De dissociale- of antisociale persoonlijkheidsstoornis (afgekort ASP), ook sociopathie, is een stoornis die wordt gekenmerkt door antisociaal en impulsief gedrag. In grote lijnen beschouwt men deze stoornis gelijk aan de aandoening, die vroeger de psychopathische of sociopathische persoonlijkheidsstoornis werd genoemd. Volgens het Van Dale woordenboek is een sociopaat iemand, die totaal geen verantwoordelijkheidsgevoel voor anderen kent en geen contacten kan aangaan.
Onderscheid
Momenteel wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen ASP en psychopathie. In de samenleving lijdt ongeveer 3% van de mannen en 1% van de vrouwen aan ASP. Omdat er zoveel meer mannen dan vrouwen aan de aandoening lijden, wordt deze ook wel eens ‘borderline voor mannen’ genoemd. Informeel duidt men de stoornis ook wel aan met het woord psychopathie.
Tekenen en symptomen
ASP wordt bepaald door een doordringende en aanhoudende nalatigheid voor moraal, sociale normen en de rechten en gevoelens van anderen. Personen met deze persoonlijkheidsstoornis hebben normaal gesproken geen zin om met anderen rekening te houden. Vaak manipuleren en misleiden ze andere mensen, door een oppervlakkige charme, of door intimidatie en geweld.
Zij hebben een arrogante houding, vinden zichzelf mooi en interessant en houden weinig rekening met en denken negatief over anderen en hebben geen berouw voor hun schadelijke handelingen. Ze hebben een onverbiddelijke houding tegen diegene die ze hebben geschaad. Onverantwoordelijkheid is een kenmerk van deze aandoening. Zij kunnen aanzienlijke problemen hebben om stabiele arbeid te behouden, relaties in stand te houden en hun sociale en financiële verplichtingen na te komen. Mensen met deze aandoening leiden vaak tot uitbuiting en onwettige of parasitaire levensstijl.
De ASP’er
Degenen met ASP zijn vaak impulsief en roekeloos, omdat ze de gevolgen van hun acties niet inzien of negeren. Zij kunnen herhaaldelijk hun eigen veiligheid en veiligheid van anderen in gevaar brengen. Ze zijn vaak agressief en vijandig, tonen een onregelmatig temperament en kunnen met geweld of provocatie in woede uitbarsten.
De mensen zijn vatbaar voor drugsmisbruik en verslaving en het misbruik van verschillende psychoactieve stoffen is gebruikelijk. Deze gedragingen leiden dergelijke personen in frequent conflict met de wet en veel mensen met ASP hebben een uitgebreid verleden van antisociaal en crimineel gedrag, dat zich continu herhaalt.
Ernstige problemen met interpersoonlijke relaties doen zich vaak voor bij mensen met deze stoornis. Begrip en emotionele bindingen zijn zwak en interpersoonlijke relaties richten zich vaak op manipulatie, uitbuiting en misbruik van anderen. Hoewel ze in het algemeen geen problemen hebben met het aangaan van relaties, kunnen ze problemen hebben met het onderhouden hiervan. Relaties met familieleden zijn vaak gespannen door hun gedrag, omdat ze vaak problemen maken. Vaak breken ze met familieleden.
Gedragsstoornis
Terwijl ASP een geestelijke stoornis is, die zich bij volwassenen voordoet, begint het al in de kindertijd. Afwijkend antisociaal gedrag en een gebrek aan aandacht voor anderen in de kindertijd en adolescentie staan bekend als gedragsstoornis en is de voorloper van ASP. Ongeveer 25-40% van de jongeren met gedragsstoornis krijgen tijdens de volwassenheid de diagnose ASP.
Sommige onderzoeken suggereren dat de sociale en thuisomgeving heeft bijgedragen tot de ontwikkeling van antisociaal gedrag. De ouders van deze kinderen toonden antisociaal gedrag, dat door hun kinderen werd overgenomen.
Kinderen met de stoornis tonen vaak impulsief en agressief gedrag. Zij kunnen bescheiden en bedrieglijk zijn en kunnen herhaaldelijk deelnemen aan kleine misdrijven, zoals stelen of vandalisme of de strijd aangaan met andere kinderen en volwassenen.
Dit gedrag is typisch afwijkend en is moeilijk af te leren door bedreiging of straf.
Crimineel gedrag
Crimineel gedrag is niet noodzakelijk voor de diagnose, maar lijders aan ASP komen zeer vaak in aanraking met politie en justitie door hun veronachtzaming van de normen en waarden in de maatschappij en de rechten van anderen. Het is echter onjuist om alle criminelen af te doen als ASP-lijders. Veel criminelen hebben geen ASP en veel ASP-lijders zijn niet crimineel. Sommigen zijn van mening dat mensen die buitengewoon goed presteren in de maatschappij, ASP-kenmerken vertonen, omdat ze minder moeite zouden hebben met harde beslissingen.
Mensen met ASP kunnen heel innemend en charmant zijn, maar kunnen door impulsiviteit en gebrek aan inlevingsvermogen snel in conflicten terechtkomen. Ze liegen vaak in hun voordeel en zijn niet bang, wat mogelijk verklaart waarom zij de consequenties van hun handelingen niet inzien. Berouw, empathie of schuldgevoel komen bij ASP-lijders niet of slechts in verminderde mate voor.
‘ASP is een pervasief patroon van veronachtzaming en schending van de rechten van anderen, dat zich openbaart vanaf het 16e levensjaar’.
De stoornis kan worden gediagnosticeerd als er sprake is van drie of meer van de volgende gevallen:
- De persoon past zich niet aan aan de sociale normen met betrekking tot wettig gedrag, wat blijkt uit het verrichten van handelingen die tot arrestatie leiden.
- De persoon maakt gebruik van misleiding, wat zich uit in herhaaldelijk liegen, gebruik van aliassen of het oplichten van anderen voor persoonlijk voordeel of plezier.
- De persoon is impulsief en maakt geen plannen voor de toekomst.
- De persoon is snel geïrriteerd en agressief, wat zich uit in regelmatig fysiek geweld.
- De persoon is roekeloos en veronachtzaamt de veiligheid van zichzelf en anderen.
- De persoon is doorlopend onverantwoordelijk, wat zich uit in een aanhoudend onvermogen om een stabiel werkgedrag te vormen of financiële verplichtingen af te handelen.
- De persoon toont geen berouw of spijt en is onverschillig als hij anderen heeft geschaad, verwond of mishandeld of van hen heeft gestolen.
- De persoon is minimaal 18 jaar oud.
- Er is een aantoonbare antisociale gedragsstoornis die begonnen is voor het 16e levensjaar.
- Het antisociale gedrag treedt niet uitsluitend op als onderdeel van schizofrenie of een manische episode.
Fysiologisch
Traumatische gebeurtenissen kunnen leiden tot een verstoring van de standaardontwikkeling van het centrale zenuwstelsel, waardoor hormonen vrijkomen, die normale ontwikkelingspatronen kunnen veranderen. Agressiviteit en impulsiviteit behoren tot de mogelijke symptomen van ASP. Testosteron is een hormoon dat een belangrijke rol speelt bij agressiviteit in de hersenen. Bijvoorbeeld, criminelen die gewelddadige misdaden hebben gepleegd hebben de neiging om hogere waarden van testosteron te hebben dan de gemiddelde persoon. Het effect van testosteron wordt tegengegaan door cortisol, die de cognitieve controle van impulsieve tendensen vergemakkelijkt.
Hoewel is aangetoond dat lagere waarden van serotonine geassocieerd kunnen worden met ASP, is er ook bewijs dat de verminderde serotoninefunctie sterk gecorreleerd is met impulsiviteit en agressie in een aantal verschillende experimentele paradigma’s. Impulsiviteit is niet alleen gekoppeld aan onregelmatigheden bij 5HT-metabolisme, maar kan het meest essentiële psychopathologische aspect zijn dat verband houdt met zulke disfunctie.
Zie ook de volgende artikelen:
- ADD versus ADHD
- Angststoornis
- Autisme Spectrum Stoornis – ASS
- Antisociale Persoonlijkheids Stoornis – ASP
- Asperger syndroom
- Bipolaire Stoornis
- Borderline Persoonlijkheidsstoornis – BPS
- Beperkende Voedselinname Stoornis – ARFID
- Dissociatieve Identiteits Stoornis – DIS
- Hyperactiviteit Stoornis – ADHD
- Milde Cognitieve stoornissen – MCI
- Paranoïde Persoonlijkheids Stoornis – PPD
- Post Traumatische Stress Stoornis – PTSS
- Psychotische stoornis
- Schizotypische Persoonlijkheids Stoornis – STPS
- Slaapstoornis – werking van pijnstillers
- Slaapstoornis zonder psychiatrische aandoening
Geef een reactie