Bipolairestoornis: Een Leven tussen Hoogte- en Dieptepunten

psychische aandoeningen

Bipolaire stoornis, voorheen bekend als manische depressie, is een ernstige psychische aandoening waarbij stemmingswisselingen optreden tussen manische of hypomane periodes en depressieve episodes. Deze stemmingswisselingen kunnen variëren in intensiteit en duur en hebben een aanzienlijke impact op het dagelijks leven, werk en relaties.

Verschillende vormen van bipolaire stoornis

1. Bipolaire-I-stoornis:
   Wordt gekenmerkt door ten minste één manische episode, vaak gevolgd door depressieve episodes. In sommige gevallen kunnen psychotische symptomen zoals hallucinaties en wanen voorkomen.
2. Bipolaire-II-stoornis:
   Hierbij treden hypomane episodes op, een mildere vorm van manie, gecombineerd met ernstige depressieve episodes.
3. Cyclothyme stoornis:
   Een chronische, mildere vorm van bipolaire stoornis met langdurige periodes van hypomanie en depressie, zonder extreme uitschieters.

Oorzaken en risicofactoren
De precieze oorzaak van bipolaire stoornis is nog niet volledig bekend, maar verschillende factoren spelen een rol:

• Genetische aanleg:
  De aandoening komt vaker voor in families met een voorgeschiedenis van stemmingsstoornissen.
• Hersenchemie:
  Een disbalans in neurotransmitters zoals dopamine, serotonine en noradrenaline beïnvloedt de stemming.
• Omgevingsfactoren:
  Stressvolle gebeurtenissen, trauma’s en middelengebruik kunnen een episode uitlokken.

Symptomen en impact op het dagelijks leven

Bipolaire stoornis kent drie kernfases:

1. Manische episode:
   • Extreme energie en euforie
   • Verminderde slaapbehoefte
   • Overmatig praten en snelle gedachten
   • Impulsief en risicovol gedrag, zoals overmatige uitgaven en roekeloos rijden
   • Mogelijke psychotische symptomen
2. Hypomane episode:
   • Vergelijkbaar met manie, maar minder extreem
   • Verhoogde productiviteit en energie
   • Geen psychotische symptomen
3. Depressieve episode:
   • Intense neerslachtigheid en hopeloosheid
   • Vermoeidheid en verlies van energie
   • Concentratieproblemen en slaapproblemen
   • Suïcidale gedachten

Behandeling en medicatie
Bipolaire stoornis is chronisch, maar met een goede behandeling kan stabiliteit worden bereikt. De behandeling bestaat meestal uit een combinatie van medicatie, therapie en leefstijlveranderingen.

Medicatie:

1. Stemmingsstabilisatoren:
   • Lithium: Effectief bij het voorkomen van manische en depressieve episodes, maar vereist regelmatige bloedcontroles.
   • Valproïnezuur (Depakine) en Carbamazepine (Tegretol): Alternatieven voor lithium, vooral bij snelle stemmingswisselingen.
2. Antipsychotica:
   • Olanzapine (Zyprexa), Quetiapine (Seroquel) en Risperidon (Risperdal): Helpen bij manie en hebben ook antidepressieve effecten.
3. Antidepressiva:
   • Worden soms voorgeschreven tijdens depressieve episodes, maar kunnen een manische episode uitlokken.
4. Kalmeringsmiddelen (benzodiazepinen):
5. Lorazepam (Temesta) en Clonazepam (Rivotril): Worden tijdelijk gebruikt bij ernstige slapeloosheid of onrust.

Voordelen van medicatie:

• Vermindert de kans op ernstige episodes
• Stabiliseert stemmingen
• Vermindert psychotische symptomen

Nadelen en bijwerkingen:

• Gewichtstoename
• Vermoeidheid en concentratieproblemen
• Orgaanschade bij langdurig gebruik van lithium

Leven met bipolaire stoornis zonder medicatie
Sommige mensen kiezen ervoor geen medicatie te gebruiken vanwege de bijwerkingen. Er zijn alternatieve manieren om de aandoening te beheersen:

1. Psychotherapie:
   • Cognitieve gedragstherapie (CGT): Helpt bij het herkennen van negatieve denkpatronen.
   • Interpersoonlijke en sociale ritmetherapie (IPSRT): Richt zich op het behouden van een stabiel dagritme.
2. Leefstijlveranderingen:
   • Regelmatig slaappatroon
   • Gezonde voeding
   • Lichaamsbeweging
   • Vermijden van alcohol en drugs
3. Mindfulness en stressmanagement:
   • Yoga, meditatie en ademhalingsoefeningen helpen bij stressreductie.
4. Sociale ondersteuning:
   • Open communicatie met familie en vrienden helpt bij het omgaan met de aandoening.

Risico’s zonder medicatie:

• Hogere kans op ernstige episodes
• Moeilijker te beheersen stemmingswisselingen
• Verhoogd risico op suïcidale gedachten

Conclusie
Bipolaire stoornis heeft een enorme impact op het leven, maar met de juiste behandeling kan stabiliteit worden bereikt. Medicatie helpt bij het stabiliseren van stemmingen, maar kan bijwerkingen hebben. Voor sommige mensen is een medicatievrije aanpak mogelijk, mits zij zich houden aan een strikt leefpatroon en psychologische ondersteuning krijgen. Ongeacht de gekozen aanpak is het essentieel om een goed behandelplan te hebben dat past bij de persoonlijke situatie, zodat een stabiel en bevredigend leven mogelijk is.

Zie ook de volgende artikelen:

• ADD versus ADHD
• Angststoornis
• Autisme Spectrum Stoornis – ASS
• Antisociale Persoonlijkheids Stoornis – ASP
• Asperger syndroom
• Bipolaire Stoornis
• Borderline Persoonlijkheidsstoornis – BPS
• Beperkende Voedselinname Stoornis – ARFID
• Dissociatieve Identiteits Stoornis – DIS
• Hyperactiviteit Stoornis – ADHD
• Milde Cognitieve stoornissen – MCI
• Paranoïde Persoonlijkheids Stoornis – PPD
• Post Traumatische Stress Stoornis – PTSS
• Psychotische stoornis
• Schizotypische Persoonlijkheids Stoornis – STPS
• Slaapstoornis – werking van pijnstillers
• Slaapstoornis zonder psychiatrische aandoening