddel bevat, kijk dan op het etiket of vraag het aan uw arts of voedingsdeskundige. Controleer ook de etiketten van dieetvoeding, voordat u gaat eten, want deze producten bevatten mogelijk weinig vet, maar kunnen extra suiker bevatten. Door een evenwichtsoefening uit te voeren met koolhydraten, lichaamsbeweging en insuline, kunt u uw bloedsuikerspiegel op peil houden en toch lekker eten.
Diabetes
Mensen met diabetes hebben problemen met insuline, waardoor de bloedsuikerspiegel kan stijgen. Bij mensen met diabetes type I verliest de alvleesklier het vermogen om insuline aan te maken. Voor mensen met diabetes type II kan het lichaam niet normaal reageren op de insuline die wordt aangemaakt.
Tot slot
Ik begon dit artikel met ‘suikervrije’ drop. Denk niet: dit heeft geen effect op mijn bloedsuikerspiegel, want de 77 gram aan koolhydraten per 100 gram hebben vrijwel net zoveel effect op de bloedsuikerspiegel als suiker. Het wordt tijd dat de overheid fabrikanten hierop wijst en hen verplicht extra informatie hierover op de verpakking te vermelden!
Lees ook de volgende artikelen hierover: